Tổng Bí thư Tô Lâm: Phải làm thật, làm đến nơi đến chốn, không coi đổi mới sáng tạo là “trang điểm”

Hội nghị được tổ chức trực tuyến đến các điểm cầu trong cả nước. Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh chủ trì điểm cầu Hà Nội. Cùng dự có Phó Chủ tịch UBND TP Trương Việt Dũng, cùng đại diện các Sở, ngành, viện, trường trên địa bàn thành phố.

Nhiều chuyển biến nhưng vẫn còn độ trễ

Phát biểu khai mạc, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định Hội nghị T.Ư 13 vừa qua đã xác lập mô hình phát triển mới của đất nước: tăng trưởng dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là yêu cầu tất yếu trong giai đoạn phát triển mới, là con đường ngắn nhất để Việt Nam vươn lên, thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo Tổng Bí thư, thế giới hiện nay phát triển dựa trên tri thức và công nghệ, không còn quốc gia nào đi lên chỉ bằng tài nguyên hay lao động giá rẻ. “Nếu còn tư duy làm được đến đâu hay đến đó thì không thể tiến nhanh. Phải làm thật, làm đến nơi đến chốn, không coi đây là thứ để trang điểm” - Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Tổng Bí thư ghi nhận sau gần một năm triển khai, Nghị quyết 57-NQ/TW (Nghị quyết 57) của Bộ Chính trị, nhiều địa phương, bộ, ngành đã cụ thể hóa nghị quyết thành chương trình hành động, bước đầu hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trên phạm vi toàn quốc. Một số mô hình trung tâm đổi mới sáng tạo, sàn giao dịch công nghệ, doanh nghiệp công nghệ số đã phát huy hiệu quả, góp phần chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư cũng chỉ rõ những tồn tại, đặc biệt là trong thể chế, nhân lực chất lượng cao và năng lực làm chủ công nghệ lõi. “Nhìn ra thế giới, họ đi rất nhanh; chúng ta phải có tầm nhìn quốc tế, phải biết họ đang làm gì, để mình không bị tụt lại phía sau” - Tổng Bí thư nói.

Theo báo cáo của Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo, đến hết quý III/2025, 100% các bộ, ngành và tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư đã ban hành kế hoạch hành động triển khai Nghị quyết 57. Cả nước đã hình thành 36 trung tâm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, 12 sàn giao dịch công nghệ, hơn 600 DN đầu tư vào nghiên cứu – phát triển (R&D). Tỷ trọng đóng góp của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vào tăng trưởng GDP ước đạt khoảng 35%, cao hơn 2,1 điểm phần trăm so với năm 2024.

Đáng chú ý, năng lực công nghệ của DN Việt Nam đang có sự cải thiện rõ rệt, thể hiện qua tốc độ đăng ký sáng chế, ứng dụng AI, dữ liệu lớn và blockchain trong sản xuất, dịch vụ. Việt Nam hiện đã vươn lên đứng thứ 46/132 quốc gia trong bảng xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII), tăng ba bậc so với năm 2024 – kết quả cho thấy nỗ lực thực chất của cả hệ thống trong triển khai nghị quyết.

Một số địa phương đi đầu đã có cách làm sáng tạo, nổi bật là TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Bắc Ninh. Ở cấp DN, nhiều tập đoàn lớn như Viettel, VNPT, FPT, Vingroup đã tiên phong trong phát triển hạ tầng công nghệ, dữ liệu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo.

Tuy vậy, báo cáo cũng nêu rõ còn khoảng 90 nhiệm vụ chậm tiến độ, chủ yếu do thiếu cơ chế phối hợp, rào cản pháp lý và năng lực tổ chức thực thi chưa đồng đều giữa các địa phương.

Trình bày báo cáo tại phiên họp, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, thực hiện chỉ đạo của T.Ư, thành phố đã ban hành 6 Nghị quyết chuyên đề đúng ngày 10/10 – Ngày Giải phóng Thủ đô và Ngày Chuyển đổi số quốc gia về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. 6 nghị quyết được coi là “cụ thể hóa trực tiếp Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị tại cấp Thành phố”, tập trung vào ba đột phá: hoàn thiện thể chế; hình thành thị trường công nghệ hiện đại; và tạo nguồn lực tài chính cho đổi mới sáng tạo.

Theo Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh, Hà Nội đang triển khai Sàn Giao dịch Công nghệ theo mô hình doanh nghiệp, cơ chế đối tác công – tư (PPP), hỗ trợ tư vấn định giá và pháp lý sở hữu trí tuệ, khuyến khích thương mại hóa các sáng chế. Đồng thời, thành phố đang xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội (HIC) – hạt nhân điều phối hệ sinh thái sáng tạo, hợp tác với Đại học Quốc gia Singapore, Trung tâm Khởi nghiệp Seoul (Hàn Quốc) và các viện nghiên cứu trong nước.

Bên cạnh đó, Hà Nội đã khởi công Khu công nghệ cao sinh học, dự kiến quý I/2026 khởi công Công viên số, đồng thời phối hợp cùng các bộ, ngành thúc đẩy phát triển Khu công nghệ cao Hòa Lạc, gắn kết hạ tầng giao thông, năng lượng, nhà ở, y tế. Thành phố cũng dành khoảng 1.000 tỷ đồng năm 2025 và 6.000 tỷ đồng năm 2026 cho đầu tư phát triển khoa học, công nghệ – mức tăng gấp 6 lần, tương đương hơn 7% tổng chi cho lĩnh vực này.

Đại diện Tập đoàn Viettel cũng chia sẻ kinh nghiệm và định hướng phát triển công nghệ lõi từ vi mạch bán dẫn, điện toán đám mây, dữ liệu lớn đến trí tuệ nhân tạo. Viettel cam kết đồng hành cùng Chính phủ và các địa phương trong quá trình chuyển đổi số, phát triển các nền tảng quốc gia, xây dựng hạ tầng dữ liệu thống nhất, an toàn và chủ quyền số Việt Nam.

Siết chặt kỷ luật, gắn trách nhiệm người đứng đầu

Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, 2 phép thử gần đây: thiên tai và không gian mạng đã cho thấy những hạn chế trong năng lực quản trị, dự báo và ứng phó. Cơn lũ lịch sử sau bão số 11 không chỉ gây thiệt hại lớn mà còn bộc lộ rõ việc ứng dụng khoa học, công nghệ vào cảnh báo, bảo vệ người dân còn yếu.

Về tiến độ nhiệm vụ, Tổng Bí thư nhấn mạnh, các công việc của năm 2025 phải được triển khai kiên quyết, không được bàn lùi. Nếu chậm tiến độ trong quý IV sẽ ảnh hưởng đến cả kế hoạch năm sau và nhiệm kỳ tiếp theo. “Thể chế đã mở, quyết tâm chính trị đã có, sao vẫn còn tình trạng trên nóng dưới lạnh, vẫn còn khoảng 90 nhiệm vụ quá hạn, vẫn có người sợ sai, sợ trách nhiệm” – Tổng bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư yêu cầu phải có cơ chế siết chặt kỷ luật, kỷ cương, gắn trách nhiệm người đứng đầu trong từng nhiệm vụ cụ thể. Đồng thời, các cơ sở dữ liệu quốc gia chuyên ngành và việc nâng cao chất lượng dịch vụ công phải được hoàn thành dứt điểm.

Kết luận phiên họp, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu các cấp, ngành, địa phương kiên định triển khai Nghị quyết 57 theo nguyên tắc “Kỷ cương đi trước, nguồn lực đi cùng và kết quả là thước đo”.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, phải lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính tạo ra sức sản xuất, phương thức sản xuất mới, chất lượng cao, trọng tâm là kinh tế dữ liệu và kinh tế số. Đồng thời, cần coi việc tháo gỡ điểm nghẽn thể chế là nhiệm vụ đột phá hàng đầu; kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, khơi thông mạnh mẽ nguồn lực xã hội, lấy doanh nghiệp làm trung tâm, người dân làm chủ thể thụ hưởng.

“Chúng ta không có con đường nào khác ngoài đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là nền tảng để Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, trở thành quốc gia mạnh về công nghệ, vững vàng trong kỷ nguyên số” - Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.