Khó vẫn vượt mục tiêu
Tổng Giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) Cao Hữu Hiếu cho biết, ngành dệt may và Tập đoàn vừa trải qua năm 2023 với khó khăn chưa từng có trong tiền lệ. Bất ổn địa chính trị, lạm phát gia tăng trên toàn cầu khiến tổng cầu dệt may thế giới suy giảm; nhiều thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam như: Mỹ, EU... suy giảm mạnh trong năm 2023 do người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu các mặt hàng không thiết yếu, trong đó có dệt may.
Mặc dù đã có những dự báo trước từ nửa cuối năm 2022 về những khó khăn sẽ kéo dài sang năm 2023, nhưng tất cả những dự báo đều nhanh chóng đảo chiều. Nếu không tính năm 2020 đại dịch Covid-19 khiến cho toàn thế giới “đóng cửa”, năm 2023 kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt may giảm gần 10%.
Với tổng cầu dệt may suy giảm, giá đặt hàng sản xuất có xu thế giảm mạnh, bình quân giảm trên 30%, cá biệt mặt hàng số lượng lớn giảm tới 50%. Các quốc gia tập trung cạnh tranh về giá để lấy được đơn hàng. Lúc này, các yếu tố vĩ mô như tỷ giá, lãi suất, lương tối thiểu sẽ có trọng số lớn trong cạnh tranh ở các quốc gia. Hiện thu nhập ngành Dệt may Việt Nam chỉ thấp hơn Trung Quốc (330 USD/tháng so với 420 USD/tháng), còn lại cao gấp 3 lần ở Bangladesh, gấp trên 2 lần Ấn Độ, gấp 1,8 lần Campuchia, trong khi chi phí tiền lương nhân công chiếm tỷ trọng trên 55% giá thành.
Cùng với đó, tỷ giá VND ổn định trong suốt 8 tháng năm 2023 trong khi NDT giảm giá 5%, Taka Bangladesh giảm 5,9%, Lira Thổ Nhĩ Kỳ giảm 31%. Lãi suất tại Việt Nam 6 tháng đầu năm cao hơn trung bình các quốc gia cạnh tranh khoảng 3%.
Tổng hợp các yếu tố đã tạo ra những yếu tố hết sức bất lợi cho doanh nghiệp Việt Nam trong cuộc cạnh tranh về giá, dù năng suất và chất lượng của doanh nghiệp Việt Nam có thể cao hơn bình quân 10 - 15%.
Cùng với đơn giá giảm sâu, khách hàng còn yêu cầu đơn hàng nhỏ, thời gian giao hàng ngắn, chỉ khoảng 10 - 14 ngày, trong khi trước đây là 40 - 70 ngày đã tạo ra nhiều áp lực đối với doanh nghiệp.
Đại diện Vinatex cho biết, để duy trì đơn hàng cho hoạt động sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp phải tiếp cận đơn hàng rất nhỏ, kỹ thuật khó, ít lặp lại, thời gian giao hàng ngắn, chấp nhận hy sinh về năng suất và phương thức tổ chức sản xuất so với trước đây khi sản xuất các mã hàng lớn có năng suất cao đã tạo đà cho Vinatex đạt các kế hoạch về sản xuất kinh doanh.
Ông Cao Hữu Hiếu cho hay, năm 2023, Vinatex có doanh thu hợp nhất ước đạt 17.225 tỷ đồng, đạt 104,4% so với kế hoạch; lợi nhuận trước thuế ước đạt 377 tỷ đồng, đạt 101,9% so với kế hoạch. Đặc biệt, Tập đoàn và các doanh nghiệp thành viên đã nỗ lực đảm bảo việc làm và thu nhập cho gần 62.000 người lao động cấp 1 thông qua việc giảm lợi nhuận để duy trì lực lượng lao động với thu nhập bình quân của người lao động ước đạt 9,45 triệu đồng/người/tháng, đạt 96% so với năm 2022, nhưng số giờ làm giảm xuống 15% (cao hơn 11% so với mức lương bình quân người lao động cả nước nhận được năm 2023 (khoảng 8,5 triệu đồng/người).
Mục tiêu tăng trưởng 10%
Đại diện Vinatex cho hay, năm 2024, các dự báo đều cho thấy những hy vọng nền kinh tế thế giới có sự cải thiện, nhất là tại thị trường Mỹ với tín hiệu có thể có 3 đợt cắt giảm lãi suất lên tới 0,75%, đây là động lực thúc đẩy tiêu dùng trở lại. Các quốc gia cạnh tranh gặp nhiều vấn đề về lao động, xung đột vũ trang ở trong nước, trong khi Việt Nam là một điểm đến an toàn cũng là một thuận lợi cho các đơn hàng có khả năng quay lại Việt Nam.
Kinh tế vĩ mô trong nước tiếp tục ổn định, dự báo tăng trưởng GDP cao hơn 2023. Tuy nhiên, các doanh nghiệp dệt may trong nước cũng có những thách thức mới như tiền lương tối thiểu tăng 6% từ 1/7/2024, giá điện có thể tiếp tục tăng sau khi đã tăng trên 7% năm 2023…
“Năm 2024, Vinatex đặt mục tiêu tăng trưởng 10% so với năm 2023 cả về doanh thu lẫn lợi nhuận. Tuy nhiên, đây cũng là mục tiêu khá thách thức, đòi hỏi quyết tâm cao của toàn ngành” - Tổng Giám đốc Viantex cho nói.
Chủ tịch Công đoàn Dệt May Việt Nam Phạm Thị Thanh Tâm cho hay, mặc dù 2023 là một năm khó khăn đối với các doanh nghiệp dệt may nhưng các cấp của Công đoàn Dệt May Việt Nam đã nỗ lực, linh hoạt thực hiện đầy đủ, hiệu quả các mặt công tác, đặc biệt trong chăm lo cho người lao động và nhiều hoạt động thiết thực khác hướng về cơ sở.
“Trong điều kiện khó khăn chung toàn ngành, các doanh nghiệp của Tập đoàn nỗ lực tìm các giải pháp ổn định việc làm, đời sống và chăm lo cho người lao động trong dịp Tết nguyên đán. Theo thống kê sơ bộ, bình quân lương tháng 13 và thưởng Tết cho người lao động ước đạt gần 16 triệu đồng/người, tương đương 1,7 tháng lương” - bà Phạm Thị Thanh Tâm thông tin.
Theo bà, trước bối cảnh nhiều doanh nghiệp trong và ngoài ngành phải cắt giảm lao động vì thiếu đơn hàng thì các doanh nghiệp trong hệ thống của Vinatex nỗ lực đảm bảo mức lương thưởng Tết cao hơn so với mặt bằng chung. Số liệu tổng hợp của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, dịp Tết Nguyên đán 2024, bình quân doanh nghiệp thưởng Tết cho người lao động gần 7 triệu đồng/người. Nhiều doanh nghiệp dệt may ngoài ngành duy trì mức thưởng Tết từ 7 - 10 triệu đồng/người.
Cùng với đó, Tập đoàn và Công đoàn Dệt May Việt Nam phối hợp tổ chức chương trình với các hoạt động chăm lo Tết cho người lao động như tổ chức gặp mặt, trao quà cho người lao động có hoàn cảnh khó khăn, mỗi túi trị giá khoảng 1 triệu đồng, tổ chức “Phiên chợ Tết”, “Phiên chợ nghĩa tình” với các hoạt động tặng quà cho người lao động, trao hỗ trợ chuyến xe nghĩa tình đến các đơn vị…
Ngoài ra, các cấp trong hệ thống dự kiến chi gần 33 tỷ đồng để tặng quà cho 100% người lao động, xem xét trợ cấp cho người lao động khó khăn, lì xì cho người lao động từ 50.000 – 500.000 đồng/người.
