Thiếu cây xanh đô thị do chất lượng đồ án quy hoạch thiếu tầm nhìn

Sáng 4/11, sau phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã báo cáo thêm các nội dung thuộc trách nhiệm của Chính phủ.

Việc lập quy hoạch tỉnh, vùng, ngành gặp nhiều khó khăn

Theo đó, về tiến độ lập quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia, Phó Thủ tướng Chính phủ cho biết, theo quy định của Luật Quy hoạch quốc gia có tổng số 110 quy hoạch. Việc ban hành Luật Quy hoạch là sự đổi mới rất căn bản về phương pháp, tư duy, khắc phục việc chia cắt, manh mún, chồng chéo trong công tác quy hoạch. Luật đã đưa ra quy định quy hoạch cấp trên thực hiện trước làm cơ sở để lập quy hoạch cấp dưới.

Tuy nhiên, quy hoạch tổng thể quốc gia vẫn chưa được phê duyệt do đây là vấn đề mới, khó, chưa có tiền lệ. Do vậy, mặc dù Luật đã có hiệu lực nhưng việc lập các quy hoạch tỉnh, vùng, ngành còn gặp nhiều khó khăn và vướng mắc. Để tháo gỡ khó khăn này, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 751/2019/UBTVQH14 và Nghị quyết 61/2022/QH15 trong đó cho phép lập đồng thời các quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch…

Về công tác quy hoạch đô thị và quản lý phát triển đô thị, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành cho biết, hiện nay, các khu vực đô thị có tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao, hình thành nhiều khu đô thị văn minh, hiện đại, hạ tầng giao thông cải thiện, làm thay đổi diện mạo đô thị. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc quản lý phát triển đô thị còn có những tồn tại hạn chế như: Việc cải tạo chung cư cũ còn chậm, nhiều khu vực nhà cũ đã lâu không tu sửa có nguy cơ mất an toàn, tỉ lệ cây xanh, công viên, vườn hoa, đất phúc lợi, đất công cộng còn thấp…

Theo Phó Thủ tướng Chính phủ, nguyên nhân của những tồn tại hạn chế nêu trên xuất phát từ công tác quy hoạch, quản lý chỉnh trang phát triển đô thị. Công tác quản lý còn nhiều hạn chế, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng diễn ra khá nhiều nhưng chưa được xử lý kịp thời. Chất lượng nhiều đồ án quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch còn thiếu tầm nhìn, thiếu quỹ đất dành cho công cộng như cây xanh, công viên, văn hoá, y tế, giáo dục... Có nhiều đồ án quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch trình Thủ tướng Chính phủ nhưng chất lượng tư vấn, thẩm tra thẩm định chưa đạt yêu cầu, phải làm đi làm lại nhiều lần, gây mất rất nhiều thời gian.

Có những quy hoạch điều chỉnh giảm quỹ đất công viên, cây xanh, phúc lợi công cộng, tăng quỹ đất ở, điều chỉnh chiều cao công trình gây quá tải cho hệ thống hạ tầng, không hiện tinh thần của Thủ tướng Chính phủ.
"Hiện nay chúng ta đang thiếu đất cây xanh. Tinh thần của Quyết định 130 của Thủ tưởng Chính phủ là di chuyển các cơ sở sản xuất kinh doanh ở trung tâm đô thị là để ưu tiên xây dựng công viên, công trình giao thông, công trình phúc lợi công cộng nhưng trên thực tế làm việc này kém hiệu quả. Thủ tưởng và Chính phủ chỉ đạo các cấp, ngành quan tâm đến vấn đề này khi di chuyển cơ sở sản xuất ở nội đô để bảo đảm môi trường phải ưu tiên thực hiện Quyết định 130 để sắp xếp cây xanh, đất công cộng"- Phó Thủ tướng nêu.

Để nâng cao chất lượng công tác này trong thời gian tới, Phó Thủ tướng nêu một số giải pháp: Bộ Xây dựng và các địa phương cần đặc biệt quan tâm đến công tác lựa chọn chất vấn, tổ chức thẩm tra, thẩm định; phối hợp chặt chẽ với chính quyền các cấp, nhất là chính quyền cơ sở để tăng cường thanh tra, kiểm tra giám sát, xử lý kịp thời các vi phạm trong lĩnh vực quy hoạch và quản lý trật tự xây dựng; khẩn trương rà soát các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực quy hoạch, quản lý phát triển đô thị để kịp thời đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Bộ Xây dựng nhận trách nhiệm khi diện tích cây xanh đô thị thấp

Trước đó, ở phần trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đã trả lời câu hỏi của ĐB Quốc hội Đinh Ngọc Quý (đoàn tỉnh Gia Lai) về thực trạng diện tích cây xanh công cộng còn thấp so với quy chuẩn và trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Xây dựng...

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, công tác quản lý công viên, cây xanh được quy định trong Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 và Nghị định 64 năm 2010. Hiện nay các đồ án quy hoạch đô thị được lập và duyệt đều cơ bản đáp ứng được các chỉ tiêu về diện tích cây xanh công cộng tối thiểu theo quy chuẩn kỹ thuật về quy hoạch xây dựng. Tuy nhiên trong thực tế quản lý quy hoạch đô thị thì diện tích cây xanh chưa đạt mức tối thiểu theo quy hoạch.

Cụ thể, ở Hà Nội diện tích cây xanh đô thị đạt hơn 2m2/đầu người, TP Hồ Chí Minh là chưa đạt 1m2/đầu người, TP Đà Nẵng đạt 2,4m2/đầu người, Hải Phòng đạt 3,41m2/đầu người, trong khi theo quy chuẩn đô thị loại đặc biệt phải đạt 6-7m2 cây xanh/đầu người.

Nhận trách nhiệm về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng, thời gian qua Bộ Xây dựng chưa quyết liệt, chưa thường xuyên đôn đốc các địa phương thực hiện theo đúng quy hoạch được duyệt đối với chỉ tiêu về cây xanh công cộng cũng như chưa kiểm tra, thanh tra chấn chỉnh kịp thời việc điều chỉnh quy hoạch ảnh hưởng đến quy hoạch các công viên cây xanh; chưa kịp thời đề xuất, tham mưu để có cơ chế chính sách tham mưu phát triển công viên cây xanh trong khu đô thị.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị đưa ra một số giải pháp thời gian tới với bộ, ngành trung ương sẽ tiếp tục hoàn thiện chính sách quản lý công viên cây xanh đô thị; Bổ sung các chế tài xử lý khi chủ đầu tư không dành quỹ đất cho phát triển cây xanh; không đầu tư đồng bộ hệ thống công viên cây xanh như quy hoạch được duyệt. Tiếp tục rà soát bổ sung cập nhật quy chuẩn, tiêu chuẩn định mực kỹ thuật đảm bảo phát triển công viên cây xanh thực hiện theo quy hoạch.

Với các địa phương, tăng cường khuyến khích thu hút nguồn vốn phát triển cây xanh đô thị cũng như tăng cường kiểm tra, giám sát, rà soát, bố trí quỹ đất, tạo quỹ đất phát triển công viên cây xanh. Hạn chế, thận trọng khi chuyển đổi công năng của công viên cây xanh trong xem xét điều chỉnh quy hoạch. Khi chuyển đổi trụ sở các cơ quan, xí nghiệp ưu tiên dành quỹ đất cho phát triển công viên cây xanh.