Ứng xử đầu tư trước “bóng mây” thuế quan và kỳ vọng nâng hạng thị trường

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang trông đợi vào cơ hội nâng hạng trong năm 2025, một yếu tố không kém phần quan trọng ảnh hưởng tới tâm lý và quyết định đầu tư là căng thẳng thuế quan giữa các nền kinh tế, trong đó có Việt Nam. Ông Đào Hồng Dương - Giám đốc Phân tích ngành và cổ phiếu, Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) đã có những nhận định xung quanh các ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán và khuyến nghị đầu tư.

Ông Đào Hồng Dương cho rằng, chúng ta nên tiếp cận một cách thực tế. Mỹ và EU vẫn đang trong giai đoạn đàm phán, và các chính sách thuế quan phần lớn mới chỉ dừng ở mức thông tin, chưa thành hiện thực. Trong quá khứ, thị trường từng phản ứng mạnh mỗi khi có tin tức về thuế quan, nhưng sau vài lần, tâm lý đã dần thích nghi. Nhà đầu tư hiện tại phản ứng thận trọng hơn, thay vì bán tháo theo cảm xúc.

Thị trường Việt Nam những phiên gần đây hầu như không có biến động lớn trước thông tin thuế quan Mỹ - EU, cho thấy sự chủ động phòng vệ và bình tĩnh hơn từ phía nhà đầu tư. Nếu so với thời kỳ "thương chiến 1.0" giai đoạn 2018 - 2020, có thể thấy rằng tâm lý thị trường hiện nay đã trưởng thành hơn rất nhiều.

Nhà đầu tư cần đánh giá thông tin trên hai yếu tố: đúng và đủ. Việc nhiều người bán tháo cổ phiếu trước ngày 9/4 vừa qua có thể là “đúng” về mặt thời điểm, nhưng nếu không kịp mua lại khi giá giảm sâu thì lợi ích đạt được cũng không đáng kể.

Nhà đầu tư không nên chỉ dựa vào tin đồn hoặc phản ứng thị trường nhất thời. Hãy quan sát đầy đủ bức tranh, từ định giá, kết quả kinh doanh, đến chu kỳ kinh tế. Khi có đủ dữ liệu và thời gian để xác thực, quyết định đầu tư sẽ trở nên chính xác và ít bị chi phối bởi cảm xúc.

Dữ liệu định giá thị trường vẫn chưa có sự thay đổi đáng kể từ trước đến sau các nhịp giảm do tin tức thuế quan. Chẳng hạn, chỉ số P/E hay P/B hiện vẫn ở mức tương đồng so với trước giai đoạn giảm sâu hồi đầu tháng 4.

Sau nhịp phục hồi, VN-Index đi ngang quanh vùng giá khá hợp lý. Điều này cho thấy thị trường không hẳn là thiếu cảnh giác, mà đơn giản là đang thiếu động lực bứt phá mới. Nếu xuất hiện thông tin tích cực hơn về kết quả kinh doanh quý II hoặc việc nâng hạng thị trường, lúc đó dòng tiền sẽ quay lại mạnh mẽ hơn.

Với câu hỏi: "Trong bối cảnh lãi suất ngân hàng thấp, nên lựa chọn đầu tư cổ phiếu hay gửi tiết kiệm là an toàn hơn?", ông Đào hồng Quang chia sẻ rằng, mức tăng tiền gửi tiết kiệm thời gian qua (hơn 4%) chưa phải điều đáng lo. Việc gửi tiết kiệm tăng mạnh có thể do lãi suất hoặc khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế. Nhưng hiện cả hai yếu tố này đều chưa phải trở ngại lớn.

Nếu so sánh giữa tiết kiệm và đầu tư cổ phiếu, chỉ số E/P (thu nhập trên giá cổ phiếu) đang chênh lệch khoảng 1,5 - 2% so với lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng. Điều này cho thấy cổ phiếu hiện có tiềm năng sinh lời cao hơn, đặc biệt với các cổ phiếu trả cổ tức đều đặn.

Cũng cần lưu ý rằng phần lớn nhà đầu tư gửi tiết kiệm kỳ hạn ngắn để linh hoạt nguồn tiền, còn kênh cổ phiếu phù hợp hơn với những người chấp nhận đầu tư dài hạn để tối ưu lợi nhuận.

Thị trường hiện có sự chuyển dịch mạnh về cấu trúc nhà đầu tư. Từ năm 2022 đến nay, lượng nhà đầu tư cá nhân mở mới tăng rất nhanh, trong khi nhóm tổ chức lại chững lại. Điều này khiến hành vi thị trường trở nên đa chiều và khó đoán hơn.

Khi số lượng nhà đầu tư cá nhân nhiều lên, biến động một chiều cũng giảm đi. Nhưng bù lại, biến động ngắn hạn tăng, đặc biệt ở các cổ phiếu nhỏ hoặc nhóm ngành có tin tức. Nhà đầu tư cần thích nghi với sự biến động, thay vì tìm cách né tránh nó.

Giải pháp vẫn là đầu tư trung - dài hạn, lựa chọn cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt và đang được định giá thấp trong lịch sử 5 - 10 năm. Đây là cách để vừa bảo vệ vốn, vừa tối ưu hóa khả năng sinh lời khi thị trường hồi phục.

Một số nhóm cổ phiếu mid-cap (nhóm cổ phiếu các công ty có mức vốn hóa từ 1.000 - 10.000 tỷ đồng) vẫn còn nhiều cơ hội. Đặc biệt, ngành ngân hàng vẫn cho thấy nền tảng tích cực từ kết quả quý I/2025 và dự kiến tiếp tục ổn định trong quý II. Với nhóm này, mức định giá vẫn an toàn, chưa bị đẩy giá quá mức nên nhà đầu tư có thể giải ngân từng phần. Ngoài ra, cũng nên theo dõi nhóm ngành có liên quan đến nâng hạng thị trường, vì nếu MSCI và FTSE Russell chính thức đưa Việt Nam vào danh sách nâng hạng, dòng tiền ngoại sẽ quay trở lại rất mạnh.