Xôn xao sự việc “thuốc điều trị Covid-19” VIPDERVIR và thực phẩm chức năng VIPDERVIR C

Liên quan tới việc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam công bố đã hoàn thiện giai đoạn thử nghiệm tiền lâm sàng thuốc VIPDERVIR để chuyển sang giai đoạn thử nghiệm lâm sàng trên người, nhiều chuyên gia y tế đã có những tranh luận về vấn đề này.

Trước những ý kiến trái chiều của dư luận về việc gọi sản phẩm VIPDERVIR điều trị Covid-19 là thuốc, bác sĩ Vũ Quốc Đạt – giảng viên Bộ môn Truyền nhiễm, trường Đại học Y Hà Nội cho rằng, theo Thông tư Quy định về thử thuốc trên lâm sàng, sản phẩm đang trong giai đoạn nghiên cứu mà chưa được chấp thuận lưu hành hay bán dưới dạng sản phẩm, được gọi là sản phẩm nghiên cứu hoặc thuốc nghiên cứu. Điều này sẽ giúp cho người đọc cũng như cộng đồng hiểu được bối cảnh mà sản phẩm này đang được nhắc, ví dụ trong các thử nghiệm lâm sàng. Trong các nghiên cứu thử nghiệm tiền lâm sàng, các thuốc nghiên cứu thường được gọi tên dược chất hoặc tên/ký hiệu sản phẩm nghiên cứu. Việc này sẽ giúp cho các nhà chuyên môn có được thông tin rõ ràng, dễ tra cứu, kiểm chứng và so sánh với các nghiên cứu khác đang được triển khai. Hiện nay, trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về các thuốc điều trị Covid-19, trong đó bao gồm cả Favipiravir, là dược chất của sản phẩm VIPDERVIR.

Đề cập tới vấn đề này, bác sĩ Trần Văn Phúc - Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn cho hay, theo công bố của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, VIPDERVIR mới chỉ ở giai đoạn nghiên cứu Invitro, nghĩa là nghiên cứu trong ống nghiệm, trong phòng thí nghiệm, nghiên cứu ngoài cơ thể con người.

“Do thuốc VIPDERVIR là thuốc chiết xuất từ 28 thảo dược quen thuộc, nên quá trình thử nghiệm lâm sàng có thể bỏ qua giai đoạn 1 (không cần đánh giá tính an toàn trên người tình nguyện). Giai đoạn 2, sẽ là thử nghiệm đánh giá khả năng giảm tải lượng virus của thuốc, kết hợp thêm đánh giá tính an toàn, từ đó chọn liều tối ưu. Giai đoạn 3, các nhà nghiên cứu sẽ chọn cỡ mẫu bệnh nhân lớn chia thành hai nhóm, nhóm chứng chỉ điều trị phác đồ nền, nhóm nghiên cứu có điều trị phác đồ nền kèm theo thuốc. Kết thúc nghiên cứu, các chuyên gia sẽ so sánh tải lượng virus theo thời gian ở hai nhóm, các kết quả lâm sàng khác. Để biết VIPDERVIR có tác dụng điều trị Covid-19 thật hay không, chúng ta sẽ phải chờ ít nhất 4 - 6 tháng nữa” – bác sĩ Phúc cho hay.

Theo các chuyên gia, việc công bố sản phẩm là nghiên cứu thành công thuốc trị Covid-19 khi mới tiến hành thử nghiệm tiền lâm sàng, đồng thời đưa luôn tên thương mại dễ gây hiểu lầm cho người dân và cộng đồng.

Trong bối cảnh hiện nay, việc thúc đẩy nhanh quy trình các loại thuốc phòng, chống và điều trị Covid-19 là cấp thiết và cần thiết. Việc hợp tác giữa nhà khoa học, DN có ý nghĩa đặc biệt trong việc thúc đẩy nhanh tiến trình này.

Trước đó, ngày 10/8, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã họp báo trực tuyến công bố kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng thuốc điều trị Covid-19. Theo Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết số 78/NQ/CP ngày 20/07/2021, lãnh đạo Viện Hàn lâm đã quan tâm, chỉ đạo và đẩy nhanh tiến độ các nghiên cứu đang triển khai. Trong số các công trình trọng điểm đó, nhóm các nhà khoa học tài năng và tâm huyết của Viện Công nghệ sinh học đã liên kết với Công ty cổ phần Dược phẩm Vinh Gia, Công ty cổ phần Hóa dược Việt Nam, với sự quan tâm hỗ trợ sâu sắc và thiết thực của lãnh đạo Bộ Y tế, lãnh đạo Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo. Lần đầu tiên ở Việt Nam đã nghiên cứu làm chủ công nghệ bào chế thuốc điều trị Covid-19 từ các thảo dược Việt Nam, được Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu Y sinh học Quốc gia, Bộ Y tế đánh giá cao kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng thuốc và chấp thuận đề cương nghiên cứu lâm sàng trên người bệnh nhiễm virus SARS-CoV-2. Đây là loại thuốc từ dược liệu đầu tiên ở Việt Nam được cho phép thử lâm sàng.

PGS.TS Lê Quang Huấn, Chủ nhiệm đề tài, khẳng định: "Kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng đã chứng minh tính an toàn và khả năng ức chế phát triển SARS-CoV-2 cũng như tăng cường miễn dịch. Đây là cơ sở sở khoa học quan trọng để chúng tôi đề nghị tiếp tục nghiên cứu hiệu quả điều trị Covid-19 trên người bệnh ở giai đoạn lâm sàng".

Được biết, ngay sau khi Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam công bố kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng thuốc VIPDERVIR điều trị Covid-19, trên mạng xã hội đã chia sẻ một sản phẩm thực phẩm chức năng trùng đúng tên VIPDERVIR, giống cả thiết kế chỉ thêm mỗi chữ C. Qua tìm hiểu, thực phẩm bảo vệ sức khỏe VIPDERVIR C là sản phẩm của Công ty cổ phần Dược phẩm Vinh Gia. Theo báo giá của Công ty cổ phần Dược phẩm Vinh Gia thì sản phẩm VIPDERVIR C có giá bán lẻ là 300.000 đồng/lọ 30 viên. Sản phẩn VIPDERVIR C ghi rõ phòng bệnh do virus, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh do virus, đặc biệt cho các trường hợp có nguy cơ cao. Hỗ trợ khi mắc các bệnh do virus, giúp rút ngắn thời gian mắc bệnh, giúp giảm nhẹ, cải thiện, và rút ngắn thời gian có các triệu chứng bệnh (như sốt, ho, đau họng…), giúp giảm số biến chứng – mức độ biến chứng. Nhờ đó, giúp hạn chế phải nằm viện điều trị tích cực, giảm nguy hiểm tính mạng. Sản phẩm dùng tốt cho các bệnh do virus, đặc biệt là virus ARN như: Cảm cúm, sởi, zona, thủy đậu, sốt xuất huyết, sốt virus, sốt phát ban, chân tay miệng, viêm màng não… và các virus gây viên đường hô hấp cấp”.

Ngay sau đó, nhiều người chia sẻ sản phẩm này trên mạng xã hội cũng đặt ra câu hỏi, với hai tên gọi khá giống nhau cùng là VIPDERVIR, một bên là thực phẩm chức năng có thêm chữ “C”, sản phẩm này ra đời trước đó, một bên là "thuốc điều trị Covid-19 VIPDERVIR", tại sao lại có sự trùng hợp đến vậy? Liệu việc này có dễ gây nhầm lẫn giữa 2 loại là 1, có gây nên sự hiểu nhầm, tạo nên tình trạng sốt ảo khi người dân đổ xô đi mua sản phẩm thực phẩm chức năng Vipdervir C về sử dụng? “Việc đặt tên 2 sản phẩm có công dụng hoàn toàn khác nhau với tên gọi "na ná" nhau có thể gây sự hiểu lầm cho người dùng rằng, 2 loại là 1, có khả năng chữa Covid-19 nên có thể người dân sẽ đổ xô đi mua. Nếu cố tình gây ra sự hiểu lầm ấy, câu chuyện không đơn giản là hiểu lầm nữa mà sẽ là trục lợi, lợi dụng các nhà khoa học để bán hàng” - bác sĩ Phúc nói.

Tuy nhiên, ngay sau khi có những hoài nghi từ dư luận, VIPDERVIR C không còn hiện diện trên Facebook, trang web của công ty. Theo tìm hiểu của phóng viên, khi gõ tên “VIPDERVIR - Công ty dược phẩm Vinh Gia”, trên google cho một số kết quả về thông tin của công ty này. Đáng chú ý, trên trang web có tên: “https://www.duocphamvinhgia.vn đăng tải bài viết: “Dược phẩm Vinh Gia hợp tác nghiên cứu thuốc điều trị Covid...”. Thế nhưng, khi phóng viên kích vào đường link thì bài viết trên trang web của công ty đã không còn. Thông tin về công bố kết quả nghiên cứu thuốc điều trị Covid-19 của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong đó có nhắc tới sự tham gia của Công ty cổ phần Dược phẩm Vinh Gia được đăng trước đó cũng đã bị gỡ bỏ trên trang chủ của công ty.

Liên quan tới việc trước thông tin về sản phẩm VIPDERVIR C đang khiến nhiều người nhầm lẫn với thuốc điều trị Covid-19, trong chiều tối 11/8, Công ty cổ phần Dược phẩm Vinh Gia phản hồi bằng thông cáo báo chí. Trong đó, đơn vị này cho biết: “Ngày 10/8/2021, Công ty cổ phần Dược phẩm Vinh Gia nhận được thông tin trên một số trang cá nhân, trang page mạng xã hội và trang báo điện tử đã đăng tải thông tin sai sự thật gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về sản phẩm thực phẩm chức năng VIPDERVIR - C là thuốc điều trị Covid. Chúng tôi khẳng định: Thực phẩm bảo vệ sức khỏe VIPDERVIR C là “thực phẩm bảo vệ sức khỏe, không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh”. Sản phẩm đã được công bố tại Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế số công bố 5932/2021/ĐKSP cấp ngày 29/06/2021 với công dụng “hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ giảm nguy cơ mắc các bệnh do virus, do sức đề kháng kém gây ra”. Sản phẩm tuân thủ mọi quy định của pháp luật về công bố và lưu hành sản phẩm”.

Đồng thời, công ty này cũng nêu rõ, ngày 10/8/2021, Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức họp báo công bố kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng thuốc VIPDERVIR là việc công bố công trình nghiên cứu khoa học với mục tiêu của nghiên cứu thuốc điều trị Covid-19, công trình nghiên cứu thuốc VIPDERVIR đã hoàn thành giai đoạn tiền lâm sàng, sẽ tiến hành thử nghiệm lâm sàng trong giai đoạn tiếp theo. Do đó, một số thông tin về việc “Điều chế thành công thuốc VIPDERVIR để điều trị Covid-19” là chưa chính xác. Công ty cổ phần Dược phẩm Vinh Gia không phải là đơn vị tổ chức.

Theo đại diện công ty, sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe VIPDERVIR C với công dụng “hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ giảm nguy cơ mắc các bệnh do virus, do sức đề kháng kém gây ra” dù đã được cấp số công bố từ ngày 29/06/2021, nhưng vì nhiều lý do chủ quan và khách quan, mà đến nay, Công ty Cổ phần Dược phẩm Vinh Gia chưa tiến hành truyền thông quảng cáo cho sản phẩm này trên bất kỳ phương tiện truyền thông nào. Sản phẩm cũng chưa được bán tại các nhà thuốc. Do đó, những tin đồn thất thiệt, cho rằng, Công ty cổ phần Dược phẩm Vinh Gia cố tình khiến người dân hiểu nhầm thực phẩm bảo vệ sức khỏe VIPDERVIR C là thuốc VIPDERVIR là hoàn toàn không đúng.

Trong một diễn biến liên quan đến sản phẩm VIPDERVIR đang khiến dư luận hiểu nhầm, phóng viên đã liên hệ với GS.TS Lê Quang Huấn - Chủ nhiệm đề tài nghiên cứu thuốc VIPDERVIR của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam qua điện thoại nhưng không được.

Báo Kinh tế & Đô thị sẽ tiếp tục thông tin.