Thủ tướng Nepal từ chức giữa làn sóng biểu tình

Quyết định từ chức của Thủ tướng Oli được đưa ra chỉ một ngày sau khi làn sóng biểu tình bùng phát tại thủ đô Kathmandu.

Những hình ảnh hỗn loạn với khói đen bốc lên từ các tòa nhà chính phủ bị đốt cháy, cùng những đám đông giận dữ tràn vào văn phòng thủ tướng, đã làm rung chuyển quốc gia ven dãy Himalaya vốn đang chật vật với bất ổn kinh tế và chính trị kể từ khi chế độ quân chủ bị lật đổ vào năm 2008.

Cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ quyết định gây tranh cãi của chính phủ ông Oli khi ban hành lệnh cấm 26 nền tảng mạng xã hội, bao gồm WhatsApp, Instagram, Facebook và X ... vào ngày 28/8.

Bộ Thông tin và Truyền thông Nepal yêu cầu các nền tảng này phải đăng ký với chính phủ và bổ nhiệm đại diện địa phương trong vòng 7 ngày, nếu không sẽ bị chặn.

Lệnh cấm trên được Chính phủ Nepal biện minh là nhằm ngăn chặn việc lạm dụng mạng xã hội để lan truyền thông tin sai lệch và thực hiện hành vi gian lận. Tuy nhiên, động thái này đã vấp phải phản ứng dữ dội đối với người dân trong nước, đặc biệt là giới trẻ. Đối với họ, lệnh cấm không chỉ hạn chế quyền tự do ngôn luận mà còn châm ngòi cho sự bất mãn âm ỉ về tham nhũng, bất bình đẳng xã hội và thiếu cơ hội kinh tế.

Những cuộc biểu tình ban đầu nổ ra vào ngày 8/9, khi hàng nghìn người, chủ yếu thuộc "thế hệ Z," đổ xuống đường phố Kathmandu. Họ không chỉ phản đối lệnh cấm mạng xã hội mà còn bày tỏ sự phẫn nộ với tình trạng tham nhũng tràn lan và khoảng cách giàu nghèo ngày càng lớn.

Cảnh sát đã đáp trả bằng bạo lực, sử dụng hơi cay, đạn cao su, vòi rồng và thậm chí cả đạn thật để trấn áp người biểu tình, khiến 19 người thiệt mạng và hơn 100 người bị thương

Nhiều đoạn video lan truyền trên mạng cho thấy hình ảnh người biểu tình bị bắn vào đầu và ngực, làm dấy lên sự phẫn nộ trong công chúng. Tờ Kathmandu Post, trong một bài xã luận, đã chỉ trích Thủ tướng Oli vì "coi thường ý kiến công chúng" và xem thế hệ Z là "những người không đáng được lắng nghe".

Dù Chính phủ Nepal sau đó đã rút lại lệnh cấm và ban bố lệnh giới nghiêm vào sáng ngày 9/9 nhằm xoa dịu đám đông, một làn sóng bất ổn khác nhanh chóng bao trùm thủ đô Kathmandu.

Người biểu tình đã tràn vào tòa nhà hành chính của chính phủ, nơi đặt văn phòng của Thủ tướng Oli, và phóng hỏa đốt nhà của các lãnh đạo cấp cao, trụ sở các đảng phái chính trị, đồn cảnh sát và các tòa nhà chính phủ. Lực lượng an ninh được triển khai khắp thủ đô tỏ ra không thể kiểm soát tình hình.

Trong bối cảnh hỗn loạn, 4 bộ trưởng Nepal đã đồng loạt từ chức. Bộ trưởng Nội vụ Ramesh Lekhak, người từ chức vào tối 8/9, tuyên bố chịu trách nhiệm đạo đức đối với các ca tử vong trong cuộc đàn áp.

Tuy nhiên, người biểu tình cho rằng chỉ riêng sự ra đi của ông Lekhak là chưa đủ. "Việc chỉ có Bộ trưởng Nội vụ từ chức thôi là chưa đủ, Thủ tướng phải chịu trách nhiệm và từ chức," một người biểu tình nói với hãng tin ANI.

Đáp lại áp lực ngày càng gia tăng, ông K.P. Sharma Oli, người đã trải qua nhiệm kỳ thứ tư trong vai trò thủ tướng, đã tổ chức một cuộc họp khẩn với các chính đảng  Ông kêu gọi đối thoại hòa bình và bày tỏ sự đau buồn trước bạo lực, nhưng tránh đề cập trực tiếp đến các cáo buộc tham nhũng mà người biểu tình nêu ra.

ĐỌC NGAY: Indonesia: biểu tình biến thành bạo loạn chưa từng có, ít nhất 3 người chết

Đến chiều 9/9, ông Oli chính thức đệ đơn từ chức lên Tổng thống Nepal Ramchandra Paudel, trong đó nhấn mạnh rằng ông muốn "mở đường cho một giải pháp chính trị phù hợp với hiến pháp". Văn phòng Tổng thống xác nhận đơn từ chức đã được chấp nhận, và quá trình tìm kiếm lãnh đạo mới đã bắt đầu.

Quân đội Nepal cũng lên tiếng kêu gọi người dân kiềm chế sau khi ông Oli từ chức. Tuy nhiên, tình hình tại Kathmandu vẫn căng thẳng, với người biểu tình tiếp tục tụ tập trước tòa nhà Quốc hội, ném đá vào cảnh sát và đốt lốp xe trên đường phố.

Tình trạng hỗn loạn cũng gây gián đoạn du lịch khi các chuyến bay nội địa từ sân bay quốc tế Kathmandu bị hủy bỏ do báo cáo về các vụ đốt phá xung quanh khu vực này. Cơ quan Hàng không Dân dụng Nepal thông báo đóng cửa sân bay ngay lập tức vì khói từ các đám cháy do người biểu tình đốt gần đó có thể gây nguy hiểm cho an toàn hàng không.

Cộng đồng quốc tế, bao gồm Ấn Độ và một tuyên bố chung từ các đại sứ quán của Australia, Phần Lan, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Na Uy, Đức và Mỹ tại Nepal, đã kêu gọi tất cả các bên thể hiện sự kiềm chế tối đa, tránh leo thang căng thẳng và giải quyết vấn đề thông qua đối thoại.