Tổng thuật Quốc hội thảo luận về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp: Việc định giá tài sản vô hình còn lúng túng

Hồ Hạ 13:57 28/05/2018

Chia sẻ

Kinhtedothi - Chiều 28/5, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 5, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Quốc hội làm việc tại nghị trường, tiến hành giám sát tối cao việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp và cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) giai đoạn 2011-2016.

Kết thúc phiên làm việc buổi sáng 28/5, có 15 đại biểu phát biểu thảo luận, 1 đại biểu phát biểu tranh luận, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh phát biểu giải trình một số nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm.

Tổng thuật Quốc hội thảo luận về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp: Việc định giá tài sản vô hình còn lúng túng - Ảnh 1

Buổi sáng 28/5, Quốc hội thảo luận về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp, có 15 đại biểu phát biểu thảo luận, 1 đại biểu phát biểu tranh luận.

Phát biểu thảo luận tại hội trường, các đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ); Nguyễn Minh Sơn (Tiền Giang); Trần Văn Minh (Quảng Ninh); Mai Sĩ Diến (Thanh Hóa); Hoàng Văn Cường (Hà Nội), Võ Đình Tín (Đắc Nông), Mai Hồng Hải (Hải Phòng); Nguyễn Thị Yến (Bà Rịa - Vũng Tàu); Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình); Bế Minh Đức (Cao Bằng), Vũ Tiến Lộc (Thái Bình), Trịnh Ngọc Phương (Tây Ninh),... bày tỏ nhất trí cao với Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo của Đoàn giám sát về thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý vốn, tài sản nhà nước và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Các đại biểu Quốc hội khẳng định, công tác quản lý vốn, tài sản nhà nước, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước thời gian qua đã đạt nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên vẫn còn những hạn chế, yếu kém.

Qua đó các đại biểu đề xuất nhiều nội dung để phát huy những kết quả đã đạt được, khắc phục những tồn tại, vướng mắc nhằm thực hiện tốt công tác này trong thời gian tới, như: Kiện toàn hệ thống quy định của pháp luật về quản lý vốn, tài sản, cổ phần doanh nghiệp nhà nước (xây dựng Luật cổ phần hóa; hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân trong nước tham gia quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước,...); kiện toàn mô hình hoạt động của SCIC.

Đồng thời, cần xử lý dứt điểm các tập đoàn, tổng công ty, công ty, dự án kém hiệu quả, thua lỗ kéo dài; xử lý nghiêm các cơ quan, tổ chức, cá nhân sai phạm trong quá trình cổ phần hóa nhằm ngăn chặn thất thoát vốn, tài sản của nhà nước; quản lý chặt vấn đề sử dụng đất trước, trong và sau khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước; nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp nhà nước, phát huy quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Mặt khác, các ĐB cho rằng, cần định giá đúng tài sản doanh nghiệp nhà nước khi cổ phần hóa; đảm bảo công khai, minh bạch việc mua bán tài sản, thoái vốn của nhà nước; di dời các doanh nghiệp trong nội thị ra các khu công nghiệp; định giá đúng giá trị thương hiệu của doanh nghiệp khi cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước lớn; đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước một cách thực chất; bảo đảm lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư, cổ đông, người lao động khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân sai phạm trong quá trình cổ phần hóa DNNN; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát quá trình quản lý vốn, tài sản, cổ phần hóa DNNN...

Việc định giá tài sản vô hình còn lúng túng

Phát biểu tại phiên thảo luận, ĐB Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) đánh giá cao những đóng góp quan trọng của DNNN thời gian qua. Tuy nhiên, theo ĐB, năng lực cạnh tranh của khối doanh nghiệp này "không được như mong đợi"; tổng số nợ phải trả của DNNN cao, tăng 26% so với năm 2011 (từ gần 1,3 triệu tỷ đồng lên hơn 1,6 triệu tỷ đồng)...

ĐB Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum). Ảnh: Quốc hội.

ĐB cho rằng, trong quá trình cổ phần hoá, việc xác định giá trị doanh nghiệp rất quan trọng, trong đó có cả tài sản hữu hình (đất đai, máy móc, nhà xưởng...) và tài sản vô hình (thương hiệu doanh nghiệp, bản quyền, uy tín). Song, thời gian qua việc định giá tài sản vô hình còn lúng túng, cơ sở pháp lý chưa đầy đủ.

Từ thực tế trên, ĐB Tô Văn Tám kiến nghị Chính phủ đưa ra những giải pháp tạo hành lang pháp lý cho việc định giá tài sản vô hình, tạo thuận lợi cho quá trình cổ phần hoá DNNN.

Tranh luận gay gắt liên quan đến "miễn tiền thuê đất 30 năm ở đặc khu"

Phát biểu tại nghị trường, ĐB Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) nêu quan điểm: Chính sách đất đai đang áp dụng trong cổ phần hoá đã đi ngược nguyên lý cơ bản trong cơ chế thị trường. Chúng ta không thành công trong quản lý đất đai nên mới xảy ra tình trạng hỗn loạn.

Tổng thuật Quốc hội thảo luận về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp: Việc định giá tài sản vô hình còn lúng túng - Ảnh 3

ĐB Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội).

ĐB dẫn chứng dự thảo Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt vẫn đề xuất chính sách miễn tiền sử dụng đất cho các dự án có mục đích sử dụng đất từ 10 năm đến 30 năm. Đây là chính sách đi ngược lại cung cầu về đất đai.

ĐB Hoàng Văn Cường cho rằng: Ưu đãi này không giúp thu hút các nhà đầu tư có năng lực cạnh tranh mà ngược lại, có thể làm thất bại quá trình cạnh tranh lành mạnh ở các đặc khu.

Bấm nút tranh luận, ĐB Đỗ Thị Lan (đoàn Quảng Ninh) cho rằng, dự thảo Luật quy định 2 loại dự án được miễn tiền thuê đất 30 năm. Một là dự án đầu tư vào các lĩnh vực xã hội, giáo dục,... lĩnh vực ít thu hút đầu tư. Hai là dự án đáp ứng điều kiện đầu tư vào các lĩnh vực kinh doanh ưu tiên tại đặc khu, có nguồn vốn đầu tư từ 6.000 – 45.000 tỷ đồng; cam kết giải ngân trong 3-8 năm, gắn bó lâu dài với đặc khu. Dự thảo Luật quy định miễn tiền thuê đất không quá 30 năm đã xem xét tới hiệu quả sử dụng đất, so với ưu đãi vào các khu công nghiệp, dự thảo quy định thu hẹp hơn.

Ngay sau đó, ĐB Bùi Văn Xuyền giơ biển tranh luận bày tỏ quan điểm đồng tình với ý kiến của của ĐB Đỗ Thị Lan.

Nhưng, ĐB Lê Công Nhường lại phản đối quan điểm của ĐB Bùi Văn Xuyền và ĐB Đỗ Thị Lan. Ông cho rằng, thời gian miễn tiền thuê đất tới 30 năm ở đặc khu là quá dài. Đại biểu đặt câu hỏi: “Nếu doanh nghiệp đang kinh doanh mà phá sản, chúng ta lại miễn tới 30 năm thì tính như thế nào?”.

ĐB Lê Công Nhường đề nghị khống chế tỷ lệ người nước ngoài sở hữu dự án liên quan tới đất đai ở đặc khu không quá 40% tổng số dự án trên địa bàn.

Lĩnh vực nào tư nhân làm tốt thì cần đẩy mạnh cổ phần hoá, thoái vốn Nhà nước

Đăng đàn giải trình trước Quốc hội, một trong những vấn đề được Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể đề cập tới là việc cổ phần hoá DNNN thuộc ngành giao thông.

Tổng thuật Quốc hội thảo luận về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp: Việc định giá tài sản vô hình còn lúng túng - Ảnh 4

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết: Hầu hết các DNNN thuộc ngành giao thông sau cổ phần hoá đều có lãi.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho hay: Hầu hết các DNNN thuộc ngành giao thông sau cổ phần hoá đều có lãi, năng lực tài chính tốt hơn. “Theo thống kê, giai đoạn 2011 – 2016, 18 tổng công ty chuyển sang mô hình công ty cổ phần ghi nhận doanh thu tăng 15%, lãi sau thuế tăng 194% (bình quân mỗi năm tăng trên 40%); thu nhập người lao động tăng 32% trong 4 năm”, Bộ trưởng dẫn chứng.

Cũng theo Bộ trưởng, giai đoạn này có 137 DN ngành giao thông được cổ phần hoá, vượt 67 đơn vị so với chỉ tiêu Chính phủ giao. Các DN này khi niêm yết và bán cổ phần lần đầu ra công chúng đều được giá cao, thu về hơn 2.700 tỷ đồng, tăng 600 tỷ so với định giá ban đầu (2.153 tỷ đồng).

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh: "Hầu hết DN ngành giao thông sau cổ phần hoá đều hoạt động hiệu quả, ngày càng tốt hơn. Bộ Giao thông Vận tải chủ trương những lĩnh vực nào tư nhân làm được, làm tốt thì cần đẩy mạnh cổ phần hoá, thoái vốn Nhà nước, chỉ giữ lại những lĩnh vực liên quan tới an ninh, quốc phòng".

DN ngành giao thông được cổ phần hoá đều đang hoạt động tốt?

Ngay sau khi Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể phát biểu, ĐB Lưu Bình Nhưỡng - Uỷ viên thường trực Uỷ ban các vấn đề xã hội đã giơ biển tranh luận lại thông tin Bộ trưởng nêu về DN trong ngành được cổ phần hoá đều đang hoạt động tốt.

Tổng thuật Quốc hội thảo luận về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp: Việc định giá tài sản vô hình còn lúng túng - Ảnh 5

ĐB Lưu Bình Nhưỡng nhắc lại việc cổ phần hoá một tổng công ty lớn của ngành giao thông, với rất nhiều đơn vị thành viên cũng như tài sản Nhà nước, nhưng chỉ được định giá 327 tỷ đồng.

ĐB Lưu Bình Nhưỡng nhắc lại vấn đề ông đã nêu ra tại kỳ họp thứ 3 (tháng 7/2017) nhưng đến nay chưa được giải quyết triệt để. Đó là việc cổ phần hoá một tổng công ty lớn của ngành giao thông, với rất nhiều đơn vị thành viên cũng như tài sản Nhà nước, nhưng chỉ được định giá 327 tỷ đồng. “Nghĩa là chỉ tương đương với một căn nhà tại phố cổ Hà Nội", ĐB nhấn mạnh.

Cũng theo ĐB Lưu Bình Nhưỡng: Đơn thư tố cáo sự việc trên có người đứng tên rõ ràng nhưng đến nay, kết luận giải quyết tố cáo “làm người ta rất bất bình”.

Cùng với đó, ông dẫn chứng một trường hợp khác là việc cổ phần hoá một DN lớn khác trong ngành giao thông, khiến cử tri đang làm ở đó không biết công ty được cổ phần hoá lúc nào. Thực tế, sau cổ phần hoá, DN phải thuê lại tài sản của chính công ty đã được cổ phần hoá với số tiền hàng trăm tỷ đồng mỗi năm".

Vì thế ĐN Lưu Bình Những kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo xem xét lại việc cổ phần hoá hai đơn vị trên.

Tranh luận liên quan đến dự án nạo vét sông Sào Khê

Phát biểu tại phiên thảo luận, ĐB Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) đặc biệt quan tâm đến hiện tượng “đầu chuột đuôi voi” của các dự án đầu tư. ĐB dẫn chứng dự án nạo vét sông Sào Khê (Ninh Bình), dự kiến ban đầu là 72 tỷ đồng nhưng sau đó lên tới gần 2.600 tỷ.

Tổng thuật Quốc hội thảo luận về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp: Việc định giá tài sản vô hình còn lúng túng - Ảnh 6

ĐB Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội).

ĐB đoàn Hà Nội nhận định: Khi trả lời về những dự án chậm tiến độ, đội vốn, cán bộ thường dùng thì hiện tại tiếp diễn kéo dài, ví dụ chúng tôi đang thúc đẩy tiến độ… nhưng không biết tới bao giờ mới xong.

ĐB Nguyễn Anh Trí cũng bày tỏ nỗi buồn và nhận thấy: Thế giới khó tìm ra loại bột nở nào làm nở kinh phí đầu tư lúc đầu chỉ là con chuột nhắt, sau là con voi, mà lại là voi ma mút như vậy. Việt Nam lại có không ít những dự án tương tự, toàn là trăm tỷ, nghìn tỷ cả. Tôi lo lắng không biết Chính phủ lấy kinh phí ở đâu bù vào?”

Đại biểu cho rằng, kinh tế Việt Nam khởi sắc nhưng thực tế thu không đủ bù chi, bội chi nhiều năm, tình hình chung còn nhiều khó khăn, trong đó nhiều gia đình 5 thành viên phải ăn những bữa cơm 15.000 đồng thì "vẫn có những dự án lãng phí tới cả nghìn tỷ đồng. Chính phủ cần xem thật hết, thật thấu vấn đề này”.

Bấm nút tranh luận liên quan đến dự án nạo vét sông Sào Khê, ĐB Bùi Văn Phương (đoàn Ninh Bình) nhấn mạnh: Không hẳn các dự án điều chỉnh vốn đầu tư là "có mờ ám".

Cụ thể, về dự án nạo vét sông Sào Khê (Ninh Bình), ĐB đoàn Ninh Bình nhận định, dự án này bắt đầu từ năm 2011 với mục tiêu nạo vét sông phục vụ tưới tiêu nông nghiệp, nhưng do dòng sông chạy qua lõi di sản thế giới Tràng An và Ninh Bình là vùng đất du lịch nên dự án được điều chỉnh lại so với ban đầu. Với 4 mục tiêu sau điều chỉnh, gồm nhằm đảm bảo nước cho sản xuất nông nghiệp, tôn tạo cố đô Hoa Lư, phục vụ giao thông thuỷ và phát triển du lịch Ninh Bình, nên số vốn làm dự án tăng từ 72 tỷ đồng lên gần 2.600 tỷ. Tuy nhiên, vốn Nhà nước bỏ ra làm dự án này chỉ hơn 1.400 tỷ, số còn lại huy động từ nguồn xã hội hoá.

ĐB khẳng định: “Với dự án có ý nghĩa lớn với sự phát triển của tỉnh như vậy thì việc điều chỉnh đầu tư là hợp lý”.

Cũng giơ biển tranh luận về nội dung trên, ĐB Trương Trọng Nghĩa cho rằng, dự án đầu tư mà đội vốn tới 36 lần thì có nghĩa là không hiệu quả, ảnh hưởng tiêu cực, làm gánh nặng cho nền kinh tế.

Do đó, ĐB đề nghị Chính phủ chỉ đạo thanh tra dự án này: "Nếu có hiệu quả thì khen thưởng, còn sai phạm thì xử lý, để cử tri thấy minh bạch, hiệu quả, tỉnh cũng đỡ phải ý kiến, giải trình".

Tiếp tục tranh luận, ĐB Nguyễn Anh Trí khẳng định: “Bản thân tôi muốn nhấn mạnh tới hiện tượng dự án đầu tư "đầu chuột đuôi voi", khi xin dự án thì "chỉ xin nhỏ nhỏ, bé bé, sau thì nở dần, nở dần".

Ông nhấn mạnh và đặt câu hỏi: "Quốc hội hàng năm thông qua ngân sách chi tiêu rồi thì lấy tiền đâu ra bù vào?"

Về dự án nạo vét Sào Khê, ĐB Nguyễn Anh Trí cho rằng, 1.400 tỷ đồng của Nhà nước cũng là lớn, tỉnh nên xin làm một dự án khác, hơn là làm một dự án mà nợ quá nhiều.

ĐB đoàn Hà Nội Nguyễn Anh Trí còn bày tỏ nỗi day dứt về việc người dân ở vùng núi phía Bắc, phía Tây Nam đời sống còn rất khó khăn, tới nỗi không có cơm ăn, họ phải di dân; nước ta cũng đang có hàng nghìn người mang gen bệnh và chỉ cần 1.000 tỷ đồng thôi sẽ cải thiện được giống nòi, nhưng chúng tôi không dám xin và xin cũng không được.

Theo báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách Nhà nước, có tình trạng dự án điều chỉnh giá trị lớn trong quá trình đầu tư, điển hình là dự án nạo vét, xây kè, bảo tồn cảnh quan sông Sào Khê, tỉnh Ninh Bình điều chỉnh tăng 36 lần, từ 72 tỷ đồng lên 2.595 tỷ đồng.

Phiên làm việc buổi chiều kết thúc lúc 16 giờ 57 phút.