Thành phần yến chưa đến 1/1.000, sao được phép gọi là nước yến?

Đáng nói, phần nhiều các loại nước yến này chiếm thị phần lớn hiện nay thực chất thành phần chủ yếu là nước đường, hóa chất yến chỉ chiếm tỉ lệ 1 phần ngàn đến một phần triệu, có thể gọi là gần như là không đáng kể. Thế nhưng các nhà sản xuất vẫn đàng hoàng ghi bao bì, quảng cáo là nước yến lừa mị người tiêu dùng. Trách nhiệm của các nhà quản lý đến đâu trong vụ việc này?

Nhìn qua thành phần của các loại nước yến phổ biến đang lưu hành trên thị trường hiện nay không khỏi khiến người ta giật mình phát hoảng. Cái gọi là nước yến thực chất chỉ là hỗn hợp nước đường và hóa chất, yến chỉ chiếm một phần ngàn, thậm chí là một phần triệu, chắc chắn khi uống vào người tiêu dùng rước lấy rủi ro cho sức khỏe hơn là có lợi.

Yến sào từ ngàn đời nay đã được xếp vào loại sơn hào hải vị, mặc định là một thứ thực phẩm cao cấp, chỉ có vua chúa mới có thể thưởng thức. Trong 10 năm trở lại đây, khi ngành nuôi yến phát triển, tổ yến (yến sào) nuôi đã không còn là sản phẩm quá đỗi cao cấp như trước đây.

Trên thị trường, mỗi kg yến thô (tổ yến nuôi chưa qua sơ chế) có giá khoảng 30 triệu đồng trở lại. Chỉ cần bỏ ra số tiền vài triệu, người tiêu dùng đã có thể tiếp cận được loại thực phẩm chỉ dành cho vua chúa ngày xưa. Mặc dù, giá tổ yến (nuôi) đã trở nên bình dân rất nhiều nhưng các sản phẩm được chế biến từ nguyên liệu là tổ yến vẫn còn là một sản phẩm cao cấp.

Thực tế, trên thị trường hiện nay có hàng ngàn sản phẩm có thành phần nguyên liệu là tổ yến, trong đó chủ yếu là nước giải khát, thức uống dinh dưỡng đang lưu hành. Đáng nói, trong số hàng chục loại nước giải khát, thức uống dinh dưỡng... lưu thông trên thị trường mặc dù mang danh là nước yến nhưng giá bán rẻ một cách bất ngờ, đến tay người tiêu dùng chỉ tương đương một chai nước uống đóng chai bình thường. Phần nhiều các loại nước yến đóng chai, đóng lon... bán lẻ đến tay người tiêu dùng chỉ khoảng 10.000 đồng/chai, lon.

Chính nhờ giá rẻ mà loại nước yến này “phủ sóng” mọi ngóc ngách của thị trường, từ trường học cho đến bệnh viện, từ chợ cóc cho đến siêu thị, từ nhà hàng cho đến quán vỉa hè, từ thành thị cho đến nông thôn... Thực chất cái gọi là nước yến có phải là nước yến?

Phóng viên báo Kinh tế & Đô thị đã thực hiện một cuộc khảo sát, thu thập mẫu kéo dài trong 2 tuần trên địa bàn TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh thành lân cận, phỏng vấn người buôn, bán lẻ...

Trên thị trường hiện nay đang lưu hành hàng chục loại nước yến khác nhau, được đóng trong lon, chai... có dung tích từ 180ml, 190ml và phổ biến là 240ml. Nước yến lưu hành trên thị trường với nhiều tên gọi khác nhau như nước yến ngân nhĩ (nấm tuyết), nước yến nha đam... Một số loại nước yến có giá bán khá thấp nhưng gắn nhãn là nước yến cao cấp, cũng có loại nước yến gắn với địa danh... Cho dù tên gọi như thế nào thì thành phần chủ yếu của loại nước mà các nhà sản xuất gọi là nước yến (theo công bố của nhà sản xuất trên bao bì, theo đánh giá cũa chúng tôi thực ra chỉ là một hỗn hợp hoá chất, thành phần yến không đáng kể).

Nước yến lưu hành trên thị trường hiện nay do nhiều công ty sản xuất nhưng gần như có chung một công thức phối trộn bao gồm: Nước, đường hoặc chất tạo ngọt, chất chống oxy hóa, chất làm đầy, chất ổn định... một số sản phẩm còn bổ sung thêm một số loại hương liệu khác như hương vanilla, phẩm màu... Nguyên liệu quan trọng nhất là yến được các nhà sản xuất dùng để gọi tên loại nước uống là nước yến thì chỉ chiếm một phần không đáng kể, có loại chỉ chiếm 0,004% tức là 4 phần của 100.000.

Cụ thể hơn, thử nhìn vào thành phần của một loại nước yến (theo những người bán lẻ là đang bán chạy nhất nhất hiện nay để có thể có một cái nhìn tổng quát về loại nước mà các nhà sản xuất gọi là nước yến dùng để giải khát, nước uống dinh dưỡng. Về thành phần của loại “Nước yến ngân nhĩ”, theo công bố của nhà sản xuất ghi trên bao bì, gồm: Nước đường, ngân nhĩ chiếm 0,25%; chất làm đầy Aga (406); chất chống oxy hoá Sodium D isoascorbate (E316); chất ổn định Natri Hydro carbonat (500ii); yến sào (0.004%).