Thuế quan Mỹ gây thiệt hại 1.200 tỷ USD cho doanh nghiệp toàn cầu

Thông tin trên được cảnh báo trong một báo cáo mới công bố ngày 16/10 của hãng xếp hạng tín nhiệm S&P Global. Phân tích này dựa trên dữ liệu thu thập từ khoảng 15.000 nhà phân tích tài chính thuộc 9.000 công ty trên toàn cầu, cho thấy các biện pháp thuế quan đã tạo ra một "cơn ác mộng tài chính" cho giới doanh nghiệp.

Cụ thể, báo cáo chỉ ra rằng mức thuế suất cơ sở 10% áp dụng lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ từ tháng 4/2025, cùng với các mức thuế "đáp trả" riêng biệt nhắm vào hàng chục quốc gia khác, đã gây ra một cú sốc lớn. Các biện pháp này không chỉ nhắm vào Trung Quốc mà còn mở rộng sang các đối tác thương mại lớn khác như Mexico, Liên minh châu Âu (EU), dẫn đến hàng loạt cuộc đàm phán căng thẳng và việc Mỹ tiếp tục áp thêm thuế lên các mặt hàng cụ thể như ô tô, tủ bếp và gỗ.

Theo các chuyên gia của S&P, con số thiệt hại ước tính 1.200 tỷ USD thậm chí còn là mức khiêm tốn, bởi nó chưa tính hết hiệu ứng domino từ sự suy giảm sản lượng và tình trạng gián đoạn trong các quy trình logistics và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Điều đáng lo ngại nhất là cơ chế phân bổ chi phí, bởi chỉ khoảng 1/3 tổng thiệt hại, tương đương 400 tỷ USD, do các doanh nghiệp trực tiếp gánh chịu. Trong khi đó, 2/3 còn lại, tức hơn 800 tỷ USD, sẽ được chuyển sang người tiêu dùng thông qua việc giá bán lẻ tăng vọt.

Tiến sĩ Daniel Sandberg, tác giả chính của báo cáo, nhấn mạnh khi sản lượng thực tế giảm, người tiêu dùng không chỉ phải trả nhiều tiền hơn mà còn nhận được ít hàng hóa hơn, khiến tỷ lệ gánh nặng này có thể bị đánh giá thấp. Con số thiệt hại 907 tỷ USD thuộc về các công ty được bảo hiểm cùng với phần còn lại rơi vào các doanh nghiệp không bảo hiểm, quỹ đầu tư tư nhân và mạo hiểm, phản ánh sự lan tỏa sâu rộng của chính sách bảo hộ này.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng việc bãi bỏ quy định "de minimis" (miễn thuế cho hàng hóa dưới 800 USD) từ tháng 5/2025 chính là "bước ngoặt thực sự", gây ra cú sốc lan rộng đến toàn bộ dữ liệu vận tải, báo cáo lợi nhuận và phát biểu của các giám đốc điều hành.

ĐỌC NGAY: Chứng khoán Mỹ rơi tự do sau khi ông Trump “tung” thuế sốc với Trung Quốc

Từ phía Nhà Trắng, Phó Thư ký báo chí Kush Desai đã bác bỏ phần nào các phân tích trên. Ông Desai tái khẳng định lập trường của Tổng thống Trump là giai đoạn chuyển tiếp do thuế quan gây ra chỉ là tạm thời, nhằm mục đích đảo ngược hiện trạng thương mại bất công khiến Mỹ tụt hậu, và chi phí cuối cùng sẽ do các nhà xuất khẩu nước ngoài gánh chịu.

Phó Thư ký báo chí Nhà Trắng còn lưu ý rằng nhiều công ty đã bắt đầu đa dạng hóa chuỗi cung ứng, thậm chí dịch chuyển sản xuất về Mỹ để giảm thiểu rủi ro. Đáng chú ý, nhiều quan chức Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng đồng tình với quan điểm này, khi xem thuế quan chỉ là "cú sốc tạm thời" đối với giá cả, không tạo ra áp lực lạm phát dài hạn, giúp cơ quan này điều chỉnh chính sách tiền tệ hợp lý hơn.

Tuy nhiên, báo cáo của S&P Global lại vẽ nên một bức tranh u ám hơn về triển vọng tài chính doanh nghiệp. Theo đó, biên lợi nhuận của các công ty dự kiến sẽ giảm 64 điểm cơ bản (0,64%) trong năm 2025, sau đó tiếp tục giảm xuống chỉ còn 28 điểm cơ bản năm 2026, và chỉ còn khoảng 8-10 điểm cơ bản trong giai đoạn 2027-2028. Các tác giả cảnh báo mức thiệt hại năm 2025 đã "khóa chặt", trong khi năm 2026 và 2027 sẽ là phép thử thực sự cho niềm tin thị trường về khả năng phục hồi.

Biên lợi nhuận cuối cùng được kỳ vọng sẽ trở về quỹ đạo trước khi áp thuế, nhưng điều này phụ thuộc lớn vào khả năng thích ứng của các công ty thông qua công nghệ, kỷ luật chi phí và tái cấu trúc chuỗi giá trị toàn cầu. Bên cạnh đó, tác động thực tế cũng sẽ chịu sự chi phối từ diễn biến chiến lược thuế quan của Tổng thống Trump, đặc biệt là trong bối cảnh căng thẳng leo thang với Trung Quốc liên quan đến tranh chấp đất hiếm.

Dù vậy, tiến sĩ Sandberg vẫn giữ quan điểm lạc quan, khi cho rằng những biến động trên chỉ là tạm thời, và chương trình thuế quan cùng sự dịch chuyển chuỗi cung ứng chỉ tạo ra "ma sát ngắn hạn" chứ không phải gánh nặng cơ cấu lâu dài đối với lợi nhuận doanh nghiệp.