Theo nhận định của HĐXX, Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên do TISCO làm chủ đầu tư, cấp quyết định đầu tư là HĐQT Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS). Năm 2007, đơn vị trúng thầu xây dựng là Tập đoàn KH-CN và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC). Giá trị hợp đồng trọn gói hơn 160 triệu USD. Tuy nhiên, các bị cáo trong vụ án đã không thực hiện đúng quy định của pháp luật, không đạt được hiệu quả của dự án mà còn gây thất thoát số tiền đặc biệt lớn.
Cụ thể, sau hơn 11 tháng khởi công, MCC chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ, chưa thi công bất kỳ hạng mục nào của gói thầu nhưng đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng. MCC còn đề nghị điều chỉnh giá hợp đồng EPC.
Trong đó, bị cáo Trần Trọng Mừng - nguyên Tổng Giám đốc TISCO không chỉ đạo áp dụng điều khoản để dừng hợp đồng, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét hủy đấu thầu, thu hồi tiền tạm ứng mà quyết tâm thực hiện dự án. Hành vi của bị cáo Mừng đã khiến dự án phải dừng thi công, gây thất thoát, lãng phí trên 830 tỉ đồng. Bị cáo Mai Văn Tinh - nguyên Chủ tịch HĐQT VNS có các hành vi sai phạm khiến TISCO không kiểm soát được chi phí đầu tư vào dự án, không ràng buộc trách nhiệm của nhà thầu về tiến độ, giá trị hợp đồng, làm dự án phải dừng thi công gây thất thoát trên 830 tỉ đồng.
Theo HĐXX, 2 bị cáo đã chỉ đạo các cá nhân có liên quan thuộc TISCO và VNS tổ chức, thực hiện việc điều chỉnh dự toán chi phí phần C, tham gia ký hợp đồng thầu phụ thực hiện phần C của Hợp đồng EPC số 01 theo hình thức hợp đồng theo đơn giá…, tạo điều kiện để MCC có lý do chối bỏ trách nhiệm thực hiện Hợp đồng trên, chấp thuận không có căn cứ VINAINCON làm nhà thầu phụ thực hiện phần C của Hợp đồng EPC số 01 trong khi VINAINCON không đủ năng lực. Với những sai phạm nêu trên, HĐXX nhận định đây là nguyên nhân dẫn đến việc dự án bị chậm tiến độ, gây thiệt hại lớn. Qua đó thấy rằng việc VKS truy tố các bị cáo với các tội danh nêu trên là đứng pháp luật, có cơ sở.
Tuy nhiên, HĐXX cho rằng, các bị cáo không vụ lợi và chỉ mong dự án được phát triển. Trong vụ án này, TISCO là chủ đầu tư, chịu trách nhiệm trực tiếp nên nhóm bị cáo ở TISCO có vai trò cao chính và bị cáo Mừng giữ vai trò cao nhất, người chủ mưu, cầm đầu.
Với những bị cáo tại VNS, các bị cáo đã thiếu kiểm tra, xem xét, đồng thời chấp thuận VINAINCON là nhà thầu phụ thực hiện phần C của hợp đồng. Tại VNS, hành vi của bị cáo Tinh là trực tiếp ảnh hưởng đến hậu quả của vụ án nên mức án bị cáo phải chấp hành chỉ sau bị cáo Mừng. Tuy nhiên, bị cáo cũng có nhiều tình tiết giảm nhẹ nên HĐXX cho bị cáo được hưởng mức án thấp nhất dưới khung hình phạt.
Theo đó, HĐXX đã quyết định tuyên phạt đối với nhóm các bị cáo phạm tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” gồm: Trần Trọng Mừng 9 năm 6 tháng tù; Mai Văn Tinh 6 năm tù; Trần Văn Khâm - nguyên Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc TISCO lĩnh 8 năm 6 tháng tù; Đậu Văn Hùng - nguyên Tổng Giám đốc VNS lĩnh 3 năm tù. Còn đối với 10 bị cáo còn lại lĩnh thấp nhất 2 năm tù đến cao nhất 8 năm tù.
Với nhóm các bị cáo phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” gồm: Lê Phú Hưng và Nguyễn Minh Xuân đều là nguyên thành viên HĐQT VNS cùng lĩnh 18 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; Nguyễn Chí Dũng và Hoàng Ngọc Diệp đều nguyên thành viên HĐQT TISCO cùng lĩnh 2 năm tù và Đoàn Thu Trang - nguyên thành viên HĐQT TISCO lĩnh 18 tháng tù.
Về trách nhiệm dân sự, HĐXX buộc các bị cáo phải liên đới bồi thường số tiền hơn 830 tỷ đồng cho TISCO. Ngoài ra, HĐXX cũng kiến nghị xem xét trách nhiệm Bộ Công Thương và VINAINCON.
