Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2026

Trình bày Tờ trình tóm tắt dự án Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2026, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi khẳng định sự cần thiết ban hành Nghị quyết nhằm mục đích bám sát chủ trương, định hướng của Đảng, các Nghị quyết của Quốc hội về phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh, tính tự chủ, khả năng chống chịu, thích ứng của nền kinh tế, đáp ứng kịp thời nhu cầu trước mắt và lâu dài, tạo đà tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030. Đồng thời góp phần ổn định thị trường xăng dầu trong nước trước bối cảnh tình hình quốc tế vẫn còn tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường.

Về nội dung dự thảo Nghị quyết, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, Chính phủ trình UBTVQH ban hành Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối với xăng, dầu, mỡ nhờn để áp dụng trong năm 2026 như mức thuế quy định tại Nghị quyết số 60/2024/UBTVQH15 của UBTVQH (trừ nhiên liệu bay), cụ thể như sau: Xăng, trừ etanol: 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn: 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn: 1.000 đồng/kg; dầu hỏa: 600 đồng/lít; nhiên liệu bay: 1.500 đồng/lít (tăng 500 đồng/lít so với mức thuế quy định tại Nghị quyết số 60/2024/UBTVQH15).

Riêng đối với nhiên liệu bay, qua đánh giá cho thấy, việc thực hiện chính sách giảm thuế BVMT đối với nhiên liệu bay trong thời gian qua đã đem lại hiệu ứng tích cực, giúp giảm chi phí nhiên liệu đầu vào cho ngành hàng không nói chung và doanh nghiệp vận tải hàng không nói riêng, góp phần giúp các doanh nghiệp vận tải hàng không vượt qua khủng hoảng do dịch Covid-19 và suy thoái kinh tế.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, trong bối cảnh thị trường hàng không Việt Nam về cơ bản đã phục hồi, để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp trong ngành hàng không, đồng thời vẫn đảm bảo công bằng giữa các ngành vận tải khác như đường sắt, đường thủy, đường bộ, Chính phủ trình UBTVQH quy định mức thuế BVMT là 1.500/lít đối với nhiên liệu bay.

Với dự kiến sản lượng tiêu thụ xăng, dầu, mỡ nhờn năm 2026 tương đương sản lượng dự kiến tiêu thụ năm 2025 và với mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn như đề xuất nêu trên thì dự kiến số thu thuế BVMT giảm so với mức thuế thực hiện theo Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 khoảng 41.388 tỷ đồng và tổng thu NSNN (bao gồm cả phần giảm thuế giá trị gia tăng) giảm khoảng 44.699 tỷ đồng.

Theo Báo cáo tóm tắt thẩm tra về dự án Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi nêu rõ, đa số ý kiến nhất trí về sự cần thiết ban hành Nghị quyết về giảm thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn như đề xuất của Chính phủ.

Về thẩm quyền ban hành Nghị quyết, việc Chính phủ trình UBTVQH xem xét, quyết định ban hành Nghị quyết quy định mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn là đúng thẩm quyền theo quy định.

Về mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn, đa số ý kiến tán thành mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn như đề xuất của Chính phủ. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ có giải pháp tăng cường quản lý thu, chống thất thu, chuyển giá, trốn thuế, đồng thời kiểm soát chặt chẽ các khoản chi để đảm bảo cân đối ngân sách nhà nước. Một số ý kiến cho rằng, việc giảm thuế BVMT đã được thực hiện trong thời gian dài và cần tính đến thời điểm kết thúc để phù hợp với bản chất và nguyên tắc của thuế BVMT cũng như thực hiện các cam kết của Việt Nam về BVMT, đồng thời thể chế hóa quan điểm, định hướng của Bộ Chính trị về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và BVMT. Do đó, đề nghị cân nhắc phương án quy định lộ trình tăng dần mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn để tiến tới áp dụng mức thuế quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14.

Theo đó, đề nghị có thể cân nhắc phương án trong 6 tháng đầu năm 2026, giữ mức thuế BVMT như đề xuất của Chính phủ. Trong 6 tháng cuối năm 2026, giảm 25% so với mức quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 đối với nhiên liệu bay, xăng, dầu diezel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn. Đối với dầu hoả, đề nghị tiếp tục giảm 40% so với mức quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 trong cả năm 2026 (áp dụng mức 600 đồng/lít). Việc áp dụng lộ trình này sẽ tạo tiền đề thuận lợi để áp dụng mức thuế đối với xăng, dầu, mỡ nhờn theo quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 từ ngày 01/01/2027, đồng thời cũng phù hợp với diễn biến, dự báo giá dầu thô trên thị trường thế giới, tạo dư địa để có thể điều chỉnh tăng hoặc giảm mức thuế BVMT trong trường hợp cần thiết và giảm thiểu tác động đối với ngân sách nhà nước.

Một số ý kiến đề nghị cân nhắc về mức thuế BVMT đối với nhiên liệu bay (1.500đ/lít) vì trên thực tế, ngành hàng không đã có lợi nhuận trong 6 tháng đầu năm 2025. Tuy nhiên, số lỗ luỹ kế phát sinh từ thời điểm đại dịch Covid-19 cho đến nay vẫn còn rất lớn. Việc tăng giá nhiên liệu bay đầu vào sẽ ảnh hưởng đến giá vé máy bay, qua đó sẽ tác động đến người dân, chi phí phí đầu vào của doanh nghiệp cũng như chỉ số giá tiêu dùng. Vì vậy, đề nghị tiếp tục áp dụng chính sách hỗ trợ với mức giảm như các nghị quyết đã được ban hành.

Về thời hạn áp dụng Nghị quyết, đa số ý kiến nhất trí với đề xuất của Chính phủ từ ngày 01/01/2026 đến hết ngày 31/12/2026. Từ ngày 01/01/2027, mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn thực hiện theo Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, để góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, thực hiện các mục tiêu tăng trưởng kinh tế, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn theo quy định tại Nghị quyết 579/2018/UBTVQH14 ngày 26/9/2018 theo đề nghị của Chính phủ với mức thuế suất áp dụng trong năm 2026 như sau: Đối với xăng, trừ etanol: 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn: 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn: 1.000 đồng/kg; dầu hỏa: 600 đồng/lít.

Mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn từ ngày 01 tháng 01 năm 2027 được thực hiện theo quy định Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 ngày 26 tháng 9 năm 2018 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Biểu thuế bảo vệ môi trường.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ tổ chức thực hiện chính sách đảm bảo mục tiêu đề ra, điều hành thực hiện nhiệm vụ thu, chi, đảm bảo cân đối ngân sách và bội chi ngân sách nhà nước năm 2026. Tiếp tục nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện các quy định về quản lí, điều hành giá xăng dầu, bám sát diễn biến giá thế giới nhưng có đủ các giải pháp để đảm bảo giá bán xăng dầu hợp lý phục vụ sản xuất, kinh doanh và đời sống của nhân dân cũng như kiểm soát lạm phát. Rà soát, điều chỉnh phù hợp các khoản thuế, phí, các yếu tố cấu thành giá cơ sở, các định mức chi phí, định mức hao hụt, định mức lợi nhuận, nâng cao năng lực dự trữ quốc gia, sử dụng hợp lý Quỹ bình ổn giá xăng dầu để bình ổn thị trường. Chú ý các giải pháp đảm bảo nguồn lực và tiếp tục thực hiện các mục tiêu liên quan đến môi trường và phát triển bền vững.

Phó Chủ tịch Quốc hội giao Ủy ban Kinh tế và Tài chính chủ trì, phối hợp với Ủy ban Pháp luật vàt Tư pháp và Tư pháp, Bộ Tài chính tiếp thu ý kiến của UBTVQH hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết, xin ý kiến UBTVQH trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành.

Tạị Phiên họp, 100% các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt biểu quyết thông qua Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2026.