Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, những thay đổi này nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động.
Rút ngắn thời gian xét tuyển
Theo thông báo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thời hạn kết thúc xét tuyển năm 2013 là ngày 30/10/2013, trước một tháng so với thời hạn xét tuyển của mùa thi năm 2012 (ngày kết thúc xét tuyển năm 2012 là 31/11/2012).
Trong năm 2013, các trường tiếp tục được tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong công tác xét tuyển, có thể thực hiện nhiều đợt, nhưng thời gian xét tuyển mỗi đợt ít nhất là 20 ngày.
Thí sinh dự thi đại học. (Ảnh: Phạm Mai/Vietnam+)
Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học Bùi Anh Tuấn cho biết, việc kéo dài thời gian xét tuyển như năm 2012 trên thực tế không đem lại hiệu quả, làm xáo trộn lịch học của các trường. Vì thế, năm nay Bộ quyết định rút ngắn một tháng.
Cho 10 trường văn hóa, nghệ thuật tuyển sinh riêng
Năm 2013, các trường có tuyển sinh các ngành khối nghệ thuật (khối H, N, S) thì môn ngữ văn xét tuyển dựa vào kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông và điểm tổng kết 3 năm ở bậc học này. Môn năng khiếu sẽ do hiệu trưởng các trường quyết định.
Với các trường có tuyển sinh các ngành khối văn hóa (khối C) sẽ xét tuyển dựa vào kết quả thi theo đề thi chung của Bộ Giáo dục và Đạo tạo.
Những trường được tự chủ tuyển sinh gồm: Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, Học viện Âm nhạc Huế, Học viện Âm nhạc Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Mỹ thuật Việt Nam, Đại học Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Sư phạm nghệ thuật Trung ương, Trường Cao đẳng Mỹ thuật trang trí Đồng Nai, Cao đẳng Múa Việt Nam, Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Tây Bắc và Trường cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Việt Bắc.
Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Bùi Văn Ga, việc thí điểm dựa trên đề xuất của lãnh đạo các trường, do khối văn hóa, nghệ thuật có tính đặc thù cao, yêu cầu về năng khiếu nghệ thuật lớn hơn kiến thức cơ bản.
Kể từ năm 2002, khi bắt đầu thực hiện kỳ thi tuyển sinh đại học theo hình thức “ba chung” (chung đề, chung đợt, chung kết quả thi), đây là lần đầu tiên Bộ cho phép một số trường được tuyển sinh riêng, độc lập so với các trường đại học, cao đẳng khác.
Mở rộng đối tượng tuyển thẳng
Theo quy định mới, đối tượng ưu tiên xét tuyển cũng như tuyển thẳng của mùa thi đại học, cao đẳng năm 2013 sẽ được mở rộng hơn, bổ sung nhiều đối tượng.
Cụ thể, tuyển thẳng vào các trường đại học, cao đẳng những học sinh tham gia tập huấn đội tuyển dự thi Olympic khu vực và Quốc tế; học sinh đoạt giải hội thi sáng tạo khoa học kĩ thuật quốc tế, đã tốt nghiệp trung học.
Học sinh là người dân tộc thiểu số, học sinh có hộ khẩu thường trú từ 3 năm trở lên tại 62 huyện nghèo và học sinh 20 huyện nghèo biên giới, hải đảo thuộc khu vực Tây Nam Bộ, được ưu tiên xét tuyển vào học và phải học dự bị 6 tháng.
Các trường đại học, cao đẳng đóng trên địa bàn các tỉnh thuộc khu vực Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam bộ, được xét tuyển những thí sinh có hộ khẩu thường trú từ 3 năm trở lên, học 3 năm liên tục và tốt nghiệp trung học phổ thông tại các tỉnh thuộc khu vực này với kết quả thi thấp hơn điểm sàn 1 điểm và phải học dự bị 6 tháng.
Chuyển dịch cơ cấu chỉ tiêu giữa các ngành nghề
Mùa tuyển sinh năm 2013 sẽ giữ ổn định chỉ tiêu hệ chính quy như năm 2012 nhưng Bộ Giáo dục và Đào tạo khuyến khích các trường thay đổi về cơ cấu theo hướng tăng chỉ tiêu tuyển sinh các ngành mà xã hội có nhu cầu cao về nhân lực thuộc nhóm ngành kỹ thuật, công nghệ, nông lâm, thủy sản, y dược, nghệ thuật...
Mặt khác, Bộ sẽ dừng việc mở trường, mở ngành thuộc khối kinh tế, tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh vì nhân lực ngành này đã bão hoà.
“Siết” thi liên thông
Quy định mới nhất của Bộ Giáo dục và Đào tạo về thi liên thông là những người có bằng tốt nghiệp trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng nghề, cao đẳng chưa đủ 36 tháng phải dự thi các môn văn hóa hoặc năng khiếu tương ứng với ngành đăng ký học liên thông trong kỳ thi tuyển sinh cao đẳng, đại học chính quy.
Đây được coi là một trong những quy định gây “sốc” với rất nhiều tranh cãi trái chiều. Tuy nhiên, theo ông Bùi Anh Tuấn, việc dạy và học liên thông trong thời gian qua đã bị buông lỏng quản lý, dẫn đến nhiều cơ sở lợi dụng để trục lợi, còn thí sinh coi đó là đường vòng để lấy bằng đại học. Vì thế, năm nay Bộ quyết tâm chấn chỉnh tình trạng này, trả bậc trung cấp, cao đẳng về đúng vị trí là đào tạo nhân lực chứ không phải là « trạm nghỉ chân » của thí sinh.
Bên cạnh những điểm mới trên, mùa thi năm 2013 dự kiến có một số thay đổi về lệ phí, học phí. Những điểm mới này đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Tài chính hoàn tất về mặt văn bản, thủ tục.
Tăng lệ phí dự thi đại học
Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Bùi Văn Ga cho biết, Bộ đã đề nghị Bộ Tài chính cho phép nâng mức lệ phí 100.000 đồng trên mỗi bộ hồ sơ thay vì mức 80.000 đồng như hiện nay. Khi có quyết định chính thức, Bộ sẽ thông báo cho thí sinh và trường biết.
Trước đó, các trường đại học, cao đẳng đã đồng loạt đề xuất Bộ cho tăng mức lệ phí dự thi vì với mức lệ phí hiện tại, các trường phải bù lỗ hàng trăm triệu đồng mỗi sau mỗi kỳ thi.
Thí điểm thu học phí cao với ngành “nóng”
Cũng theo Thứ trưởng Bùi Văn Ga, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tích cực phối hợp với Bộ Tài chính sớm triển khai xây dựng đề án thí điểm tự chủ học phí.
Theo đó, học phí sẽ được tính toán lại trên cơ sở chi phí đào tạo và nhu cầu xã hội và sẽ phân thành ba nhóm ngành: nhóm được Nhà nước hỗ trợ học phí hoàn toàn, nhóm được hỗ trợ một phần và nhóm ngành tính đủ học phí cho người học.
Cụ thể, những ngành nhu cầu của người học cao nhưng thị trường lao động đã bão hoà như kinh tế, tài chính, ngân hàng sẽ thu học phí cao, Nhà nước không hỗ trợ. Ngược lại, những ngành xã hội cần nhưng ít người học như nông, lâm, ngư… sẽ được Nhà nước hỗ trợ nhiều hơn.
Theo ông Ga, Bộ đang đề nghị các trường đại học, học viện nghiên cứu từng ngành học trong trường mình: ngành nào, cơ chế ra sao, ngành nào thu học phí cao, ngành nào cần hỗ trợ… và báo cáo về Bộ tổng hợp. Đây sẽ là cơ sở để đề xuất với Thủ tướng Chính phủ về mức học phí mới, dự kiến triển khai ngay năm 2013.
Như vậy, so với 2012, những thay đổi trong kỳ thi tuyển sinh năm đã được điều chỉnh theo hướng phù hợp hơn với nhu cầu xã hội và thắt chặt hơn về yêu cầu chất lượng. Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận, chủ trương của Bộ là “nói ít làm nhiều” và phấn đấu đảm bảo chất lượng như kỳ vọng của người dân.
