Cắt cỏ làm đứt cáp quang?
Sự cố xảy ra vào trưa 24/4 trên cao tốc Hà Nội – Hải Phòng. Theo đại diện Tổng Công ty Phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) - đơn vị quản lý tuyến cao tốc, vào lúc 11 giờ cùng ngày, một công nhân trong lúc cắt cỏ trên mái ta luy bên đường cao tốc tốc Hà Nội - Hải Phòng, đoạn qua huyện Gia Lâm, TP Hà Nội đã để lưỡi máy cắt làm đứt tuyến cáp quang. Đáng nói, tuyến cáp quang này lại phục vụ cho hoạt động thu phí của cao tốc Hà Nội – Hải Phòng.
Hậu quả ngay lập tức diễn ra khi hàng dài ô tô nối đuôi nhau khoảng 2 - 3km trước mỗi trạm thu phí trên cao tốc Hà Nội – Hải Phòng. Các xe di chuyển chậm qua trạm vì lái xe phải dừng để trả tiền mặt tại làn thu phí tự động không dừng.
Quá bức xúc trước tình trạng trên, nhiều tài xế đã phản ánh lên mạng xã hội và nhận được sự quan tâm lớn của cộng đồng mạng.
Thậm chí, đến tận 15 giờ ngày 24/4, tại trạm thu phí Văn Giang, tỉnh Hưng Yên vẫn có hàng dài xe nối đuôi hơn 3km, trên cao tốc nhích từng tí một trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng hướng về Hà Nội.
Lý giải cho sự cố trên, đại diện VIDIFI cho biết, tuyến cáp quang nội bộ phục vụ cho hoạt động thu phí trên tuyến cao tốc Hà Nội – Hải Phòng do đơn vị này đầu tư để truyền dữ liệu giữa các trạm thu phí nhằm tính toán mức phí tài xế sử dụng dịch vụ ETC. Tuy dây cáp được thiết kế chạy ngầm, song có thể bị lộ trên mặt đất. Đó là lý do một công nhân cắt có đã vô tình để lưỡi máy cắt làm đứt tuyến cáp quang.
“Cáp quang đứt nên dữ liệu từ các trạm thu phí không truyền về trung tâm điều hành của cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, không thể kết nối với hệ thống xử lý của nhà cung cấp dịch vụ thu phí ETC. Làn ETC của các trạm thu phí bị đóng, chỉ mở làn phát thẻ giấy cho xe đi vào và ra khỏi cao tốc” – đại diện VIDIFI nói và cho biết thêm, sự cố xảy ra vào ngày cuối tuần nên lưu lượng xe tăng đột biến với gần 50.000 xe, tăng hơn ngày thường 5.000 - 7.000 xe. Bởi vậy ùn tắc đã xảy ra.
Sự cố đứt cáp quang khiến hệ thống thu phí không dừng tê liệt nhiều giờ trên cao tốc Hà Nội – Hải Phòng diễn ra chỉ ngay trước thời điểm tuyến cao tốc này áp dụng thu phí không dừng toàn bộ (dự kiến từ tháng 6/2022). Điều này khiến dư luận không khỏi quan ngại về công tác đảm bảo an toàn hệ thống thu phí không dừng cũng như khắc phục sự cố về thu phí không dừng của đơn vị quản lý cao tốc Hà Nội – Hải Phòng.
Không phải lần đầu
Đây không phải lần đầu tiên sự cố xảy ra với hệ thống thu phí không dừng. Trước đó, vào đầu năm 2021, trong suốt hai tháng liền, nhiều chủ xe sử dụng thẻ ETC khi xe đi qua trạm thu phí Pháp Vân - Ninh Bình, barie đã không nâng, hạ để xe đi qua.
Bị từ chối thanh toán thu phí tự động, một số lái xe phải trả tiền mặt hoặc lùi lại (nếu không có nhân viên trực) để di chuyển sang làn thanh toán truyền thống. Sự việc này cũng xảy ra với nhiều trạm thu phí khác như: Hà Nội - Hải Phòng, Hà Nội - Bắc Giang, đường tránh TP Phủ Lý (Hà Nam)…
Do nhiều lần thẻ bị lỗi nên một số chủ xe, đặc biệt là tài xế taxi, xe hợp đồng đã muốn trả thẻ, yêu cầu nhà cung cấp hoàn lại tiền đã nộp. Tuy nhiên, do thủ tục rườm rà nên nhiều tài xế càng bức xúc khi vừa “ôm” thẻ bị lỗi vừa phải trả tiền mặt khi qua trạm thu phí.
Theo lý giải của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, nguyên nhân gây ra lỗi trên do nhà cung cấp dịch vụ, chủ yếu là dự án BOO2 triển khai dán thẻ chưa đảm bảo quy trình. Thống kê cho thấy, có đến 60% thẻ bị lỗi không thanh toán được là do dán sai vị trí, không đảm bảo yêu cầu.
Theo đó, nhân viên phụ trách dán thẻ đưa thẻ cho khách hàng tự dán, thậm chí mang về, sau đó dán ở các vị trí không đảm bảo về mặt kỹ thuật. Ngoài ra, thẻ dán xong không kiểm tra chất lượng trên hệ thống thiết bị đọc thẻ cũng góp phần khiến sự cố xảy ra.
Đầu tháng 3/2022 vừa qua, Bộ GTVT đã phát đi thông điệp cứng rắn về việc sửa lỗi trong thu phí không dừng. Theo đó, Bộ GTVT yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ thu phí không dừng rà soát, khắc phục triệt để tồn tại, bất cập trong quá trình vận hành hệ thống; làm rõ nguyên nhân, xử lý trách nhiệm cá nhân, đơn vị khi để xảy ra lỗi kỹ thuật, gây ùn tắc, khó khăn cho người và phương tiện tham gia giao thông.
Có sẵn kịch bản khắc phục sự cố?
Hơn 2 tháng sau thông điệp của Bộ GTVT, hệ thống thu phí không dừng trên cao tốc Hà Nội – Hải Phòng xảy ra sự cố. Sau sự cố này, đại diện Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ - Môi trường và Hợp tác quốc tế, thuộc Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, Tổng cục đã chỉ đạo VDIFI rà soát lại tình trạng kỹ thuật của các thiết bị trên tuyến và dự phòng các phương án như bố trí thêm phương án cáp quang dự phòng, duy trì 3 đường kết nối, 2 đường cao và 1 đường không dây đảm bảo duy trì liên tục hệ thống.
Vị đại diện này cũng khẳng định, để chuẩn bị cho việc cao tốc Hà Nội - Hải Phòng chỉ có thu phí tự động không dừng vào thời gian tới đây, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã xây dựng các kịch bản tình huống có thể xảy ra và phân giao trách nhiệm xử lý cho từng khâu, đảm bảo hạn chế tối đa lỗi.
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Huyện – Tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết trong tháng 5/2022, Tổng cục sẽ phối hợp với Cục Cảnh sát giao thông kiểm tra toàn bộ hạ tầng trên tuyến, giải quyết ngay các vướng mắc về công nghệ, đảm bảo đầu tháng 6 bắt đầu thí điểm thực hiện.
Theo ông Nguyễn Văn Huyện, sau khi thí điểm thu phí tự động không dừng thành công trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Tổng cục Đường bộ Việt Nam sẽ nhân rộng hình thức này ra các tuyến cao tốc khác.
Ông Nguyễn Văn Huyện - Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam khẳng định sẽ có các giải pháp với việc khi xảy ra lỗi thu phí không dừng. Bởi trên tuyến sẽ không bố trí làn thu phí thủ công mà chỉ bố trí làn xử lý sự cố. Khi xe gặp lỗi sẽ vào làn này để xử lý nhằm tránh được hiểu lầm của chủ phương tiện là vẫn còn làn thu phí hỗn hợp nên không dán thẻ.
