Văn Miếu – Quốc Tử Giám: đánh thức di sản bằng công nghệ hiện đại
Làm sống lại di sản
Nằm giữa lòng Hà Nội, Văn Miếu - Quốc Tử Giám là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, nơi ghi dấu những giá trị tinh hoa của nền giáo dục và văn hóa dân tộc. Trải qua hơn 700 năm lịch sử, khu di tích này vẫn giữ nguyên vẻ đẹp cổ kính, uy nghiêm, trở thành biểu tượng cho tinh thần hiếu học và khát vọng chinh phục tri thức của người Việt.
Các di tích như bia tiến sĩ, nhà Tiền đường, Khuê Văn Các, giếng Thiên Quang… đã tạo nên một quần thể di tích hài hòa, phản ánh chiều sâu văn hóa và truyền thống học thuật của dân tộc.
Trong thời đại số hóa, Văn Miếu - Quốc Tử Giám cũng đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ để đưa di sản đến gần hơn với công chúng. Theo Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa - Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu, công tác nghiên cứu, trưng bày, phát huy di sản tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám luôn được triển khai trên tinh thần vận dụng công nghệ một cách sáng tạo, đổi mới nhưng không phá vỡ di sản.
Với việc ứng dụng công nghệ hiện đại và phát triển các sản phẩm phục vụ công nghiệp văn hóa, Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã tái định hình cách tiếp cận di sản, biến mỗi chuyến tham quan thành một hành trình trải nghiệm đầy ấn tượng.
Một trong những sản phẩm nổi bật là chương trình "Trải nghiệm đêm Văn Miếu - Quốc Tử Giám", nơi không gian lung linh của ánh sáng LED và công nghệ 3D mapping tái hiện lịch sử di tích một cách sống động. Chương trình mang đến cho du khách một diện mạo mới của quần thể di tích cùng những cảm xúc khác biệt so với các buổi tham quan ban ngày.
Điểm nhấn của chương trình là phần trình chiếu 3D mapping mang tên "Tinh hoa đạo học". Trong đó, mặt tiền nhà Tiền đường trở thành màn hình khổng lồ, kể lại những câu chuyện kỳ thú về nền giáo dục cổ xưa và giá trị của đạo học trong văn hóa Việt Nam.
Tiếp nối thành công này, bộ phim "Sử đá lưu danh" vừa được ra mắt, khai thác sâu hơn về 82 bia tiến sĩ – bảo vật quốc gia; di sản tư liệu thế giới được UNESCO công nhận. Qua hình ảnh chú rùa và những cuốn sách, bộ phim khắc họa chân thực tinh thần hiếu học của người Việt, không chỉ giúp du khách hiểu rõ hơn về giá trị của di sản mà còn truyền cảm hứng học tập, sáng tạo.
Thạc sĩ Trương Quốc Toàn, tác giả kịch bản phim 3D mapping "Sử đá lưu danh" chia sẻ: "Khi xây dựng kịch bản, tôi hình dung 82 bia tiến sĩ giống như 82 cuốn sách kể về quá trình học hành, thi cử, đỗ đạt và các nhà khoa bảng Việt Nam. Chúng tôi mong muốn du khách đến Văn Miếu không chỉ nhìn qua loa những tấm bia mà phải nhìn nhận chúng như những cuốn sách cần được mở ra để khám phá sâu hơn”.
Với sự kết hợp tinh tế giữa công nghệ và di sản, Văn Miếu - Quốc Tử Giám không chỉ đang bảo tồn giá trị lịch sử mà còn giúp du khách kết nối sâu sắc hơn giữa quá khứ và hiện tại, biến chuyến tham quan trở thành hành trình khám phá, chiêm nghiệm đầy ý nghĩa.
Hiện đại hóa quản lý
Sự đổi mới tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám không chỉ dừng ở các sản phẩm trải nghiệm mà còn được thể hiện trong quản lý vận hành. Hệ thống vé điện tử tích hợp biên lai điện tử đã cải thiện đáng kể hiệu quả quản lý và tối ưu hóa trải nghiệm du khách. Thay vì mất thời gian xếp hàng mua vé hay gặp khó khăn trong việc lưu giữ vé giấy, du khách giờ đây chỉ cần mua vé online và quét mã QR để tham quan, đồng thời dễ dàng tra cứu thông tin mua vé.
Anh Phạm Văn Lợi (tỉnh Ninh Bình), một du khách tham quan chia sẻ: “Lần đầu đến thăm Văn Miếu – Quốc Tử Giám, tôi rất ấn tượng với sự tiện lợi của hệ thống vé điện tử. Việc quét mã QR nhanh chóng giúp tiết kiệm thời gian khi chỉ cần quét 1 mã QR cho cả gia đình đi vào, thay vì mua mỗi người một vé giấy như phương thức truyền thống. Điều này làm cho chuyến tham quan trở nên thuận tiện và thú vị hơn rất nhiều”.
Những cải tiến này không chỉ giảm tải áp lực vào các dịp cao điểm mà còn ghi nhận sự hài lòng từ khách tham quan. Đặc biệt, mô hình này tạo ra tiền đề cho các điểm du lịch khác trong việc ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả và thu hút khách du lịch.
Theo các chuyên gia, Văn Miếu - Quốc Tử Giám là ví dụ điển hình về việc kết hợp hài hòa giữa bảo tồn di sản và đổi mới sáng tạo. Sự hợp tác giữa đơn vị quản lý di sản và các nhà phát triển công nghệ đã biến khu di tích trở thành một điểm du lịch độc đáo, vừa giữ được nét cổ kính, vừa mang đến các dịch vụ, trải nghiệm hấp dẫn hợp thời đại. Những nỗ lực này còn thúc đẩy sự phát triển của công nghiệp văn hóa, đưa Hà Nội trở thành điểm đến giàu sức hút với du khách trong và ngoài nước.
