71 tuổi, bà Nguyễn Thị Thiết đã có cho mình hơn 40 năm kinh nghiệm may cờ Tổ quốc. Nhớ lại những ngày đầu vào nghề, bà cho biết, bản thân khi đó cũng gặp vô vàn khó khăn: “Năm 30 tuổi tôi mới bắt đầu tham gia công việc may cờ và gắn bó từ đó đến nay. Thời điểm đó, chưa có sự hỗ trợ của máy móc hiện đại như bây giờ, mọi công đoạn đều làm thủ công nên tôi phải học và cố gắng rất nhiều”.
Gần nửa cuộc đời may cờ, bà Thiết cho rằng, công đoạn tạo hình ngôi sao năm cánh trên lá cờ là khâu đòi hỏi nhiều kỹ thuật nhất. Việc làm thế nào để ngôi sao nằm chính giữa của miếng vải, và sự chuẩn chỉnh tuyệt đối từ các mũi kim chỉ khi may hoặc thêu là khâu khó nhất. Ngoài ra, trước khi bắt đầu sản xuất một lá cờ, khâu chọn vải cũng quyết định phần lớn đến chất lượng của lá cờ.
“Khác với vải may quần áo, chất liệu để may cờ Tổ quốc phải bền, có sức chịu đựng nắng mưa tốt, giúp màu cờ theo thời gian được lâu. Bởi vậy, đối với sản xuất cờ thường sử dụng 3 loại vải chủ yếu, đó là vải phi mờ, phi bóng và vải nylon với độ bền ngoài trời khoảng 8 - 10 tháng” - bà Thiết tiết lộ.
Cũng theo bà Thiết, một lá cờ Tổ quốc phải có kích thước tuân thủ theo tỷ lệ chuẩn 2:3. Tâm ngôi sao vàng 5 cánh phải được nằm chính giữa lá cờ. Bán kính từ tâm ra đỉnh ngôi sao bằng 1/5 chiều dài lá cờ. Cờ Tổ quốc phải được may bằng 2 đường chỉ chắc chắn và đảm bảo độ bền. Ngôi sao phải được may 2 mặt trên 1 nền vải. Một số hộ kinh doanh hiện nay may ngôi sao một mặt, còn mặt sau khoét vải, điều này không đúng quy định và thẩm mỹ của lá cờ.
Gần 4 đời theo và giữ nghề may cờ, gia đình chị Lê Thị Nhung (xã Lê Lợi, huyện Thường Tín) những ngày này cũng đang tất bật sản xuất để kịp thời gửi những lá cờ đi khắp mọi miền Tổ quốc. Chỉ những người trong gia đình là không đủ, trước những dịp lễ, tết, gia đình chị thường xuyên phải thuê thêm thợ để hỗ trợ việc sản xuất.
Trong nhà, mỗi người một công đoạn, người đứng pha vải, cắt vải, người ngồi thêu những ngôi sao, người đóng hàng gửi đi cho khách,... tất cả đều như “máy”. Chị Nhung cho biết, ở bất kể độ tuổi nào cũng có thể làm được nghề này, miễn sao hiểu được quy trình và cách làm của từng công đoạn.
“Ở đây có những cháu học sinh tranh thủ thời gian nghỉ Hè cũng phụ giúp, hay các bà 60 – 70 tuổi hằng ngày vẫn gắn bó với nghề này. Mỗi người chuyên đảm nhận một khâu để cho ra lá cờ hoàn chỉnh” - chị Nhung chia sẻ.
Với những người như bà Thiết và chị Nhung, lựa chọn dành cả cuộc đời gắn bó với nghề làm cờ không chỉ vì vấn đề thu nhập. Bởi đối với họ, hằng ngày được tự tay thêu lên những lá cờ Tổ quốc đã là một niềm tự hào, một công việc quá đỗi thiêng liêng mà không phải ai cũng may mắn “có nghề”.
Thời điểm tháng 8/1945, trước thời khi chuẩn bị cho Cách mạng tháng Tám, Ủy ban kháng chiến đã kêu gọi các nghệ nhân trong làng Từ Vân thêu cờ Tổ quốc để chuẩn bị cho khởi nghĩa. Trong ngày lịch sử 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản tuyên ngôn độc lập dưới hàng vạn lá cờ đỏ sao vàng do người dân làng Từ Vân may. Nghề làm cờ Tổ quốc của làng cũng được ra đời từ đó.
Ngày nay, trong không khí vui tươi của ngày Tết Độc lập, hàng ngàn hàng vạn lá cờ được treo trên khắp mọi miền Tổ quốc. Từ mũi Cà Mau đến địa đầu Móng Cái, đâu đâu cũng ngập tràn sắc đỏ. Vẻ đẹp thiêng liêng ấy được xuất phát từ tình yêu và niềm tự hào dân tộc của những người thợ ngày đêm miệt mài gửi gắm vào lá cờ.
