[Xu hướng] Trí tuệ nhân tạo AI - sự trỗi dậy ngày càng mạnh mẽ

Theo báo cáo Xu hướng Công nghệ lần thứ 12 của Future Today Institute, năm 2019 đã có 315 xu hướng, trong khi 2018 chỉ có 225 xu hướng. Các xu hướng hàng đầu trong các lĩnh vực bao gồm năng lượng, robot, trí tuệ nhân tạo (AI), giao thông vận tải, dữ liệu, quyền riêng tư và bảo mật.

Báo cáo Xu hướng Công nghệ 2019 bắt đầu bằng việc xem xét các xu hướng trí tuệ nhân tạo. AI đã được ghi nhận là một xu hướng trên báo cáo trong thập kỷ. Trong đó, người ta còn dự báo những kịch bản tương lai nếu các dữ liệu va chạm khi tự vận hành, bảo mật, các loại máy bay không người lái và cả những dự án năng lượng mới dưới ảnh hưởng ngày càng lớn của một số công ty công nghệ lớn nhất thế giới.

Sự “thiên vị” khi xử lý dữ liệu của AI không chỉ có thể dẫn đến các kỳ thị; nó có thể ảnh hưởng đến các quyết định về cuộc sống của mọi người theo những cách không được hiểu đầy đủ hoặc không thể giải thích được. Hậu quả trong thế giới thực, AI có thể thiên vị nếu bất cứ gia tăng “quyền hạn” của AI trong những quyết định như ai có thể thuê ô tô, nhận khoản vay ngân hàng hoặc sử dụng một số loại thuốc nhất định.

Một bác sĩ chuyên ngành ung thư tại TP Hồ Chí Minh đã từng chia sẻ rằng: “Trong công tác khám, chẩn đoán hoặc điều trị bệnh, AI là một ứng dụng vô cùng thông minh trên việc thu thập và xử lý một kho dữ liệu mà không một bộ não con người nào có thể nhớ hết. Thế nhưng, các bác sĩ chúng tôi tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân, đánh giá được tình trạng thực tế, điều kiện tài chính, thuốc được sử dụng hiện hữu trên thị trường Việt Nam để cân đối, điều chỉnh một đơn thuốc phù hợp, giúp người bệnh theo đuổi trọn vẹn các liệu trình điều trị. Điều đó có thể AI sẽ không thể làm được”.

Báo cáo Xu hướng Công nghệ năm 2018 tuyên bố Trung Quốc đang trên đường trở thành bá chủ AI chưa từng có; và năm 2019, báo cáo cho biết Trung Quốc đã củng cố vị thế đó. Một báo cáo của công ty phân tích kinh doanh Elsevier Trung Quốc kỳ vọng dẫn đầu thế giới về tổng số tài liệu nghiên cứu về các ứng dụng AI sẽ được sản xuất trong 5 năm tới.

Bằng chứng về tầm ảnh hưởng ngày càng tăng này được nêu bật không chỉ bởi những tiến bộ từ các công ty như Baidu và Alibaba, mà còn bởi các công ty khởi nghiệp về ứng dụng khuôn mặt như Megvii’s Face ++ và SenseTime.

Việc Trung Quốc thành lập một cơ quan tương đương với cơ quan nghiên cứu DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cũng được coi là bằng chứng về lợi thế của Trung Quốc trong AI.

“Không có chính phủ của quốc gia nào khác đang chạy đua với tương lai bằng nhiều lực lượng và tốc độ tập trung như Trung Quốc. Các khoản đầu tư phi thường của quốc gia này vào AI có thể báo hiệu những thay đổi lớn trong những năm tới” - báo cáo viết.

Khi các sản phẩm và dịch vụ mới xuất hiện trong lịch sử phát triển của xã hội, không có gì lạ khi cụm từ địa lý trở thành trọng tâm của xu hướng phát triển. Kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo đã và đang gây ra phản ứng dữ dội và trực tiếp từ các quốc gia muốn trở thành trung tâm của công nghệ mà họ coi là cơ hội để nắm giữ ảnh hưởng và mối đe dọa đến sự tự chủ, độc lập của từng quốc gia.

Trong tầm nhìn phát triển của mỗi quốc gia, người ta bắt đầu nhìn thấy những đánh giá tác động của công nghệ. Pháp đã có những báo cáo mang tính định hướng quốc gia về AI nhưng quốc gia này không phải là nước đầu tiên. Khi AI trỗi dậy, kết hợp của việc thu thập dữ liệu khổng lồ và phá vỡ các trật tự trong nhiều ngành công nghiệp, càng chứng tỏ rằng ai chiến thắng trong cuộc đua AI sẽ sở hữu sức mạnh phi thường.

Mỹ cũng đã từng phát hành một báo cáo rộng rãi về AI và nền kinh tế Hoa Kỳ. Hiện tại, nước này là nước dẫn đầu thừa nhận và đầu tư về AI, cả về nghiên cứu và công nghiệp, nhờ vào các công ty công nghệ lớn và toàn cầu như Google, Amazon, Microsoft và Facebook.

Tuy nói đến AI có vẻ quá to tát, xa vời không ảnh hưởng đến từng cá nhân nào. Nhưng hồ sơ dữ liệu cá nhân (PDR) bao gồm quá trình đi học và làm việc; các báo cáo tài chính, thông tin pháp lý, du lịch và mua sắm… đang dần được hình thành. PDR vẫn chưa tồn tại hoàn chỉnh, nhưng đã có những tín hiệu cho thấy một tương lai trong đó tất cả vô số nguồn dữ liệu cá nhân của chúng ta được thống nhất theo một hồ sơ do các ông lớn công nghệ cung cấp và duy trì.

Trên thực tế, bạn đã là một phần của hệ thống đó và hiện bạn đang sử dụng proto - PDR. Đó là địa chỉ email của bạn. Thậm chí, trong thời gian qua, chúng ta còn nghe đến các ứng dụng thông tin trong nhận dạng khuôn mặt, vân tay và chữ ký giọng nói độc đáo, phát hiện cảm xúc, phát hiện cấu trúc xương và thậm chí nhận dạng tính cách. Sinh trắc học tổng hợp cũng đang bắt đầu xuất hiện theo sự phát triển AI.

Điều đó thể hiện rất rõ, khi bạn tìm kiếm gì đó trên mạng, ngay lập tức, các quảng cáo có liên quan sẽ đổ về máy tính của bạn vào các tài khoản cá nhân như Facebook, Google. Các công ty luật, nhà tiếp thị, dịch vụ khách hàng… đang bắt đầu sử dụng các hệ thống xem xét hành vi trực tuyến, email và các cuộc trò chuyện mà bạn thực hiện online, để đánh giá tính cách của bạn trong thời gian thực nhằm dự đoán nhu cầu và mong muốn cụ thể của bạn.

Bên cạnh đó, các hệ thống giám sát âm thanh liên tục lắng nghe và phân tích các cuộc trò chuyện để kiểm soát các nội dung liên quan đến tác động xấu như khiêu dâm - trả thù. Giờ đây, sóng Wi-Fi và sóng vô tuyến có thể được sử dụng để xác định vị trí, chu kỳ ngủ và trạng thái cảm xúc của một người.

Việc sử dụng giọng nói để thực hiện tính toán với loa thông minh là một xu hướng khác. Một nghiên cứu cho thấy khoảng 40% hộ gia đình Hoa Kỳ sẽ có loa thông minh vào cuối năm 2019 và khoảng một nửa số lượt tìm kiếm sẽ được thực hiện bằng giọng nói vào năm 2020. Các chipset AI và ngôn ngữ lập trình độc đáo như Pyro dựa trên Python của Uber cũng đã trở thành xu hướng.

Trong số các máy móc thông minh, người ta còn mong đợi các phương tiện tự hành được thiết kế để thực hiện các dịch vụ như giao đồ ăn. Các nhóm robot làm việc cùng nhau và sự hợp tác giữa người và máy, được xác định là xu hướng trong năm nay như an ninh hoặc giao thức ăn.