Truy xuất nguồn gốc sản phẩm: Tính trung thực chưa được đảm bảo

Truy xuất nguồn gốc sản phẩm là hoạt động tuy còn khá mới ở Việt Nam song đã và đang được triển khai nhanh chóng. Khi tem truy xuất nguồn gốc trên các sản phẩm, hàng hóa ngày càng trở nên phổ biến, người tiêu dùng và các bên liên quan có thể truy xuất thông tin nhanh chóng, chính xác, qua đó nâng cao niềm tin của người tiêu dùng.

Theo bà Đặng Thị Phương Ninh, Tổng Giám đốc Công ty phát triển kinh tế Duyên Hải (COFIDEC), hiện nay, các sản phẩm nông, thủy sản từ Việt Nam xuất khẩu ra thế giới với số lượng ngày càng nhiều. Do đó, truy xuất nguồn gốc là yếu tố nền tảng quan trọng để tạo ra một chuỗi cung ứng an toàn, từ đó hình thành sự an tâm, tin tưởng và trung thành của khách hàng nhập khẩu với các sản phẩm và uy tín thương hiệu của mỗi doanh nghiệp.

Bà Ninh cho biết, tại COFIDEC, việc truy xuất nguồn gốc được thực hiện nghiêm túc đối với 100% khách hàng nhập khẩu với sản lượng hơn 5.000 tấn các loại sản phẩm nông, thủy sản chế biến trong năm 2018. Từ đó COFIDEC dần đạt được sự tín nhiệm và trung thành từ các khách hàng lớn của Nhật Bản, Hàn Quốc.

Tuy nhiên theo bà Ninh, hiện tại tính trung thực của dữ liệu trong truy xuất nguồn gốc vẫn chưa được đảm bảo toàn diện trong quá trình vận hành hệ thống. Nhất là khi thời điểm phát sinh dữ liệu và ghi nhận diễn ra không đồng thời, cách thức lưu trữ truyền thống bằng hồ sơ nên dễ phát sinh sự nhầm lẫn, thay đổi thông tin. “Điều này khiến các khách hàng nhập khẩu cũng như các doanh nghiệp trong nước phải tiêu tốn rất nhiều công sức, tài chính để kiểm soát hệ thống truy xuất nguồn gốc truyền thống”, bà Ninh cho hay.

Theo ông Đào Hà Trung, Chủ tịch Hội Công nghệ cao TP HCM, trong hệ thống truy xuất nguồn gốc, tem truy xuất nguồn gốc là yếu tố quan trọng đóng vai trò định danh đối tượng, cần truy xuất, giúp liên kết dữ liệu và truy cứu thông tin truy xuất trong suốt chuỗi cung ứng. “Tuy nhiên, quy trình truy xuất nguồn gốc mới là yếu tố đảm bảo cho sự thành công và tin cậy của một hệ thống truy xuất nguồn gốc”, ông Trung khẳng định.

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp và người tiêu dùng vẫn chưa hiểu hết ý nghĩa của truy xuất nguồn gốc, chưa hiểu đúng bản chất của ruy xuất nguồn gốc. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ còn gặp nhiều khó khăn trong việc tự nghiên cứu, xây dựng triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc cho từng sản phẩm, nhóm sản phẩm ngành hàng cụ thể.

Chia sẻ kinh nghiệm thực hành cơ chế truy xuất nguồn gốc tại quốc gia của mình, bà Amy Guihot, Tham tán Đại sứ quán Australia tại Việt Nam cho biết, truy xuất nguồn gốc là một phần quan trọng của hệ thống quản lý thực phẩm tại Australia, là yêu cầu bắt buộc đối với thực phẩm trong nước và xuất khẩu.

Do vậy, với những doanh nghiệp chế biến thực phẩm, truy xuất nguồn gốc phải xác định được nguồn gốc của tất cả nguyên liệu đầu vào của thực phẩm như nguyên liệu, chất phụ gia, các thành phần khác, quy cách đóng gói…

“Quy trình truy xuất nguồn gốc ở Australia phải cung cấp được tên và địa chỉ của nhà cung cấp, tên và địa chỉ khách hàng, ngày giao dịch và giao hàng, chi tiết lô hàng, khối lượng và số lượng của sản phẩm khi giao hàng và bất kỳ hồ sơ sản xuất nào khác có liên quan”, bà Amy Guihot cho hay.

Do đó đối với quy trình truy xuất nguồn gốc tại Việt Nam, bà Amy Guihot cho rằng, khi doanh nghiệp tham gia vào hệ thống này trong tương lai sẽ hài hòa liên kết những quy định truy xuất nguồn gốc áp dụng trong nước. Ngoài ra, sẽ có giấy chứng nhận quản lý an toàn thực phẩm được công nhận đối với một số loại thực phẩm…

“Hiện tại Australia đã có một số dự án truy xuất nguồn gốc hợp tác với Việt Nam như dự án truy xuất nguồn gốc thịt bò tại TP HCM. Dự án phát triển và công nhận tiêu chuẩn Australia cho sản phẩm thịt bò làm mát nhằm giúp hương vị ngon hơn, nâng cao tính an toàn, cạnh tranh hơn và cải thiện những quy định kiểm soát giết mổ”, bà Amy Guihot thông tin.

Theo bà Đặng Thị Phương Ninh, khi cách mạng 4.0 bùng nổ với nhiều công nghệ tiên tiến và tính ứng dụng thực tiễn cao như công nghệ đám mây, Blockchain kết hợp với các thiết bị phần cứng và chíp điều khiển ngày càng trở nên nhỏ hơn nhưng lại mạnh mẽ gấp nhiều lần. Với ưu điểm đó, việc ứng dụng các thành quả cách mạng 4.0 vào vấn đề truy xuất nguồn gốc nói riêng và mọi mặt của đời sống nói chung sẽ trở thành xu thế của thời đại.

“Dự kiến trong tương lai gần, COFIDEC sẽ thực hiện áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử cho toàn bộ chuỗi cung ứng để hướng tới phát triển bền vững

Vấn đề truy xuất nguồn gốc là tính trung thực của dữ liệu, nhưng thực tế vẫn chưa được đảm bảo toàn diện trong quá trình vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc”, bà Ninh nói./.