Thách thức của nghề gia sư thời 4.0
Kinhtedothi - Làm gia sư là lựa chọn của nhiều sinh viên nhờ tính linh hoạt và thu nhập ổn định. Tuy nhiên, thách thức từ trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ đang buộc sinh viên phải nâng cấp vai trò, tập trung đồng hành, chia sẻ và khai mở tư duy cho học sinh thay vì chỉ truyền đạt kiến thức.
Từ truyền đạt kiến thức sang khai mở tư duy
Trong thời đại số, việc tìm kiếm các “suất dạy” không còn khó khăn. Trung tâm gia sư xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội, giúp sinh viên dễ dàng tìm kiếm lớp phù hợp với trình độ và thời gian của mình. Phương thức dạy học cũng được số hóa qua các nền tảng Zoom, Google Meet, Microsoft Teams… giúp sinh viên tiết kiệm thời gian di chuyển nhưng vẫn đảm bảo tương tác.
Ngô Ánh Vượng - sinh viên năm thứ ba, Trường Đại học Luật Hà Nội chia sẻ: “Dạy học trực tuyến giúp tôi tiết kiệm thời gian di chuyển nhưng vẫn đảm bảo chất lượng nhờ các công cụ hỗ trợ như chia sẻ màn hình, gửi tài liệu qua ứng dụng trò chuyện, hay ghi lại buổi học để học sinh xem lại”.
Tuy nhiên, công việc gia sư cũng đối mặt thách thức khi học sinh ngày càng phụ thuộc vào ứng dụng thông minh như ChatGPT hay Gemini để giải bài tập. Với tốc độ xử lý nhanh và kho dữ liệu khổng lồ, nhiều học sinh dần hình thành thói quen “học để có kết quả” thay vì “học để hiểu”. Các em chỉ tìm đến gia sư khi cần người giải thích bản chất vấn đề, làm rõ cách tư duy và phương pháp vận dụng kiến thức.
“Em học sinh tôi dạy phụ thuộc khá nhiều vào ChatGPT. Đôi khi công cụ này cung cấp kiến thức vượt quá trình độ học sinh, khiến các em khó hiểu bản chất. Vì vậy, dù công nghệ giúp học nhanh hơn, nếu lạm dụng, các em sẽ mất dần khả năng tư duy và tự học” - Nguyễn Minh Đăng, sinh viên năm tư, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông cho biết.
Học sinh ôn tập kiến thức Toán học dưới sự hướng dẫn của gia sư sinh viên.
Để gia tăng hiệu quả, nhiều sinh viên hiện nay không chỉ dừng lại ở việc dạy học mà còn biết cách ứng dụng công nghệ, nâng cao chất lượng và uy tín nghề nghiệp. Họ tận dụng các nền tảng mạng xã hội như TikTok, YouTube hay Facebook để chia sẻ phương pháp học tập hiệu quả, giới thiệu cách tiếp cận mới hoặc lan tỏa cảm hứng học tập tới học sinh.
Không chỉ giúp sinh viên chuyên nghiệp hơn trong cách làm việc, công nghệ còn mở ra cơ hội để họ định hình phong cách dạy riêng và lan tỏa giá trị cá nhân. Tuy vậy, giữa nhịp thay đổi không ngừng của kỷ nguyên số, điều khiến sinh viên gắn bó với công việc gia sư không chỉ là tiện ích công nghệ, mà còn ở sự kiên nhẫn, thấu hiểu và mong muốn đồng hành cùng học sinh.
Bài học trưởng thành từ nghề gia sư
Với hơn hai năm kinh nghiệm làm gia sư, khi được hỏi về một câu chuyện trong quá trình dạy học, Phạm Thùy Thanh - sinh viên năm ba, Học viện Báo chí và Tuyên truyền chia sẻ: "Lúc đầu em học sinh tôi dạy rất sợ môn Ngữ văn vì tính chất trừu tượng, thường né tránh làm bài và thiếu tự tin. Tuy nhiên, sau quá trình đồng hành, động viên, em dần yêu thích và đạt kết quả cao trong kỳ thi lớp 10".
Chia sẻ về những khó khăn khi làm gia sư, Phạm Thùy Thanh cho biết, đôi khi học sinh thiếu động lực học tập, dễ chán nản hoặc không hợp tác. Ngoài ra, kỳ vọng quá cao từ phụ huynh vô tình gây áp lực, thậm chí việc thanh toán thù lao trễ cũng ảnh hưởng công việc.
Gia sư tận tình hướng dẫn học sinh trong buổi học tại nhà. Ảnh: NVCC
Dù đối mặt với nhiều thử thách, nữ sinh viên cho rằng ứng xử khéo léo và giữ thái độ chuyên nghiệp là yếu tố then chốt. Khi tạo dựng được uy tín, gia sư không chỉ nhận được sự tin tưởng từ phụ huynh mà còn xây dựng được mối quan hệ tích cực với học sinh, giúp duy trì hiệu quả giảng dạy và phát triển bản thân.
Bên cạnh nguồn thu nhập ổn định giúp trang trải sinh hoạt, công việc gia sư còn mang lại cho sinh viên nhiều giá trị lâu dài. Đây là môi trường thực hành kỹ năng mềm, từ giao tiếp, quản lý thời gian, xử lý tình huống đến thấu hiểu tâm lý người khác. Thông qua việc đứng lớp, sinh viên học được cách lắng nghe, kiên nhẫn và truyền đạt vấn đề mạch lạc - những năng lực quan trọng cho bất kỳ nghề nghiệp nào sau này.
Lý giải về vai trò này, PGS.TS Phạm Mạnh Hà - giảng viên cao cấp Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục - Đại học Bách khoa Hà Nội nhận định: trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, giá trị của "yếu tố con người" ngày càng trở nên quan trọng. Công nghệ và AI có thể phân tích điểm số, nhưng không thể hiểu được nỗi sợ hãi, áp lực hay sự mất động lực của một đứa trẻ. Chính gia sư là người mang đến sự thấu cảm, hỗ trợ tâm lý và tạo ra niềm tin để học sinh chia sẻ.
Công việc gia sư không chỉ là việc kiếm tiền, mà còn là một môi trường thực tế, nơi sinh viên rèn luyện tính kỷ luật, sự đúng giờ và quan trọng nhất là trách nhiệm đối với sự tiến bộ của học sinh. Trong kỷ nguyên công nghệ, chính những kỹ năng con người này là yếu tố quyết định sự bền vững của nghề gia sư, giúp công việc này chuyển hóa thành vai trò truyền cảm hứng và khai mở tư duy thay vì chỉ truyền thụ kiến thức.
