Thêm các biện pháp điều tiết thị trường vàng

Theo chuyên gia kinh tế - TS Lê Xuân Nghĩa, cơn sốt giá vàng ở Việt Nam xuất phát từ hai chuyện: chênh lệch giá vàng trong nước với quốc tế, mà cụ thể là giá vàng miếng SJC; và nhu cầu tích trữ đầu tư của người dân. Để giải quyết câu chuyện thứ nhất, nhiều kiến nghị đề xuất là xóa bỏ độc quyền nhập vàng. Với câu chuyện thứ hai, dù có đưa giá vàng trong nước tiệm cận với giá thế giới, mà nhu cầu của người dân vẫn cao một cách bất thường thì áp lực lên sự ổn định, an ninh hệ thống tiền tệ là điều phải tính đến.

TS Lê Xuân Nghĩa cho biết, một cách phổ biến để tác động giảm nhu cầu một loại tài sản nào đó là thông qua công cụ thuế. Hiện nay ở Việt Nam, lợi nhuận từ đầu tư vàng, cũng được coi là lợi nhuận từ vốn (capital gains) vẫn chưa bị đánh thuế. Trong khi đó, các hình thức đầu tư có lợi nhuận khác như chứng khoán, bất động sản bị đánh thuế.

Nhu cầu vàng của người dân trên thế giới, trong đó có Việt Nam, là rất tự nhiên để phòng thủ. Tuy nhiên, ngoài hoạt động tích trữ của người dân, còn có thêm dòng tiền đầu cơ bị thu hút vào thị trường vàng.

Vừa qua, cơ quan chức năng đã công bố hàng loạt kết luận thanh tra các đơn vị kinh doanh vàng, trong đó phát hiện một số khách hàng cá nhân có hoạt động mua bán vàng miếng tại một ngân hàng với tần suất cao, diễn ra liên tục nhiều lần trong ngày, trong tháng và đạt doanh số lên đến hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm nhằm mục đích kiếm lời từ chênh lệch giá.

Theo các chuyên gia, đây là dấu hiệu của hoạt động mang tính chất kinh doanh. Trong trường hợp này, cơ quan chức năng của Bộ Tài chính cần làm rõ liệu cá nhân đó có thuộc đối tượng phải nộp thuế thu nhập cá nhân theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân hay không.

Trên thực tế, buôn lậu vàng không chỉ xuất phát từ nhu cầu kinh tế, mà còn phục vụ nhu cầu “rửa tiền” đối với tài sản không minh bạch. Nhiều vụ việc thời gian qua cho thấy các đường dây buôn lậu vàng lên tới hàng trăm kilogam.

Theo PGS, TS Nguyễn Thị Mùi, việc thực hiện công cụ thuế không chỉ nhằm mục đích tăng thu ngân sách, mà đây còn là công cụ để điều tiết hành vi, giảm bớt nhu cầu vàng của một số bộ phận nhà đầu tư và thị trường. Đặc biệt đối với những đối tượng mua vàng với mục đích đầu cơ, tích trữ, thao túng giá vàng.

Các chuyên gia cho rằng để quản lý thị trường vàng phải có những giải pháp căn cơ, quan tâm đầy đủ đến xây dựng biện pháp quản lý vàng trên cơ sở học tập kinh nghiệm các nước khác, trong đó giải pháp quản lý bằng thuế có ý nghĩa quan trọng nhất. Ngoài ra, còn đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, kịp thời ngăn chặn đầu cơ, tháo túng giá vàng…

“Trước khi bàn đến chuyện khơi thông nguồn lực vàng ở tổ chức, dân cư, điều cần thiết đầu tiên là phải minh bạch. Những người sở hữu vàng đều phải được định danh tài sản này dưới bất kỳ hình thức nào” - TS Lê Xuân Nghĩa nói thêm.

Việc mua bán trao đổi vàng cũng cần được minh bạch, có hệ thống chứng từ theo dõi để ngăn chặn, phòng ngừa các nguồn tiền bẩn, phi pháp. Mọi giao dịch mua, bán vàng đều hạch toán ghi nhận và theo dõi trên tài khoản vàng của từng cá nhân, từ đó cho phép dễ dàng truy xuất nguồn gốc tài sản. NHNN có cơ chế hạn ngạch quota nhập khẩu vàng cho các DN kết hợp bắt buộc các cửa hàng kinh doanh vàng phải dùng hoá đơn điện tử đầu vào, đầu ra và đảm bảo chất lượng vàng khi giao dịch với khách hàng…