Tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm virus cúm gia cầm sang người
Virus cúm gia cầm nào có độc lực cao?
Thời gian gần đây, việc phát hiện các ca nhiễm cúm gia cầm trên người khiến nhiều người dân lo lắng. Vậy virus cúm gia cầm nào có độc lực cao và gây nguy hiểm khi lây sang người?
Đề cập đến vấn đề này, PGS.TS Trần Đắc Phu - nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết, virus cúm có các tuýp A, B và C. Dựa trên 2 loại Protein bề mặt là H có 16 loại (Hemagglutinin) và N (Neuraminidase) có 9 loại. H và N kết hợp tạo nên chủng cúm khác nhau như: Cúm A(H1N1), cúm A(H5N1), cúm A(H9N2), cúm A(H3N2), cúm A(H7N9)…
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), con người có thể bị nhiễm virus cúm gia cầm, cúm lợn và các loại virus cúm khác, như cúm gia cầm A(H5N1), A(H7N9), A(H9N2) và các virus cúm lợn A(H1N1), A(H1N2) và A(H3N2).
Virus cúm gia cầm A được phân thành hai loại: virus cúm gia cầm A có khả năng gây bệnh thấp và virus cúm gia cầm A độc lực cao. Một số chủng virus có độc lực cao như: Cúm A(H7N9), cúm A (H5N2), cúm A(H5N8), cúm A(H5N1)…
Với các loại virus cúm A(H9) cho đến nay được xác định trên thế giới ở các loài chim và gia cầm hoang dã đều có khả năng gây bệnh thấp.
Tại Việt Nam, trước đây lưu hành cúm A(H5N1) trên người. Còn với cúm A(H9N2) ở nước ta ghi nhận có ở đàn gia cầm. Cúm A (H9N2) thường lưu hành ở đàn gia cầm và có thể lây sang người nhưng chưa thấy dịch lớn xảy ra, mới chỉ có ca bệnh lẻ tẻ.
Tuy vậy, người dân phải đề phòng vì các chủng virus rất dễ biến đổi thành chủng nặng hơn hoặc vẫn chủng đó nhưng biến đổi, có độc lực cao hơn, lây lan nhanh hơn, triệu chứng nặng hơn… “Người dân cần thực hiện phòng chống dịch theo khuyến cáo của Bộ Y tế để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh” - PGS.TS Trần Đắc Phu khuyến cáo.
Chuyên gia y tế cho rằng, hiện một số chủng virus cúm A có khả năng gây bệnh trên người, động vật được biết đến phổ biến như: Cúm A(H5N1), H1N1, H3N2, H5N6, H7N9...
Trong đó, cúm A(H5N1) được biết đến là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm gây bệnh trên chim, gia cầm và một số loài động vật khác và có thể lây nhiễm cho con người.
Phòng lây nhiễm cúm gia cầm
Theo thống kê từ Bộ Y tế, từ năm 2003 đến nay có 129 người nhiễm cúm gia cầm độc lực cao A(H5N1), trong đó 65 người tử vong. Trong tháng 3/2024, tại Khánh Hòa ghi nhận một trường hợp tử vong do cúm gia cầm A(H5N1).
Cúm A(H5N1) là chủng có độc lực cao, người nhiễm thường có biểu hiện nặng, với tỷ lệ tử vong tương đối lớn. Tuy nhiên, hiện tại chưa có bằng chứng cho thấy cúm A/H5N1 lây từ người sang người.
Để đánh giá nguy cơ lây truyền cúm từ động vật sang người, cần theo dõi và có giám sát rất cụ thể từ việc dịch bùng lên ở đàn gia cầm hay không, có lây sang người, bùng phát trên người hay không?
Để phòng lây nhiễm cúm gia cầm sang người, hạn chế tối đa nguy cơ dịch bệnh lây lan và bùng phát, PGS.TS Trần Đắc Phu lưu ý, người dân cần làm tốt công tác phòng bệnh cho đàn gia cầm để không bị nhiễm bệnh. Bởi nếu không dập tắt được dịch từ gia cầm thì dịch cúm sẽ lây sang người.
“Để hạn chế tối đa việc dịch bùng phát, khi phát hiện những ổ dịch có gia cầm chết, người dân phải lập tức báo cơ sở thú y, cơ sở y tế để các cơ quan chức năng vào cuộc điều tra, xử lý dịch tễ” - PGS.TS Trần Đắc Phu nhấn mạnh.
Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo, bệnh cúm gia cầm trên người hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như chưa có vaccine phòng bệnh. Để chủ động phòng, chống bệnh, người dân không ăn gia cầm, các sản phẩm gia cầm ốm, chết và không rõ nguồn gốc; đảm bảo ăn chín, uống sôi; rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn. Không giết mổ, vận chuyển, mua bán gia cầm và sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc; hạn chế tiếp xúc, giết mổ, ăn các loài động vật hoang dã, đặc biệt là chim.
Khi phát hiện gia cầm ốm, chết, người dân tuyệt đối không được giết mổ và sử dụng mà phải thông báo ngay cho chính quyền địa phương và đơn vị thú y trên địa bàn. Khuyến khích đeo khẩu trang khi đi vào chợ gia cầm sống hoặc khu vực buôn bán gia cầm sống; rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với gia cầm hoặc sau khi đi vào chợ.
Khi có biểu hiện giống cúm như sốt, ho, đau ngực, khó thở phải đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám và điều trị kịp thời.
