Nông nghiệp, nông thôn thiếu nền tảng số
Trong suốt những năm đổi mới và hội nhập, nhất là trong hơn 10 năm qua, nông nghiệp, nông thôn Việt Nam đã có bứt phá mạnh mẽ với nhiều thành tựu to lớn. Nền nông nghiệp phát triển mạnh, chuyển nhanh sang nông nghiệp hàng hóa cạnh tranh quốc tế, phát huy lợi thế, sản xuất theo nhu cầu thị trường, nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng. Thu nhập, đời sống người dân nông thôn được cải thiện rõ rệt.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến đánh giá, thời gian qua, nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, hợp tác xã, trang trại, hộ gia đình… đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong quản lý và sản xuất, kinh doanh; phân tích dữ liệu về đất đai, thổ nhưỡng, điều kiện tự nhiên, thời tiết, truy suất nguồn gốc, nhu cầu thị trường…
Bên cạnh đó là ứng dụng công nghệ Internet vạn vật (IoT), block chain, công nghệ sinh học, di truyền, phân tích hệ gene, nuôi cấy mô, quản lý giống vật nuôi; phát hiện sớm và cảnh báo cháy rừng, suy thoái rừng; ứng dụng công nghệ dò cá sử dụng sóng siêu âm, công nghệ GIS, GPS…
Chuyển đổi số giúp nông dân, trang trại, hợp tác xã, doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, tối ưu hóa hoạt động sản xuất, giảm chi phí, tăng lợi nhuận, hiệu quả sản xuất cao hơn, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị. Đồng thời là giải pháp hữu hiệu để khắc phục điểm yếu cố hữu là sản xuất manh mún, nhỏ lẻ và thiếu liên kết.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn tại Việt Nam hiện nay vẫn chưa đồng bộ, chưa hình thành những yếu tố cơ bản của nông nghiệp số, nông thôn số. Nhiều chuyên gia cho rằng nông nghiệp, nông thôn Việt Nam hiện nay vẫn chưa có nền tảng số, chuỗi kết nối số, chưa có cách tiếp cận mới và toàn diện theo yêu cầu của chuyển đổi số; thiếu cơ sở dữ liệu lớn cho sản xuất, thiếu kết nối chia sẻ đồng bộ thông tin của tất cả các khâu sản xuất, quản lý, logictics, thương mại nông sản; chưa tạo ra cơ hội cho nông sản vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn kết nối trực tiếp với hệ thống thương mại toàn cầu.
Gợi mở định hướng chuyển đổi số nông nghiệp
Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định: Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ và đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số được xác định là một trong các trụ cột thực hiện phát triển nhanh và bền vững. Đây cũng là một trong các khâu đột phá, góp phần tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh.
Nông nghiệp, nông thôn không đứng ngoài cuộc mà được Chương trình chuyển đổi số Quốc gia xác định là một trong 8 lĩnh vực ưu tiên. Theo đó, phát triển nông nghiệp công nghệ cao chú trọng nông nghiệp thông minh, phải dựa trên nền tảng dữ liệu, nhất là hệ thống dữ liệu lớn của ngành như đất đai, cây trồng, vật nuôi, thủy sản, thời tiết, môi trường…; tự động hóa quy trình sản xuất, kinh doanh; phát triển mạnh thương mại điện tử; quản lý quy hoạch và dự báo, cảnh báo thị trường…
Tại hội thảo chiều 17/11, các diễn giả trong nước và quốc tế đã cùng chia sẻ, thảo luận về những nội dung cốt lõi về chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn. Cụ thể là ứng dụng công nghệ số; Canh tác thông minh; Vai trò của công nghệ số để giảm phát thải; Trí tuệ nhân tạo (AI) trong đánh giá chất lượng; Ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao và ứng dụng chuyển đổi số vào sản xuất nông nghiệp.
Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Duy Hưng đánh giá, thông qua hội thảo, các đại biểu đã làm rõ tính cấp thiết và tác động của chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn. Từ đó nâng cao nhận thức, hành động để triển khai thực hiện các giải pháp tận dụng tối đa cơ hội của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, khuyến khích hoạt động đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ, công nghệ sinh học, phát triển công nghiệp, dịch vụ nông thôn.
Hội thảo với nhiều ý tưởng mới, sẽ đóng góp tích cực, thiết thực thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn phát triển nhanh. Ban Kinh tế Trung ương sẽ tổng hợp, chắt lọc các ý kiến tại hội thảo để xây dựng các báo cáo, trước hết là Báo cáo tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn vào đầu năm 2022, từ đó xây dựng định hướng phát triển tam nông trong giai đoạn tới.
