Tranh cãi về quyền riêng tư sau lệnh thu thập dữ liệu ở Malaysia

Chính phủ Malaysia đang vấp phải nhiều chỉ trích sau khi có thông tin cho rằng họ yêu cầu các công ty viễn thông trong nước giao nộp toàn bộ dữ liệu liên quan đến cuộc gọi và truy cập internet của người dân. Động thái này làm dấy lên lo ngại về quyền riêng tư, bảo mật thông tin cá nhân và nguy cơ lạm dụng quyền lực trong giám sát trực tuyến.

Theo các nguồn tin, vào tháng 4/2025, Ủy ban Truyền thông và Đa phương tiện Malaysia (MCMC) đã gửi văn bản yêu cầu các công ty viễn thông nộp nhật ký chi tiết về cuộc gọi và dữ liệu truy cập internet của người dùng trong ba tháng đầu năm. Yêu cầu này được cho là một phần của “Dự án Dữ liệu Điện thoại Di động” do chính phủ thực hiện.

Một nguồn tin trong ngành cho biết, yêu cầu của cơ quan chức năng bao gồm nhiều loại dữ liệu nhạy cảm như: nhật ký cuộc gọi thông thường, nhật ký cuộc gọi qua giao thức IP, cùng thông tin vị trí địa lý với tọa độ vĩ độ và kinh độ cụ thể. Nguồn tin này cũng cho biết các doanh nghiệp viễn thông đã đề nghị MCMC giải thích rõ mục đích thu thập cũng như cơ chế sử dụng các dữ liệu này. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, MCMC vẫn chưa có bất kỳ thông báo chính thức nào xác nhận hay công bố rộng rãi về việc triển khai dự án.

Trong văn bản gửi đến các nhà mạng, MCMC nhấn mạnh việc không cung cấp dữ liệu theo yêu cầu sẽ bị xem là hành vi vi phạm Đạo luật Truyền thông và Đa phương tiện. Hình phạt đối với hành vi này có thể lên tới 20.000 ringgit (tương đương khoảng 4.700 USD) hoặc sáu tháng tù giam.

Đọc thêm: Trung Quốc sẽ thay Mỹ dẫn đầu công nghệ thế giới?

Trước yêu cầu gây tranh cãi này, MCMC vẫn chưa đưa ra bất kỳ phản hồi chính thức nào.

Các chuyên gia an ninh mạng cảnh báo việc bắt buộc doanh nghiệp chia sẻ dữ liệu người dùng với chính phủ có thể dẫn đến nhiều rủi ro về bảo mật và quyền riêng tư, nhất là trong bối cảnh Malaysia đã từng nhiều lần bị tấn công mạng.

Tháng trước, theo thông tin của Bộ Nội vụ, tài khoản WhatsApp cá nhân của Bộ trưởng Saifuddin Nasution Ismail đã bị tin tặc tấn công. Vụ việc khiến dư luận Malaysia hoài nghi về năng lực của các cơ quan an ninh mạng trong bảo vệ chính mình và người dân.

Vào tháng 3, một vụ tấn công đòi tiền chuộc trị giá 10 triệu USD đã khiến nhiều hoạt động tại Sân bay Quốc tế Kuala Lumpur bị gián đoạn. Năm 2022, một vụ rò rỉ dữ liệu nghiêm trọng hơn nữa đã xảy ra khi thông tin cá nhân của 22,5 triệu công dân, bao gồm họ tên, số căn cước, địa chỉ và ảnh, bị đánh cắp từ máy chủ của chính phủ và rao bán trên dark web.

Song song với các vấn đề bảo mật, chính phủ Malaysia dưới thời Thủ tướng Anwar Ibrahim đang siết chặt quản lý các nền tảng mạng xã hội. Từ tháng 1/2025, các nền tảng phải xin cấp phép hoạt động bắt buộc. Lý do được đưa ra là nhằm chống lại nạn lừa đảo, cờ bạc trực tuyến và các nội dung có hại như lạm dụng trẻ em.

Đến tháng 3, Bộ trưởng Truyền thông Fahmi Fadzil xác nhận TikTok, Telegram và WeChat đã được cấp phép, trong khi các nền tảng như Facebook, Instagram, WhatsApp, Google và X (Twitter) vẫn đang chờ xét duyệt.

Tuy nhiên, ngay cả trước khi áp dụng cơ chế cấp phép, chính phủ đã bắt giữ hàng chục người, do đăng tải nội dung bị coi là xúc phạm đến chủng tộc, tôn giáo hoặc hoàng gia. Đây được xem là ranh giới đỏ trong quản lý thông tin tại Malaysia.

Việc chính phủ mở rộng thu thập và kiểm soát dữ liệu cá nhân đang làm dấy lên lo ngại về tương lai của quyền riêng tư và tự do ngôn luận tại quốc gia Đông Nam Á này. Nhiều ý kiến kêu gọi chính quyền cần minh bạch hơn, có cơ chế giám sát độc lập và bảo vệ dữ liệu công dân một cách nghiêm túc.