Còn nhiều băn khoăn
Xoay quanh thông tin dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi đang trình Quốc hội xem xét về vấn đề thu phí rác thải, nhiều người dân ủng hộ nhưng cũng băn khoăn tính khả thi. Khi được hỏi về đề xuất thu phí môi trường dựa trên khối lượng rác thải, bà Nguyễn Thị Huê, ở phường Kim Mã, quận Ba Đình, Hà Nội cho biết: "Nếu Nhà nước có chủ trương như thế thì tôi cũng rất ủng hộ. Nhà nào xả ít rác thì thu ít tiền, nhà nào nhiều rác thu nhiều tiền".Nhiều người dân cũng ủng hộ đề xuất trong dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi, những nhà hàng, cửa hàng ăn uống phát sinh nhiều rác thải sinh hoạt sẽ phải nộp phí cao hơn so với các hộ gia đình nhằm đảm bảo sự công bằng. Tuy nhiên, có không ít ý kiến băn khoăn là làm thế nào để tính được khối lượng rác phát sinh. Nếu các gia đình tự cân, tự ghi nhật ký sẽ mất thời gian, mất vệ sinh. Còn nếu để nhân viên thu gom tự cân, tự ghi sẽ khó tạo sự tin tưởng. Còn phương án cả 2 cùng cân, ghi sổ và ký nhận càng khó thực hiện.Bà Đào Thị Lượng (phường Lĩnh Nam, Hoàng Mai), có hơn 20 phòng trọ lại không nhất trí với đề xuất thu tiền rác thải theo khối lượng. Bà Lượng cho rằng, với các gia đình có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường có thể thực hiện được nhưng các hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống, phòng trọ là bất khả thi. "Hiện mỗi phòng trọ đóng 15.000 đồng/tháng tiền phí rác thải mà vẫn phải nhắc nhở người thuê đổ rác đúng giờ, đúng ngày. Nếu thu theo khối lượng, các phòng trọ sẽ không đem rác ra đầu cổng nữa mà quăng ra đường cho đỡ tốn kém. Tôi thấy, thay vì đề xuất thu tiền rác theo khối lượng nên tìm giải pháp khác để hạn chế phát sinh rác thải sinh hoạt” - bà Lượng cho hay.Theo ông Nguyễn Hùng - Bí thư Chi bộ Tổ dân phố số 10, phường Thổ Quan (quận Đống Đa), việc thu phí theo khối lượng rác thải đối với địa bàn khu dân cư sẽ khó. Cũng như việc phân loại rác tại nguồn phải có sự đầu tư cùng ý thức tự giác của người dân mới khả thi. Cùng quan điểm, một nhân viên thu gom rác ở quận Hoàng Mai cho biết, thực tế hiện nay, có tình trạng, người dân tranh thủ chở các loại chất thải xây dựng, chất thải cồng kềnh tới điểm tập kết rác khi không có nhân viên môi trường ở đó nên rất khó để xác định trường hợp nào đổ chất thải để thu phí. “Vì vậy, ngoài quy định người dân phân loại rác tại nguồn, công tác thu gom cũng phải có sự điều chỉnh thống nhất với từng loại theo ngày mới có hiệu quả" - nhân viên này cho biết thêm.Giải pháp cần đồng bộĐề xuất trả phí thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải dựa theo khối lượng thay vì tính bình quân đầu người là cần thiết và đúng hướng. Bởi trong nhiều năm qua, lượng rác thải quá lớn và không ngừng tăng, tạo gánh nặng lớn cho nền kinh tế, đe dọa sự phát triển bền vững của mỗi địa phương, mỗi quốc gia và toàn cầu. Tuy nhiên, thu phí rác theo khối lượng trong điều kiện chưa thể thực hiện phân loại rác tại nguồn, quá trình thu gom xử lý rác còn nhiều khó khăn... sẽ phải có các giải pháp đồng bộ từ kỹ thuật, truyền thông và đánh giá mức độ tác động phù hợp với từng địa phương, vùng miền. Theo Bí thư Đảng ủy phường Thổ Quan (quận Đống Đa) Nguyễn Thị Anh Thu, đề xuất của dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi là cần thiết. Bởi cửa hàng ăn uống, kinh doanh dịch vụ phát sinh nhiều rác thải sinh hoạt sẽ phải nộp phí cao hơn so với các hộ gia đình nhằm đảm bảo sự công bằng. “Khi người dân nhận thức được lợi ích, họ sẽ tự giác thực hiện” - bà Nguyễn Thị Anh Thu cho biết.Hiện nay, rất nhiều quốc gia trên thế giới đã tính phí thu gom, vận chuyển và xử lý rác theo khối lượng. Đơn cử như Hàn Quốc, rác thải luôn được cân và người dân sẽ phải trả phí dựa trên khối lượng rác thải. Trong khi một số đô thị khác, kiểm soát khối lượng rác thải lại được thực hiện thông qua số lượng túi rác sử dụng. PGS.TS Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên môi trường và phát triển cộng đồng cho rằng: “Việc tính phí thu gom rác thải theo khối lượng là hợp lý. Nếu chúng ta thực hiện tốt, không chỉ mang lại nguồn thu mà còn góp phần nâng cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường. Để thực hiện được phải có đánh giá tác động từng vùng miền, khu vực, thực hiện thí điểm tại một địa phương rồi mới nhân rộng".Việc sử dụng nguyên tắc chi trả theo mức độ tác động tới môi trường hoàn toàn phù hợp với xu hướng của các đô thị văn minh. Để thay đổi thói quen của người dân trong việc phân loại rác tại nguồn, cần có cơ chế hỗ trợ khuyến khích thực hiện. Ngoài ra, cần bổ sung thêm chế tài xử lý đối với những hành vi vi phạm quy định về bảo vệ môi trường.
"Nếu được Quốc hội thông qua, Chính phủ cần nhanh chóng ban hành Nghị định hướng dẫn cụ thể. Việc thu phí rác theo khối lượng sẽ có thêm kinh phí để xử lý rác thải nhưng phải có tính toán kỹ, phân loại đặc thù, mức độ phát triển kinh tế - xã hội của khu vực, phong tục tập quán từng nơi. Bởi thu phí ở đô thị là hợp lý nhưng với các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa phải xem xét hình thức sao cho phù hợp." - Chủ tịch Hội đồng Khoa học và kỹ thuật, Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam, GS.TS Đặng Kim Chi |
