Đó là ý kiến của nhiều đại biểu tại cuộc họp đánh giá tác động của dịch Covid-19 đến ngành công nghiệp, từ đó đề xuất các biện pháp khắc phục, do Bộ Công Thương tổ chức chiều 26/2.
Theo báo cáo của Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo của Việt Nam hiện nay phụ thuộc rất lớn vào nguồn cung nguyên phụ liệu, linh kiện đầu vào nhập khẩu từ Trung Quốc và các quốc gia khác như Hàn Quốc, Nhật Bản.
Các thị trường này đang chịu ảnh hưởng của dịch Coivd-19 tại Trung Quốc dẫn đến khi các chuỗi sản xuất cung ứng nguyên liệu cho ngành công nghiệp Việt Nam bị đứt gãy dẫn đến thiếu hụt nhiều loại linh kiện để cấu thành sản phẩm.
Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) Trương Thanh Hoài nêu rõ: Năm 2019 ngành điện - điện tử đã nhập khẩu khoảng 40 tỷ USD, trong đó, nhập khẩu các mặt hàng từ Trung Quốc và Hàn Quốc khoảng 32 tỷ USD. Hiện tại, các DN điện, điện tử chỉ còn đủ lượng linh kiện phục vụ cho sản xuất trong giữa hoặc cuối tháng 3.
Với ngành dệt may và da giày, túi xách, năm 2019 Việt Nam nhập khẩu 2,47 tỷ USD bông các loại; 2,3 tỷ USD xơ sợ và 12,7 tỷ USD vải; 5,6 tỷ USD nguyên phụ liệu. Nguyên phụ liệu ngành này còn đến khoảng giữa tháng 3 và đầu tháng 4 do đó khả năng nhiều DN ngành dệt may, dà giầy phải tạm dừng sản xuất là rất lớn. Trong khi đó, với ngành sản xuất lắp ráp ôtô, năm 2019, Việt Nam đã nhập gần 4 tỷ USD phụ tùng linh kiện.
Cụ thể, nhập từ Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc là khoảng 2,6 tỷ USD nên dự kiến đến cuối quý I/2020, các DN này sẽ chịu ảnh hưởng lớn từ việc thiếu hụt nguồn linh kiện phục vụ sản xuất.
Bên cạnh đó, các nhà máy sản xuất sản phẩm nguyên phụ liệu đầu vào cho Việt Nam tại Trung Quốc hiện nay cũng đang tạm thời ngừng sản xuất, hoặc chỉ hoạt động rất ít trong bối cảnh dịch Covid - 19 lan rộng. Trong khi đó, các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo hiện nay chủ yếu được tổ chức theo chuỗi giá trị rất chặt chẽ, ngay cả trong vấn đề cung cấp nguyên phụ liệu và linh kiện đầu vào. Do vậy, tìm nguồn thay thế trong ngắn hạn là hết sức khó khăn.
"Nếu dịch bệnh kết thúc và phía Trung Quốc sản xuất, cung ứng trở lại nguồn đầu vào cho sản xuất trong nước thì giá thành nguyên vật liệu, linh phụ kiện nhập khẩu từ Trung Quốc có thể sẽ tăng lên so với trước đây, gây ảnh hưởng đến giá thành sản xuất sản phẩm trong nước" - ông Hoài nói.
Để có nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất, Bộ Công Thương đề xuất, Chính phủ cần có biện pháp khuyến khích, hỗ trợ các DN chủ động tìm nguồn cung cấp nguyên phụ liệu thay thế, khuyến khích DN tự sản xuất nguyên phụ liệu đầu vào.
Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đề xuất đầu tư nguồn lực từ ngân sách Nhà nước tập trung phát triển công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp hỗ trợ, tập trung vào một số mặt hàng quan trọng như thép chế tạo, vải, vật liệu mới… để khắc phục khó khăn từ bên ngoài. Đồng thời tăng cường các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư vượt trội, thu hút chuyển dịch đầu tư các ngành sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam.
Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh yêu cầu Cục Công nghiệp phải xem xét chuỗi cung ứng nguyên liệu cho DN Việt Nam nhiều hàng hóa của chúng ta đã tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu, từ đó xây dựng kịch bản đối phó phù hợp thực tế.
Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng kịch bản không nên trầm trọng hóa tình hình nhưng cần bám sát tình hình, dự báo sát diễn biến dịch bệnh, đánh giá chi tiết hơn các tác động khác, từ trực tiếp đến gián tiếp trong tương lai, về sự hồi phục thị trường, khả năng cung ứng của trong nước…
“Cần phân tích, đánh giá những tác động có thể tiếp diễn ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng và các ngành công nghiệp trong nước, kể cả thương mại nội địa và xuất nhập khẩu. Đặc biệt lưu ý việc duy trì chuỗi cung ứng mà Việt nam thì cần tìm các giải pháp để có nguồn cung thay thế. Hiện nhiều doanh nghiệp phụ thuộc nhập khẩu từ Trung Quốc, Đài Loan nên cần tính phương án chi tiết” - Bộ trưởng Trần Tuấn Anh lưu ý.
