Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội chủ trương đầu tư dự án đường vành đai 4 TP Hồ Chí Minh

Trình bày Tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, việc đầu tư khép kín đường Vành đai 4 TP Hồ Chí Minh là cần thiết nhằm cải thiện năng lực cạnh tranh của nền kinh tế; đáp ứng yêu cầu về kết nối, vận tải hàng hóa và hành khách, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, rút ngắn khoảng cách và thời gian đi lại giữa các vùng, miền, tạo liên kết giữa các trung tâm kinh tế - chính trị, các địa phương, cảng biển quốc tế, cảng hàng không quốc tế...

Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 TP Hồ Chí Minh dự kiến sẽ đem lại lợi ích kinh tế to lớn không chỉ cho người tham gia giao thông mà còn đem lại lợi ích cho hàng loạt hoạt động kinh tế - xã hội ở các khu vực ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp của Dự án (TP Hồ Chí Minh và các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương, Long An...).

Khi tuyến đường đưa vào khai thác sử dụng, các phương tiện vận tải liên tỉnh không phải đi qua khu vực tập trung đông dân cư, giảm đáng kể thời gian hành trình, chi phí vận tải hạn chế ách tắc giao thông, giảm ô nhiễm môi trường khu vực đô thị. Cùng với Dự án xây dựng đường Vành đai 3 TP Hồ Chí Minh tạo một tuyến vành đai từ xa để giảm tải phân luồng giao thông liên tỉnh khi đi qua TP Hồ Chí Minh.

Với vai trò, ý nghĩa của tuyến đường như nêu trên, việc đầu tư Dự án xây dựng đường Vành đai 4 TP Hồ Chí Minh là rất cần thiết và cấp bách trong giai đoạn hiện nay nhằm sớm đưa vào khai thác sử dụng, phát huy hiệu quả kinh tế - xã hội, bảo đảm phục vụ an ninh, quốc phòng vùng Đông Nam Bộ và TP Hồ Chí Minh.

Dự án có điểm đầu tại ngã tư Tóc Tiên - Châu Pha (khu vực nút giao với cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu và đường tỉnh ĐT.992). Điểm cuối giao với đường trục Bắc - Nam tại khu vực cảng Hiệp Phước, huyện Nhà Bè, TP Hồ Chí Minh. Tổng chiều dài toàn tuyến khoảng 207,26km.

Về phạm vi đầu tư, tổng chiều dài đầu tư khoảng 159,3km; bao gồm: đoạn qua tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu dài khoảng 18,2km, đoạn qua tỉnh Đồng Nai dài khoảng 46km. Đoạn qua TP Hồ Chí Minh dài khoảng 20,5km và đoạn qua tỉnh Long An dài khoảng 74,5km. Riêng đoạn qua tỉnh Bình Dương (chiều dài khoảng 47,9km) đã được HĐND tỉnh Bình Dương thông qua chủ trương đầu tư, đang triển khai đầu tư độc lập.

Dự án đi qua TP Hồ Chí Minh và các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương, Long An. Quy mô đầu tư đường cao tốc, giai đoạn 1 (giai đoạn phân kỳ) đầu tư với quy mô 4 làn xe cao tốc, tốc độ thiết kế 100km/h, bề rộng nền đường 25,5m.

Giai đoạn hoàn chỉnh đầu tư với quy mô 8 làn xe cao tốc. Tổng bề rộng nền đường (bao gồm đường cao tốc và đường song hành) là 74,5m.

Hình thức được Chính phủ đề xuất theo hình thức đầu tư công đối với các dự án thành phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và xây dựng đường gom, đường song hành. Đầu tư phương thức PPP, loại hợp đồng BOT đối với các dự án thành phần đầu tư xây dựng phần đường cao tốc.

Dự án được chia làm 2 nhóm, gồm 10 dự án thành phần. Sơ bộ tổng mức đầu tư giai đoạn 1 hơn 120.412 tỷ đồng. Vốn ngân sách nhà nước hơn 69.780 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Trung ương khoảng hơn 29.687 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương khoảng hơn 40.092 tỷ đồng. Vốn nhà đầu tư huy động hơn 50.632 tỷ đồng. Chính phủ cũng đề xuất thi công xây dựng từ năm 2026 - 2029 (phấn đấu hoàn thành cuối năm 2028).

Thẩm tra sơ bộ nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Dự án đáp ứng các tiêu chí dự án thuộc thẩm quyền Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư theo quy định tại khoản 1 Điều 12 của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP). Do đó, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư Dự án là phù hợp với quy định của pháp luật. Hồ sơ Dự án cơ bản đáp ứng yêu cầu tại Điều 16 của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Về sơ bộ phạm vi, quy mô, phương án thiết kế sơ bộ, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị, Chính phủ thuyết minh, phân tích rõ hơn các ưu, nhược điểm của từng phương án tuyến để làm cơ sở lựa chọn hướng tuyến tối ưu, bảo đảm phù hợp với điều kiện địa hình và hiệu quả đầu tư của Dự án.

Đồng thời, rà soát và tính toán kỹ lưỡng việc phân bổ lưu lượng phương tiện trên toàn tuyến để bố trí các nút giao phù hợp với quy định hiện hành, nhằm bảo đảm an toàn trong quá trình vận hành khai thác và tiết giảm, tối ưu hóa tổng mức đầu tư Dự án.

Qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất sự cần thiết đầu tư dự án và trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 xem xét để quyết định chủ trương đầu tư dự án đường vành đai 4 TP Hồ Chí Minh, nhằm hiện thực hóa các chủ trương, định hướng của Đảng, chính sách của Nhà nước, tạo bước đột phá trong phát triển, hiện đại hóa kết cấu hạ tầng giao thông, kết nối các khu công nghiệp, cảng biển và cảng hàng không quốc tế, mở ra không gian phát triển kinh tế mới, tạo động lực và lan tỏa, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Thống nhất với Tờ trình của Chính phủ, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị, Chính phủ rà soát, đánh giá kỹ lưỡng sự phù hợp của các quy hoạch có liên quan đối với phạm vi hướng tuyến, quy mô đầu tư, phương án thiết kế sơ bộ của dự án, nhất là việc bố trí nút giao, đường giao, đường song hành; bảo đảm yêu cầu kỹ thuật, kết nối vùng, các khu công nghiệp, cảng biển và cảng hàng không quốc tế; sơ bộ phương án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư; sơ bộ tổng mức đầu tư, tiến độ của dự án. Nghiên cứu làm rõ hơn việc lựa chọn hình thức đầu tư và phân chia các dự án thành phần phù hợp với chủ trương sáp nhập các tỉnh, thành phố.

Lưu ý về việc các tỉnh thành mới sẽ được hình thành sau thực hiện sáp nhập các đơn vị hành chính, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, Chính phủ hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết và các phụ lục kèm theo, bảo đảm đồng bộ, thống nhất với phương án sáp nhập các tỉnh, thành phố, năng lực quản lý của địa phương và các yêu cầu kỹ thuật, bảo đảm tính khả thi, hiệu quả của toàn bộ dự án.

Đối với thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cho dự án, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật về đầu tư công và đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Quy định số 189-QĐ/TW, ngày 8/10/2024, của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công và Hướng dẫn số 603 ngày 28/4/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Về một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, Chính phủ rà soát, bảo đảm chỉ đề xuất những chính sách đặc thù, đặc biệt thực sự cần thiết; bảo đảm cơ chế kiểm tra, giám sát, phân công, kiểm soát quyền lực, không để xảy ra thất thoát, lãng phí, tiêu cực.