Văn hóa là sức mạnh nội sinh của phát triển bền vững

Văn hóa là động lực phát triển

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, trong năm 2025 và cả nhiệm kỳ vừa qua, lĩnh vực văn hóa luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm chỉ đạo, Nhân dân đồng tình ủng hộ. Từ quan điểm “văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội”, đến nay, tư duy phát triển đã tiến thêm bước mới: văn hóa là sức mạnh nội sinh, là trụ cột điều tiết cho phát triển bền vững và gắn chặt với kinh tế.

Theo Bộ trưởng, chuyển biến rõ nhất là về thể chế, tổ chức thực hiện và kết quả cụ thể: văn hóa trở thành nền tảng, thể thao là sức mạnh, thông tin là mạch dẫn, du lịch là nhịp cầu kết nối. Nhiều lĩnh vực đạt kết quả nổi bật - du lịch trở thành điểm sáng của nền kinh tế, thể thao ghi dấu trên đấu trường quốc tế, báo chí và truyền thông phát huy vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, trong chỉ đạo thời gian tới, toàn ngành tiếp tục kiên định quan điểm phát triển văn hóa gắn với kinh tế, không bằng lòng với kết quả hiện có mà phải vươn tới tầm cao mới, hướng tới sự phát triển bền vững và nhân văn hơn.

Văn hóa và du lịch có mối quan hệ hữu cơ. Du lịch văn hóa hiện là một trong 12 ngành của công nghiệp văn hóa, mang lại giá trị kinh tế, việc làm và niềm tự hào quốc gia.

Cả nước hiện có 5 nhóm sản phẩm du lịch chủ đạo: du lịch sinh thái, du lịch biển đảo, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa và du lịch nghỉ dưỡng - chữa bệnh. Việc phát triển các sản phẩm này được thực hiện đồng bộ với quy hoạch không gian hành chính mới, giúp địa phương mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Bộ trưởng lấy ví dụ về sự kết nối giữa Biển Hồ T’nưng (tỉnh Gia Lai cũ) và Ghềnh Ráng (Bình Định) - biểu tượng của rừng và biển, tạo ra sản phẩm du lịch có chiều sâu, gắn kết thiên nhiên, văn hóa và con người. Đó là hướng đi phù hợp với tinh thần Nghị quyết 82 của Chính phủ: sản phẩm phải đặc sắc, dịch vụ chuyên nghiệp, thủ tục đơn giản, giá cả cạnh tranh, môi trường “xanh - sạch - đẹp”, điểm đến an toàn và văn minh.

Câu chuyện “biến di sản thành tài sản” cũng được minh chứng sinh động. Nhà tù Hỏa Lò ở Hà Nội từ nơi lưu giữ chứng tích lịch sử đã trở thành không gian nghệ thuật, tái hiện tinh thần cách mạng bằng hoạt cảnh sáng tạo, thu hút đông đảo du khách. Hay Tràng An (Ninh Bình), từ di sản thế giới đã trở thành trung tâm du lịch - điện ảnh, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương. Theo Bộ trưởng, đó là những ví dụ điển hình của việc đưa văn hóa vào đời sống, vừa giữ gìn bản sắc, vừa tạo giá trị mới cho phát triển kinh tế.

Phát triển công nghiệp văn hóa: Từ sáng tạo đến thị trường

Một trọng tâm khác là phát triển công nghiệp văn hóa - lĩnh vực được xem là “ngành kinh tế của tương lai”. Sau khi tổng kết Chiến lược 1755, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trình Chính phủ ban hành chiến lược mới, điều chỉnh phù hợp thực tiễn và chọn những ngành có lợi thế để “đi tắt đón đầu”.

Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, thay vì dàn trải, Việt Nam ưu tiên bốn lĩnh vực có tiềm năng: nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, du lịch văn hóa và thiết kế thời trang - những lĩnh vực thể hiện rõ bản sắc, sự tài hoa và năng lực sáng tạo của người Việt.Ba trụ cột cho phát triển công nghiệp văn hóa gồm:

Nhà sáng tạo - văn nghệ sĩ và Nhân dân, chủ thể của sáng tạo;Doanh nghiệp - nơi biến ý tưởng thành sản phẩm văn hóa, hàng hóa; Nhà nước - kiến tạo thể chế, chính sách và môi trường phát triển.

Chính phủ dự kiến sẽ trình Quốc hội Luật Công nghiệp văn hóa, nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, thúc đẩy các ngành văn hóa sáng tạo thực sự trở thành động lực tăng trưởng, đóng góp vào GDP và lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Khẳng định vai trò chiến lược của văn hóa trong thời kỳ mới, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, Bộ Chính trị đang chỉ đạo xây dựng Nghị quyết về các giải pháp đột phá, chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới, dự kiến ban hành trong quý IV năm nay.

Nghị quyết sẽ đề ra định hướng cụ thể để văn hóa trở thành sức mạnh nội sinh, là hệ điều tiết của phát triển bền vững, phù hợp với xu hướng toàn cầu mà Liên Hợp quốc đang xem xét về Thập niên văn hóa vì phát triển bền vững - sáng kiến do Việt Nam đề xuất và được UNESCO ghi nhận.

“Văn hóa phải được nhìn nhận không chỉ là nền tảng tinh thần, mà là động lực thúc đẩy sự phát triển của đất nước, gắn liền với kinh tế, với đời sống của Nhân dân” - Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng khẳng định.