Vốn vào Việt Nam đã “chất hơn”
Trong 6 tháng qua, Việt Nam thu hút được khá nhiều dự án quy mô lớn, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao. Chẳng hạn, Dự án LG Display Hải Phòng tăng vốn thêm 750 triệu USD; Dự án Công nghệ tế bào quang điện Jinko Solar PV Việt Nam: 498 triệu USD; Dự án của Intel: 480 triệu USD; Dự án của Foxconn: 280 triệu USD...
Ngoài ra còn một số dự án lớn đáng chú ý như Dự án Nhà máy điện LNG Long An I và II (Singapore), tổng vốn đăng ký trên 3,1 tỷ USD với mục tiêu truyền tải và phân phối, sản xuất điện tại Long An; Dự án Nhà máy nhiệt điện Ô Môn II (Nhật Bản), tổng vốn đăng ký trên 1,31 tỷ USD với mục tiêu xây dựng một nhà máy nhằm đáp ứng nhu cầu cung cấp cho lưới điện khu vực và hệ thống điện quốc gia tại Cần Thơ; Dự án Nhà máy Công ty TNHH Polytex Far Eastern Việt Nam (Đài Loan), điều chỉnh tăng vốn đầu tư thêm 610 triệu USD…
| Ảnh minh hoạ |
Cùng với sự sụt giảm mạnh số lượng dự án FDI quy mô nhỏ vào Việt Nam, một tin tích cực cũng được Cục Đầu tư nước ngoài công bố, đó là số lượng dự án đăng ký mới có quy mô trên 50 triệu USD tăng 73,3% so với cùng kỳ. Điều đó cho thấy, vốn FDI vào Việt Nam đã “chất” hơn.
Trong 6 tháng đầu năm, số lượng dự án có quy mô dưới 1 triệu USD giảm 47,7% so với cùng kỳ năm 2020 và giảm 54,2% so với cùng kỳ năm 2019; số lượng dự án mới có quy mô dưới 5 triệu USD giảm 48,2% so với cùng kỳ năm 2020 và giảm 56,1% so với cùng kỳ năm 2019.
Trong khi đó, số lượng dự án mới có quy mô từ 5 triệu USD đến dưới 50 triệu USD giảm 13,4% so với cùng kỳ năm 2020 và giảm 43% so với cùng kỳ năm 2019. Còn số lượt dự án điều chỉnh vốn dưới 5 triệu USD giảm 19% so với cùng kỳ năm 2020 và giảm 28,5% so với cùng kỳ năm 2019.
Cần cải cách đột phá để thu hút
Dù sàng lọc các dự án FDI nhỏ vào Việt Nam, song Bộ KH&ĐT cũng thẳng thắn thừa nhận “tín hiệu về sự hấp dẫn các nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài giảm sút”. Tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn, mua cổ phần của NĐT nước ngoài 6 tháng 2021 đạt 15,27 tỷ USD, bằng 97,4% so với cùng kỳ năm ngoái.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài Nguyễn Văn Toàn cho rằng, chưa thể hoàn toàn lạc quan về kết quả thu hút FDI vào Việt Nam trong những tháng tới.
Thông tin gần đây cho biết, đã có 2 dự án quy mô lớn “chạy” sang Indonesia và Malaysia, trong đó có dự án 1,7 tỷ Euro của Tập đoàn AT&S (Áo), một trong những nguyên nhân chính là vì Việt Nam thiếu hụt lao động chất lượng cao. Đây chính là một trong những điểm yếu mà Việt Nam vẫn đang nỗ lực để cải thiện.
Theo Ngân hàng Thế giới, mức cam kết đầu tư thấp hơn này có thể phản ánh các yếu tố thời vụ, nhưng cũng thể hiện “sự thận trọng” của các NĐT nước ngoài do tình hình bùng phát dịch hiện nay.
Còn theo Cục Đầu tư nước ngoài, nguyên nhân khách quan do FDI toàn cầu giảm; do dịch Covid-19 tại các quốc gia và vũng lãnh thổ đối tác, như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan… vẫn diễn biến phức tạp. Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân từ việc các quốc gia trên thế giới vẫn duy trì biện pháp hạn chế dịch chuyển; cộng thêm chuyện NĐT trong làn sóng đầu tư mới yêu cầu phải đáp ứng ngay các điều kiện về đất đai, nhân lực, nguồn cung nguyên vật liệu, thủ tục nhanh gọn, ưu đãi cạnh tranh, nhưng trong một số trường hợp, Việt Nam đã không đáp ứng đủ các điều kiện mà NĐT đặt ra. Về chủ quan, còn có vấn đề liên quan đến rào cản về thủ tục đầu tư kinh doanh, chuyện hoạt động xúc tiến đầu tư thiếu chủ động…
Nhiều cơ chế, chính sách đang được sửa đổi, bổ sung để tạo thuận lợi hơn nữa cho Việt Nam thu hút vốn FDI. Bộ KH&ĐT đang xây dựng và lấy ý kiến rộng rãi về dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 82/2018/NĐ-CP quy định về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế.
Theo đó những vướng mắc về mặt bằng cho đầu tư, sản xuất - kinh doanh sẽ sớm được tháo gỡ. Ngoài ra, dự thảo Nghị định cũng đã bổ sung một điều khoản quan trọng để gỡ cả khó khăn cho NĐT thứ cấp. Dự thảo Nghị định quy định rằng, trong trường hợp giá thuê đất trong khu công nghiệp tăng trên 30% so với khung giá đất cho thuê lại đã đăng ký, thì chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp phải đăng ký lại với ban quản lý các khu công nghiệp, khu kinh tế. Cùng với đó, theo yêu cầu của NĐT thứ cấp, ban quản lý các khu công nghiệp, khu kinh tế tổ chức hiệp thương về giá theo quy định của pháp luật về giá. Điều này được kỳ vọng góp phần “kiềm chế” được cơn sốt tăng giá thuê đất các khu công nghiệp trong thời gian qua ảnh hưởng không nhỏ tới việc thu hút đầu tư của Việt Nam.
Các quy định về ưu đãi đầu tư đối với các dự án thuộc ngành nghề đặc biệt trong khu kinh tế, hoặc dự án đầu tư thuộc diện được áp dụng hỗ trợ, ưu đãi đầu tư đặc biệt theo quy định của pháp luật về đầu tư thực hiện trong khu công nghiệp cũng đã được bổ sung trong Dự thảo Nghị định. Thông tin cho biết, các tiêu chí, điều kiện áp dụng những ưu đãi đặc biệt này đang tiếp tục được xây dựng, hoàn thiện. Vì là ưu đãi đặc biệt, nên sẽ chỉ áp dụng với các dự án đặc biệt, các dự án công nghệ cao, có giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu…
Nếu trừ đi dự án tỷ đô được cấp phép trong 6 tháng năm 2021, thu hút vốn FDI sẽ không bật tăng mạnh mẽ. Tiềm năng thu hút FDI ở phân khúc cao là rất lớn nhưng chúng ta vẫn đang ở giai đoạn khai phá ban đầu. Trong khi đó, các nền kinh tế trong khu vực Đông Nam Á đang chạy đua cạnh tranh để đón đầu xu thế dịch chuyển chuỗi cung ứng đang ngày càng diễn ra mạnh mẽ. Indonesia đang đưa ra biện pháp khuyến khích đầu tư mới để thay thế những biện pháp lỗi thời, Malaysia đang tạo niềm tin cho NĐT thông qua việc duy trì sự nhất quán trong các chính sách thuế. Thái Lan, Lào, Campuchia, Philippines đều đang có những biện pháp quan trọng để thu hút FDI, tạo động lực phục hồi kinh tế hậu đại dịch. (Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài Nguyễn Văn Toàn) |
Trong thời gian tới, ngoài cải thiện môi trường đầu tư, sửa đổi, bổ sung một số chính sách mới cho phù hợp với bối cảnh, Việt Nam cần phải có những động thái mạnh mẽ để tạo ra sự đột phá trong thu hút FDI. Việt Nam cần tập trung vào 3 điểm đột phá chính là hạ tầng, nguồn nhân lực và công nghiệp hỗ trợ. (TS Võ Trí Thành) |
