WEF cảnh báo ba “bong bóng” toàn cầu: AI, tiền mã hóa và nợ công

Trong bài phát biểu nhân chuyến thăm Sao Paulo (Brazil) tuần trước, chủ tịch Brende cho biết mức nợ công toàn cầu hiện ở ngưỡng cao nhất kể từ năm 1945, trong khi các thị trường công nghệ đang tăng nóng do dòng vốn đầu cơ mạnh và kỳ vọng vượt xa thực tế.

Theo ông Brende, giá trị của các tài sản liên quan đến trí tuệ nhân tạo đã tăng mạnh trong năm nay, phần lớn nhờ kỳ vọng AI có thể thúc đẩy năng suất và tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, tốc độ mở rộng quá nhanh của lĩnh vực này đang khiến nhiều nhà quản lý quỹ lo ngại rủi ro điều chỉnh.

Khảo sát do Reuters thực hiện trong tháng 10 cho thấy hơn một nửa số nhà đầu tư tổ chức tin rằng cổ phiếu liên quan đến AI đã đạt mức định giá quá cao. Ngân hàng Trung ương Anh cảnh báo rủi ro “sửa sai đột ngột” nếu kỳ vọng về công nghệ này không được đáp ứng, trong khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) nhấn mạnh rằng dòng vốn chảy vào các công ty công nghệ đang vượt xa mức tăng lợi nhuận thực tế.

Trong bối cảnh này, các thị trường chứng khoán toàn cầu vẫn ghi nhận đà tăng nhờ tâm lý hưng phấn. Nhiều tập đoàn công nghệ lớn công bố lợi nhuận vượt dự báo, song một số chuyên gia cho rằng phần lớn giá trị cổ phiếu hiện nay dựa vào tiềm năng tương lai hơn là nền tảng tài chính vững chắc.

Song song với lĩnh vực công nghệ, tiền mã hóa tiếp tục là điểm nóng. Giá Bitcoin và nhiều đồng tiền số khác đã tăng mạnh trong quý IV, kéo theo làn sóng đầu tư mới từ tổ chức và cá nhân. WEF nhận định dòng vốn đổ vào thị trường này vẫn chưa được kiểm soát hiệu quả, trong khi khung pháp lý toàn cầu còn thiếu thống nhất.

Theo ông Brende, sự “hưng phấn” quá mức trong lĩnh vực tiền mã hóa có thể lan sang các kênh tài sản khác, làm gia tăng rủi ro mất ổn định tài chính nếu thị trường đảo chiều. Các cơ quan quản lý tài chính quốc tế thời gian gần đây cũng liên tục nhấn mạnh nguy cơ từ những tài sản rủi ro cao chưa được giám sát đầy đủ.

Cảnh báo thứ ba được WEF đề cập là nợ công. Báo cáo gần đây của IMF cho thấy nợ chính phủ toàn cầu năm 2025 tương đương khoảng 93% GDP thế giới, cao hơn đáng kể so với mức trung bình 76% giai đoạn trước đại dịch. Mức nợ công hiện nay, theo chủ tịch, “chưa từng cao đến vậy kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai”.

Nhiều nền kinh tế phát triển như Mỹ, Nhật Bản và các quốc gia châu Âu đang chịu áp lực chi phí vay vốn tăng trở lại khi lãi suất duy trì ở mức cao. Điều này khiến gánh nặng trả nợ và nghĩa vụ ngân sách ngày càng lớn, đồng thời thu hẹp dư địa tài khóa trong trường hợp xảy ra suy thoái.

Giới quan sát cho rằng sự cộng hưởng giữa ba yếu tố, tiền mã hóa, AI và nợ công có thể làm tăng rủi ro hệ thống cho thị trường toàn cầu. Một cú sốc trong bất kỳ lĩnh vực nào cũng có thể lan sang phần còn lại của nền kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh dòng vốn quốc tế đang xoay chuyển nhanh và chính sách tiền tệ các nước chưa đồng bộ.

Các tổ chức tài chính và ngân hàng trung ương đang theo dõi sát diễn biến, đồng thời đánh giá tác động tiềm tàng đối với thị trường trái phiếu, cổ phiếu và tiền tệ.

Trong khi đó, WEF kêu gọi cộng đồng quốc tế chú trọng hơn tới tính minh bạch và quản trị rủi ro trong hệ thống tài chính, nhằm bảo đảm ổn định vĩ mô trong giai đoạn nhiều biến động.

Tại khu vực châu Á, các chuyên gia cho biết dòng vốn đầu tư công nghệ vẫn duy trì ở mức cao, đặc biệt tại Hàn Quốc, Ấn Độ và Singapore. Nhiều quỹ đầu tư khu vực đang chủ động cơ cấu danh mục, hạ tỷ trọng cổ phiếu công nghệ và tăng dự phòng rủi ro để tránh biến động bất ngờ từ thị trường quốc tế.