Xe gắn máy đã ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển mọi mặt của TP Hồ Chí Minh. Trong đó, xe máy là tác nhân gây ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường và lãng phí năng lượng thì ai cũng thấy rõ.
Theo PGS - TS Phạm Xuân Mai - Liên hiệp các Hội KH & KT Thành phố: “TP Hồ Chí Minh là địa phương có lượng xe máy cao nhất thế giới, trung bình có 910 xe máy/1.000 dân. Trong khi đó, con số này ở Hà Nội là 653, ở Bangkok (Thái Lan) 265, ở Dehli (Ấn Độ) 175 và Jakarta (Indonesia) 160”.
Hiện 98% gia đình ở TP Hồ Chí Minh có xe máy. Tổng số xe máy của Thành phố khoảng 7,5 triệu xe, trung bình hàng năm tăng thêm 400 - 500 ngàn xe.
“Xe máy là kẻ chiếm đất” dành cho giao thông của TP Hồ Chí Minh, bởi quỹ mặt đường hiện nay của Thành phố đạt khoảng 26 triệu m
2 không đủ khả năng chứa 70 - 80% lượng xe máy hoạt động.Thực tế, lượng xe máy hoạt động chiếm 12 - 48 triệu m
2 của Thành phố”, PGS Phạm Xuân Mai, nhấn mạnh.
“Khi lưu thông, một người đi bộ chiếm 0,75m2/người; người đi xe đạp chiếm 6,7m
2/người trong khi người đi xe máy chiếm đến 12m
2/người. Xe máy gây ra kẹt xe theo kiểu “cuộn chỉ rối”, dù CSGT có xuất hiện cũng gặp khó khăn bế tắc khi điều tiết, gỡ rối. Trong khi ôtô thì kẹt thành dòng, CSGT có thể xử lý được”, PGS Phạm Xuân Mai, phân tích.
Cũng theo PGS Phạm Xuân Mai: “Xe máy cũng chính là thủ phạm gây ra tai nạn giao thông. Số liệu thống kê cho thấy hàng năm tại TP Hồ Chí Minh tai nạn giao thông làm chết 700 - 800 người và hàng ngàn người bị thương. Tai nạn giao thông xảy ra chủ yếu tại nội đô (65%) và chủ yếu do xe máy (71%). Nghiêm trọng hơn, hàng năm trên cả nước có khoảng 10.000 người chết do tai nạn giao thông, tương đương với số người chết vì 43 tai nạn máy bay rơi trên toàn thế giới”.
“Cứ thử tưởng tượng nếu Việt Nam một năm có 43 chiếc máy bay rơi thì ai cũng thấy quá sức kinh khủng, sẽ không còn ai dám đi máy bay nữa. Nhưng xe máy đang gây tai nạn chết người hàng ngày hàng giờ thì ít ai quan tâm. Phải cấm xe máy, không đem cái nghèo ra dọa nhau mãi. Chính việc dung dưỡng không quyết liệt loại bỏ xe máy đã kéo lùi sự phát triển của TP Hồ Chí Minh, từ đó khiến đời sống của người dân không thể phát triển hơn”, PGS Phạm Xuân Mai, bức xúc.
“Đã đến lúc chúng ta đừng nói, đừng bàn nhiều nữa. Tôi hy vọng đây là lần cuối cùng TP Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo về nội dung này. Phải bắt tay vào thực hiện ngay”, PGS Phậm Xuân Mai, đề xuất.
Theo TS Trần Du Lịch - Nguyên Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh: “Hiện nay, với giao thông của TP Hồ Chí Minh nên ưu tiên phát triển giao thông công cộng, đặc biệt là xe buýt cho dù có đường sắt đô thị trong tương lai gần. Việc hạn chế xe gắn máy phải triển khai theo lộ trình, từng bước như các nước đã làm, từ việc hạn chế, phát triển giao thông công cộng, song song với việc hạn chế thu hồi những xe máy quá niên hạn, gây ô nhiễm môi trường”.
Có cùng quan điểm, TS Lê Đỗ Mười - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược & Phát triển GTVT, cho rằng: “Để khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng vận tải hành khách công cộng thì cần hạn chế phương tiện cá nhân theo nguyên tắc kéo - đẩy. Nguyên tắc này được áp dụng nhiều nước trên thế giới. Không phân biệt đối xử giữa các loại phương tiện với nhau”.
Trong khi đó, ông Bùi Xuân Cường - GĐ Sở GTVT TP Hồ Chí Minh, cho biết: “Sở đã ký hợp đồng với Viện Chiến lược và Phát triển GTVT để ra các lộ trình, chiến lược nghiên cứu đề án. Sở GTVT đánh giá cao sự phối hợp của các nhà khoa học, để có các góc nhìn đa chiều của các lĩnh vực, thảo luận vấn đề nóng về kiểm soát xe cá nhân, giảm ô nhiễm môi trường. Sau hội thảo này, Sở sẽ hoàn thiện đề án và báo cáo UBND TP Hồ Chí Minh”.
“Để dự án có thể triển khai sớm thì tiên quyết phải là tính cấp thiết, cấp bách trong việc triển khai đề án này. Việc tuyên truyền rất quan trọng để tác động đến người dân thay đổi ý thức, sự quan tâm của cả hệ thống chính trị thì dự án mới khả thi”, ông Bùi Xuân Cường, cho biết thêm.
Sau khi nghe các ý kiến của các nhà khoa học, chuyên gia, các nhà quản lý, Liên hiệp các Hội KH &KT Thành phố tập hợp các ý kiến, kiến nghị và đề xuất với Lãnh đạo TP Hồ Chí Minh, bao gồm 2 nội dung: Kiên quyết kiểm soát và hạn chế sự lưu thông của xe máy và giải pháp phát triển giao thông công cộng.
