Thúc đẩy sự phát triển của Hà Nội trên nền tảng văn hóa, số hóa, vì con người

Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII đã xác định khâu đột phá thứ nhất với nhiệm vụ rất cụ thể: đổi mới mạnh mẽ tư duy về thể chế phát triển, mô hình quản trị đô thị hiện đại và phương thức tổ chức thực hiện; trọng tâm là hoàn thiện cơ chế vận hành bộ máy, cải cách hành chính, chuyển đổi số, phát huy nguồn lực; triển khai hiệu quả Luật Thủ đô 2024; tiến tới đô thị thông minh, xanh, bền vững.

Góp ý vào nội dung này, các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia đã đưa ra nhiều ý kiến, góc nhìn cũng như đề xuất với mong muốn để Hà Nội phát triển xứng tầm.

Mọi quyết định nên được soi rọi dưới ánh sáng văn hóa

Để tận dụng được những cơ chế vượt trội của Luật Thủ đô 2024 nhằm phát huy được những lợi thế của "đô thị đặc biệt", Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam Phạm Thanh Tùng cho rằng, thành phố cần phân định rõ các khu vực lịch sử - hành chính; khu trung tâm; các khu đô thị mới và vùng nông thôn ven đô. Những khu vực này phải được định hướng phát triển hài hòa, vừa phát triển kinh tế, vừa là yếu tố về văn hóa - xã hội.

Theo kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, quản lý đô thị đặc biệt phải dựa trên chính sách linh hoạt, kết hợp với sự tham gia của người dân và ứng dụng nền tảng số. Số hóa là xu hướng tất yếu, nhưng không thể thay thế yếu tố con người và văn hóa. Người dân cần được tham gia, giám sát và hưởng thành quả từ các chính sách phát triển... Phát triển đô thị đặc biệt phải vừa dựa trên khoa học, vừa dựa trên tình cảm và giá trị văn hóa truyền thống.

Ngoài ra, báo chí, truyền thông cũng có vai trò quan trọng trong việc lan tỏa và giám sát xã hội. Các hội nghề nghiệp như: Hội Kiến trúc sư, Hội Quy hoạch phát triển đô thị cần thực hiện đúng chức năng phản biện, không hành chính hóa, để đóng góp thiết thực cho mục tiêu chung.

Còn theo Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam Hồ Quang Lợi, để Hà Nội vừa giữ được chiều sâu văn hóa, vừa khẳng định hình ảnh một Thủ đô hiện đại, hội nhập quốc tế thì mọi chính sách cần, mọi quyết định phải được soi rọi dưới ánh sáng văn hóa. Theo đó, văn hóa phải khẳng định vai trò dẫn dắt, hiện diện trong tất cả các lĩnh vực: từ hoạch định chính sách, ban hành quyết sách lớn của thành phố đến những việc nhỏ ở từng xã, phường. Văn hóa cũng phải có mặt trong quá trình lựa chọn nhân sự, trong việc điều hành, quản lý.

"Điều quan trọng nhất là mọi chính sách, mọi quyết định được soi rọi dưới ánh sáng văn hóa để trả lời câu hỏi - những việc chúng ta làm có vì hạnh phúc của Nhân dân hay chưa?" - ông Hồ Quang Lợi nhấn mạnh.

Các chuyên gia cũng cho rằng, Hà Nội là một thành phố đa văn hóa, từ Đông sang Đoài, từ Bắc tới Nam, mỗi vùng mỗi vẻ, vì vậy có thể đưa ra một nguyên tắc chung và ứng xử theo cách thức riêng thích hợp với từng khu vực; nguyên tắc chung là bảo tồn và phát huy hợp lý. 

Xây dựng đô thị xanh: giao thông công cộng là giải pháp trọng tâm

Nêu quan điểm về các yếu tố chiến lược cần được ưu tiên thực hiện trong giai đoạn 2025 - 2030 để Hà Nội phát triển bứt phá, Phó Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội Nguyễn Bá Nguyên cho rằng, với Thủ đô, khâu đột phá quan trọng nhất là đầu tư phát triển hạ tầng; trong đó, thành phố tập trung phát triển đồng bộ mạng lưới đường sắt đô thị gắn với mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD). Bên cạnh phát triển cơ sở hạ tầng, thành phố tiếp tục quan tâm tới việc cải tạo, tái thiết đô thị như: cải tạo các chung cư cũ, di dời các cơ sở ô nhiễm để dành quỹ đất phát triển cơ sở hạ tầng. "Việc đẩy mạnh cải tạo, tái thiết đô thị để vừa giúp giải quyết ùn tắc giao thông, bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp, vừa tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội" - ông Nguyễn Bá Nguyên nói.

Cùng quan tâm tới việc hoàn thiện hệ thống quy hoạch giao thông để phát triển đô thị, ông Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam nhấn mạnh, bằng mọi giá phải sớm phát triển và hoàn thiện hệ thống đường sắt đô thị; hệ thống đường vành đai 4, 5 cùng các tuyến đường xuyên tâm...

“Quan trọng nhất với Hà Nội là tổ chức giao thông công cộng, trong đó quan trọng nhất là hoàn chỉnh hệ thống đường sắt đô thị” - ông Trần Ngọc Chính nêu. Ngoài ra, vị chuyên gia cũng đề xuất, sớm thực hiện quy hoạch sông Hồng, đem lại lợi ích không chỉ về kinh tế mà còn giúp cuộc sống của người dân văn minh, hiện đại, diện mạo đô thị xanh - sạch - đẹp.

Ông Phạm Thanh Tùng cho rằng, giao thông công cộng phải được xem là một trong những giải pháp trọng tâm, không chỉ góp phần giảm áp lực hạ tầng, mà còn hướng tới mục tiêu xây dựng đô thị xanh. Phát triển giao thông công cộng cần một tầm nhìn chiến lược, bảo đảm tính bền vững, phát huy tối đa nguồn lực, để hướng tới một Hà Nội xanh - văn minh - hiện đại.