Phần lớn khách hàng trong số này là những người chưa kịp cập nhật thông tin thuê bao di động khớp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trước thời hạn 31/3.
Ảnh Xuân Ngọc
Người dân tấp nập đến các điểm giao dịch
Trung bình, mỗi điểm giao dịch của các nhà mạng tại nội đô có từ 200 - 300 khách hàng đến chuẩn hóa thông tin mỗi ngày. Cá biệt tại những điểm giao dịch đông dân cư như Vinaphone (Vũ Trọng Phụng) hay Viettel (Lê Văn Lương) có ngày lên tới 500 - 600 khách hàng. Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên Kinh tế & Đô thị, các nhà mạng đều đã chuẩn bị sẵn tình huống này nên thời gian trợ giúp khách hàng hoàn thành việc chuẩn hóa thông tin là tương đối nhanh, trung bình 15 phút/thuê bao.
Song song với chuẩn hóa thuê bao, Bộ TT&TT cũng yêu cầu các DN viễn thông chủ động rà soát chính cơ sở dữ liệu thông tin thuê bao của mình, quản lý chặt việc phát triển thuê bao mới trên các kênh phân phối, bảo đảm các SIM phát triển mới phải là SIM phát triển thực. Đồng thời triển khai các biện pháp kỹ thuật rà soát, xử lý các SIM có dấu hiệu nghi ngờ còn tồn trên kênh, các SIM có hành vi vi phạm pháp luật, từ đó góp phần lành mạnh hóa thị trường.
Phó Cục trưởng Cục Viễn thông (Bộ TT&TT) Nguyễn Phong Nhã
Chia sẻ về lý do đến chuẩn hóa thông tin muộn, chị Lê Hà (Cầu Giấy) cho biết, mặc dù đã nhận được tin nhắn của nhà mạng từ lâu nhưng do công việc bận rộn nên quên mất. Phải tới khi thuê bao di động bị khóa 1 chiều mới nhớ ra là cần chuẩn hóa thông tin thuê bao. Nhân viên nhà mạng hướng dẫn rất tận tình từ khai giấy tờ cho đến chụp ảnh nên mọi thủ tục đều được thực hiện khá nhanh.
Không nằm trong diện phải chuẩn hóa thông tin thuê bao đợt này nhưng anh Hoàng Quân (Tây Hồ) vẫn đến điểm giao dịch của MobiFone để kiểm tra lại thuê bao của mình. "Thuê bao của tôi đang đăng ký bằng CMND của người khác, mặc dù chưa thấy nhà mạng nhắc nhưng tôi chủ động đổi trước cho yên tâm" - anh Hoàng Quân chia sẻ.
Đợt chuẩn hóa thông tin thuê bao di động trùng khớp với thông tin tại cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư này đã được Bộ TT&TT cùng các nhà mạng chính thức khởi động từ 15/3. Đây được xem là hoạt động quan trọng nhằm thực hiện Đề án 06 của Chính phủ về "Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030".
Trong vòng 15 ngày, kể từ 15/3, các nhà mạng đã nhắn tin đến 3,8 triệu khách hàng (Viettel có 1,3 triệu; Vinaphone có 1,1 triệu; MobiFone có 1,4 triệu) nằm trong diện phải chuẩn hóa thông tin. Đối với khách hàng nhận được tin nhắn nhưng không thực hiện việc chuẩn hóa này sẽ bị khóa 1 chiều sau ngày 31/3, khóa 2 chiều sau ngày 15/4 và chấm dứt hợp đồng sau ngày 15/5.
Được biết, hiện số lượng thuê bao bị khóa 1 chiều đang là rất lớn. Tính tới hết ngày 2/4, trong số 1,67 triệu thuê bao bị khóa 1 chiều thì mới có khoảng 115.000 thuê bao đi chuẩn hóa lại thông tin cá nhân. Tuy nhiên theo ước tính của các nhà mạng, ít nhất 50% trong số những thuê bao nói trên là SIM data (dùng để truy cập mạng internet) và nhiều thuê bao đăng ký dưới tên DN hoặc cá nhân.
Theo Phó Cục trưởng Cục Viễn thông (Bộ TT&TT) Nguyễn Phong Nhã, từ nay tới 15/5, các nhà mạng vẫn sẽ hỗ trợ chuẩn hóa thông tin cho những thuê bao bị khóa qua điểm giao dịch, ứng dụng và website. Những thuê bao bị khóa 1 chiều mặc dù không thể truy cập vào ứng dụng hoặc website của nhà mạng qua 3G/4G thì có thể sử dụng wifi để chuẩn hóa thông tin hoặc đến trực tiếp điểm giao dịch của nhà mạng để xử lý nhanh chóng hơn. Việc nhắn tin nhắc nhớ chuẩn hóa thông tin đối với các thuê bao nói trên vẫn sẽ được nhà mạng tiếp tục thực hiện.
Cũng theo thông tin từ Bộ TT&TT, đối với thuê bao đã đăng ký bằng CMND nhưng chưa đồng bộ với CCCD mới hoặc chưa được cấp CCCD, trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chưa có thông tin sẽ được nhà mạng chủ động rà soát dữ liệu trong cơ sở dữ liệu của nhà mạng và hồ sơ đăng ký thuê bao trước đây (bản giấy hoặc bản photo giấy tờ tùy thân). Việc này sẽ do nhà mạng chủ động thực hiện.
Trong trường hợp đã trùng khớp, nhà mạng sẽ tiếp tục định kỳ đối soát cơ sở cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Khi cơ sở dữ liệu này có thêm dữ liệu của người dân khi người dân đến làm CCCD mới hay cập nhật CMND, thì nhà mạng sẽ tự động cập nhật và đối soát định kỳ với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, người dân không phải thực hiện công việc này.
Triệt tiêu SIM rác?
Nói về việc chuẩn hóa thông tin thuê bao di động, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông (Bộ TT&TT) Nguyễn Phong Nhã khẳng định, đây không phải là lần cuối cùng thực hiện công tác này, trong tương lai sẽ còn có nhiều đợt chuẩn hóa thông tin khác nữa. Việc chuẩn hóa thông tin thuê bao không chỉ đảm bảo trùng khớp với thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư mà còn góp phần quan trọng vào việc giải quyết tình trạng sử dụng SIM thuê bao di động không đúng quy định để thực hiện các hành vi phát tán tin nhắn rác, lừa đảo …
Ảnh Thanh Hải.
Nếu như trước đây, việc chuẩn hóa thông tin thuê bao chỉ dừng ở mức đối chiếu, đảm bảo đầy đủ, trùng khớp giữa thông tin được khách hàng cung cấp khi mua, đăng ký SIM và thông tin lưu trữ tại nhà mạng, thì lần này đã có cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư làm dữ liệu gốc để đối chiếu, xác thực. Do đó những thông tin sau khi được chuẩn hóa là hoàn toàn đúng quy định và có thể kiểm soát được.
"Chính nhờ việc kiểm soát được thông tin của thuê bao sẽ góp phần làm giảm các hoạt động lợi dụng SIM thuê bao có thông tin không đúng để thực hiện các hoạt động quảng cáo không đúng sự thật, vi phạm thuần phong mỹ tục, vi phạm pháp luật. Đợt chuẩn hóa thông tin lần này sẽ loại bỏ một số lượng đáng kể SIM thuộc dạng trên" - ông Nguyễn Phong Nhã chia sẻ.
Cục Viễn thông sẽ tăng cường giám sát các nhà mạng trong việc phát triển thuê bao mới. Đối với các DN có vi phạm như cung cấp dịch vụ cho thuê bao phát triển mới có thông tin thuê bao không đầy đủ hoặc không chính xác, bán và lưu thông trên thị trường SIM thuê bao đã được nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ di động cho SIM thuê bao... sẽ bị xử lý nghiêm, bao gồm cả đình chỉ phát triển thuê bao mới.
Trên thực tế, trong quá khứ, Bộ TT&TT cùng các nhà mạng đã có nhiều hoạt động tương tự nhằm diệt trừ tin nhắn rác. Tính từ năm 2018 đến nay, sau nhiều đợt truy quét, đã có hơn 22 triệu thuê bao không có đầy đủ thông tin hoặc thông tin không chính xác bị xóa khỏi hệ thống. Hay như cuộc thanh tra của Bộ TT&TT hồi cuối năm 2022 về hoạt động quản lý thông tin thuê bao của các nhà mạng đã cho thấy còn có những lỗ hổng trong việc xử lý SIM có thông tin thuê bao không đúng quy định cũng như SIM sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật của các DN viễn thông di động.
Tuy nhiên, tính đến hiện tại, SIM rác vẫn đang là vấn nạn chưa thể giải quyết dứt điểm. Các cuộc gọi lừa đảo, quảng cáo rác, đòi nợ thuê, tống tiền, nhắn tin quấy rối… vẫn liên tục bủa vây người dùng. Vấn nạn này không chỉ để lại hậu quả là sự ức chế về tâm lý mà còn thiệt hại về tiền bạc, thậm chí là tính mạng của con người.
Cần nhìn nhận, đợt chuẩn hóa thông tin thuê bao di động lần này sẽ chưa thể chấm dứt triệt để được vấn nạn SIM rác nhưng đây cần được xem là bước tiến quan trọng, sự vào cuộc mạnh mẽ của cả cơ quan quản lý, DN viễn thông cũng như người dân nhằm từng bước loại trừ SIM rác.
Để kiểm tra thông tin thuê bao có hợp lệ hay không, người dùng nhắn tin SMS tới đầu số 1414 với cú pháp TTTB (viết tắt của "thông tin thuê bao"), tin nhắn miễn phí. Nếu thông tin nhà mạng trả lại không khớp, người dùng liên hệ lại nhà mạng qua số điện thoại chăm sóc khách hàng, qua trang web nhà mạng hay qua các ứng dụng trên điện thoại di động để chuẩn hóa thông tin thuê bao theo hướng dẫn.
