Từ không đến có
Tín dụng tiêu dùng là động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế. Các nhóm sản phẩm chủ lực bao gồm cho vay tiền mặt, cho vay mua xe, cho vay mua sắm hàng tiêu dùng – điện tử và thẻ tín dụng. Ở nhóm sản phẩm thẻ tín dụng chia làm hai loại chính là thẻ tín dụng quốc tế (Mastercard, Visa, UnionPay, JCB, Amex, Dinners Club…) và thẻ tín dụng nội địa (Napas Credit).
Số liệu từ FiinGroup cho thấy, tỷ trọng thẻ tín dụng trong cho vay tiêu dùng ở cả khối ngân hàng và khối công ty tài chính đều tăng trong các năm gần đây, tuy nhiên đều không vượt quá 10%. Đáng chú ý trong nhóm thẻ tín dụng, thẻ tín dụng nội địa chỉ chiếm vẻn vẹn tỷ trọng 5,5% dư nợ. Như vậy, tiềm năng của thẻ tín dụng nội địa là rất lớn.
Bởi dù ra đời khá lâu nhưng sử phổ biến của thẻ tín dụng nội địa còn hạn chế, cả về số lượng thẻ và tổ chức phát hành. Do đó, thẻ tín dụng nội địa tiềm năng ngoài tỷ trọng chưa đáng kể còn từ những tiện lợi của loại thẻ này vượt trội so với thẻ tín dụng quốc tế tại thị trường trong nước. Tổ chức phát hành chịu rất ít loại phí so với thẻ tín dụng quốc tế, qua đó, người sử dụng thẻ cũng được hưởng lợi.
Bên cạnh đó, với vai trò “thẻ tín dụng quốc dân”, thẻ tín dụng nội địa phù hợp với mọi phân khúc khách hàng và trên mọi địa bàn, kể cả những nhóm khách hàng có nguồn thu nhập còn ít và không ổn định như sinh viên, lao động phổ thông, thời vụ...
3 nguyên nhân dẫn đến sự phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và tiện ích của thẻ tín dụng nội địa là truyền thông, sự hợp tác của các tổ chức tín dụng trong chuỗi cung ứng, công nghệ dù đang có những bước phát triển đột phá nhưng vẫn chưa theo kịp sức nóng của thị trường. Giải quyết được 3 vấn đề này sẽ tạo điều kiện để thẻ tín dụng nội địa cất cánh, đạt mốc 300.000 - 400.000 tỷ đồng dư nợ trong 5 năm tới.
Nhìn nhận vấn đề, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thanh toán Quốc gia Việt Nam (Napas) Nguyễn Đăng Hùng cho biết, thời gian qua thẻ tín dụng ở Việt Nam có sự phát triển từ “không đến có”. Đặc biệt, thẻ tín dụng nội địa phát triển mạnh mẽ khi có sự tham gia của 15 ngân hàng và các tổ chức tín dụng. Thẻ tín dụng nội địa được phát hành bởi Ngân hàng Nhà nước, tuân thủ công nghệ EMV đáp ứng tiêu chuẩn cao nhất về an toàn bảo mật, hỗ trợ cho thẻ tiếp xúc và không tiếp xúc.
Sản phẩm thẻ Napas phối hợp các ngân hàng thực hiện ở Việt Nam cung cấp đầy đủ bộ tín dụng thẻ: thẻ ghi nợ, thẻ trả trước, thẻ tín dụng góp phần khuyến khích chi tiêu bằng thẻ, giúp tăng trưởng thanh toán không dùng tiền mặt. Điều này giúp đa dạng hoá, đáp ứng nhu cầu các phân khúc khách hàng.
“Hiện, Napas đang phối hợp với các tổ chức thẻ quốc tế triển khai thẻ đồng thương hiệu, phục vụ tệp khách hàng có nhu cầu chi tiêu trong nước và quốc tế. Sử dụng thẻ đồng thương hiệu, người dân có thể thực hiện giao dịch trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam” – vị này nói.
Hướng tới không dùng tiền mặt
Có thể thấy, tín dụng tiêu dùng là một động lực quan trọng, có vai trò dẫn dắt để phát triển kinh tế. Vì vậy, phát triển thẻ tín dụng như một mũi tên trúng hai đích: vừa tăng trưởng tín dụng tiêu dùng lành mạnh, vừa thúc đẩy văn hóa thanh toán không dùng tiền mặt.
Trong giai đoạn 5 năm 2018 - 2022, số lượng thẻ tín dụng nội địa phát hành đạt mức tăng trưởng bình quân 29,6%/năm, cao hơn thẻ tín dụng quốc tế là 17,72%/năm. Đến hết tháng 7/2023, có 15 tổ chức phát hành thẻ đã phát hành thẻ tín dụng nội địa, số lượng thẻ tín dụng nội địa đang lưu hành đạt trên 811,4 nghìn thẻ (tăng 42,5% so với cùng kỳ năm 2022).
Phó Tổng Giám đốc Agribank Lê Hồng Phúc đánh giá, khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa với 90% giao dịch là tiền mặt còn nhiều tiềm năng và bỏ ngỏ. Hệ thống chấp nhận thanh toán thẻ như mạng lưới POS còn khá mỏng, sự phát triển còn hạn chế trong khi người dân vẫn còn e ngại tính an toàn của công nghệ thanh toán mới là rào cản đối với việc mở rộng, phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại khu vực này.
Vì vậy, Agribank đã phát triển mở rộng sản phẩm thẻ chip hai ứng dụng theo chuẩn VCCS - Lộc Việt, đây là sản phẩm phát huy được tối đa thế mạnh công nghệ của sản phẩm thẻ chip nội địa. Agribank tích hợp thành công hai ứng dụng thẻ debit và credit trên cùng một con chip, giúp tiết giảm chi phí phôi thẻ và giúp khách hàng chủ động, linh hoạt trong việc thanh toán tiện ích.
Một điểm đặc biệt nữa là bằng việc đơn giản hóa tối đa thủ tục cấp tín dụng, tăng thời gian ân hạn, cũng như kéo dài kỳ hạn trả nợ cho khách hàng. Các khách hàng nông dân, học sinh, sinh viên... sẽ dễ dàng tiếp cận nguồn vốn chính thức với chi phí hợp lý.
Để đẩy mạnh phát triển thẻ tín dụng nội địa, theo ông Lê Hồng Phúc cần đẩy mạnh một số giải pháp nâng cao cả về chất lượng dịch vụ và tiện ích gia tăng, trong đó đặc biệt chú ý đến đảm bảo an ninh, an toàn trong thanh toán thẻ, quyền lợi hợp pháp của người dùng và ngân hàng trong sử dụng dịch vụ; Đảm bảo sự phát triển thẻ tín dụng nội địa về mặt số lượng đi đôi với chất lượng; Xây dựng mạng lưới chấp nhận thanh toán thẻ đa dạng, hiện đại với nhiều hình thức thanh toán, dễ dàng tiếp cận để đáp ứng nhu cầu của khách hàng…
Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng, thời gian tới, để tiếp tục triển khai mục tiêu thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, phát triển thanh toán điện tử tại Việt Nam, các tổ chức tín dụng và đơn vị liên quan cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, tập trung đầu tư, cung ứng các sản phẩm thanh toán đa dạng, hiện đại, mở rộng hạ tầng chấp nhận thanh toán. Ngoài ra, xây dựng hệ sinh thái đồng bộ nhằm tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, đặc biệt tại các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa dễ dàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ ngân hàng, thanh toán chính thống, góp phần phổ cập tài chính toàn diện và hạn chế tín dụng đen.
