Thống nhất trình Quốc hội miễn, hỗ trợ học phí cho học sinh mầm non, phổ thông

Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, triển khai Kết luận của Bộ Chính trị về việc miễn học phí cho học sinh mầm non và học sinh phổ thông trong hệ thống trường công lập; trên cơ sở rà soát quy định hiện hành, ngoài đối tượng được miễn, không phải đóng học phí, hỗ trợ đóng học phí đã được quy định, Nghị quyết sẽ bổ sung các đối tượng được miễn, hỗ trợ đóng học phí chưa được pháp luật quy định đầy đủ là: Trẻ em mầm non dưới 5 tuổi đang học tại các cơ sở giáo dục; học sinh trung học phổ thông, người học Chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục.

Theo đó, nghị quyết này quy định việc miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Nghị quyết này áp dụng đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông là công dân Việt Nam tại các cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục khác giảng dạy chương trình giáo dục phổ thông và các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia có liên quan.

Như vậy, Nhà nước sẽ hỗ trợ học phí đối với cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục để bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục, thể hiện tính ưu việt của chế độ và thực thi chính sách thống nhất, công bằng đối với người học; khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập, tăng cường xã hội hóa giáo dục.

Theo Tờ trình của Chính phủ, tổng nhu cầu kinh phí ngân sách nhà nước để thực hiện miễn học phí và hỗ trợ học phí từ năm học 2025 – 2026 cho các đối tượng theo dự thảo nghị quyết ước tính khoảng 30,6 nghìn tỷ đồng/năm học (trong đó, khối công lập là 28,7 nghìn tỷ đồng; khối dân lập, tư thục là 1,9 nghìn tỷ đồng).

Hiện nay, tổng ngân sách nhà nước đã thực hiện miễn (không thu) học phí theo quy định của Luật Giáo dục đối với trẻ em mầm non 5 tuổi, học sinh tiểu học, học sinh THCS từ năm học 2025-2026 là 22,4 nghìn tỷ đồng (trong đó, khối công lập là 21,8 nghìn tỷ đồng; khối dân lập, tư thục là 0,6 nghìn tỷ đồng).

Như vậy, số ngân sách Nhà nước phải bảo đảm thêm khi thực hiện chính sách theo nghị quyết này là 8,2 nghìn tỷ đồng/năm học (trong đó, khối công lập là 6,9 nghìn tỷ đồng; khối dân lập, tư thục là 1,3 nghìn tỷ đồng). Mức ngân sách cần bảo đảm ở từng địa phương phụ thuộc vào quy định đóng học phí của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định.

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với chính sách miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông công lập, dân lập, tư thục theo dự thảo Nghị quyết.

Dự thảo Nghị quyết quy định phương thức hỗ trợ học phí đối với người học chi trả thông qua các cơ sở giáo dục. Theo Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh, tại phiên họp thẩm tra sơ bộ mở rộng của Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội, các cơ quan thống nhất thực hiện theo phương thức hỗ trợ đóng học phí là cấp trực tiếp cho người học. Thường trực Ủy ban đề nghị thực hiện theo phương thức này, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung quy định về tổ chức thực hiện, trong đó, giao Chính phủ hướng dẫn phương thức chi trả tiền hỗ trợ đóng học phí đối với người học trong cơ sở giáo dục ngoài công lập.

Thường trực Ủy ban Văn hóa - Xã hội cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá kỹ lưỡng khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, nhất là các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; bổ sung số kinh phí thực hiện đối với học viên học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục khác giảng dạy chương trình giáo dục phổ thông; bổ sung quy định ngân sách trung ương hỗ trợ địa phương chưa cân đối được ngân sách theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.

Thảo luận tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế về phương thức chi trả để tính toán cho phù hợp; đánh giá kỹ nguồn kinh phí thực hiện, số lượng dự kiến thực hiện với học sinh trung học cơ sở từ năm 2025-2026 và cố gắng đưa vào dự toán cho chính xác.

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, đối với khối công lập, sẽ hỗ trợ đơn vị, nhà trường, cơ sở giáo dục; còn đối với khối người học tại các cơ sở giáo dục ngoài công lập, sẽ hỗ trợ trực tiếp cho người học.

“Bởi thực tế đối với khối ngoài công lập, cha mẹ, người giám hộ cũng đã đóng học phí cho nhà trường, còn khoản miễn học phí này chỉ là hỗ trợ thêm. Do đó, việc hỗ trợ trực tiếp cho người học là hoàn toàn khả thi, hợp lý” - Bộ trưởng nói.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đánh giá hồ sơ cơ bản đúng quy định. Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất cần thiết ban hành nghị quyết phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ nghiên cứu tiếp thu tối đa ý kiến, báo cáo thẩm tra sơ bộ để hoàn thiện sơ bộ dự thảo nghị quyết, trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV dự kiến khai mạc vào ngày 5/5 tới.