[Xu hướng] Xu thế chuyển đổi số toàn cầu

Đơn giản đối với mỗi quốc gia khác nhau, lĩnh vực ngành nghề khác nhau sẽ có một cách hiểu khác nhau về vấn đề bao quát này. Tất nhiên vì thế quá trình áp dụng chuyển đổi số sẽ có sự khác biệt ở từng quốc gia và từng lĩnh vực khác nhau.

Đi tìm định nghĩa đơn giản nhất

Theo Gartner - công ty nghiên cứu và tư vấn công nghệ thông tin hàng đầu thế giới đưa ra định nghĩa về chuyển đổi số như sau: “Chuyển đổi số là việc sử dụng các công nghệ số để thay đổi mô hình kinh doanh, tạo ra những cơ hội, doanh thu và giá trị mới”. Còn tập đoàn công nghệ thông tin (CNTT) hàng đầu thế giới Microsoft cho rằng “Chuyển đổi số là việc tư duy lại cách thức các tổ chức tập hợp mọi người, dữ liệu và quy trình để tạo những giá trị mới”.

Trong khi đó, theo FPT, một tập đoàn CNTT có tiếng của Việt Nam, chuyển đổi số trong tổ chức, DN là quá trình thay đổi từ mô hình truyền thống sang DN số bằng cách áp dụng công nghệ mới như dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), điện toán đám mây (Cloud computing)... thay đổi phương thức điều hành, lãnh đạo, quy trình làm việc, văn hóa công ty.

Trong khi chuyển đổi số vẫn đang là khái niệm được người ta nhắc nhiều nhưng để hiểu sâu về nó thì không dễ. Khá nhiều người vẫn đang nhầm lẫn giữa 2 khái niệm “Số hóa” (Digitizing) và “Chuyển đổi số” (Digital Transformation). Thực tế “số hóa” như một phần của quá trình “chuyển đổi số”, chính xác là những bước đi đầu tiên của cuộc cách mạng “chuyển đổi số”.

Chúng ta có thể hiểu rằng “số hóa” là quá trình hiện đại hóa, chuyển đổi các hệ thống thường sang hệ thống kỹ thuật số (chẳng hạn như chuyển từ tài liệu dạng giấy sang các file mềm trên máy tính, số hóa truyền hình chuyển từ phát sóng analog sang phát sóng kỹ thuật số...). Như vậy, các công ty, tổ chức thay vì quản lý hồ sơ nhân viên bằng file cứng như lâu nay thì bây giờ bộ phận nhân sự các tổ chức đã có thể nhập liệu lên file excel và chỉ việc ngồi bấm chuột, quản lý trên đó.

Trong khi đó, “Chuyển đổi số” là khai thác các dữ liệu có được từ quá trình số hóa, rồi áp dụng các công nghệ để phân tích, biến đổi các dữ liệu đó và tạo ra các giá trị mới hơn. Nghĩa là khi có dữ liệu được số hóa rồi, chúng ta phải sử dụng các công nghệ như AI, Big Data… để phân tích dữ liệu, biến đổi nó và tạo ra một giá trị khác. Nói một cách dễ hiểu chuyển đổi số là mức độ cao cấp hơn số hóa.

Hiểu một cách đơn giản: Chuyển đổi số là sự tích hợp công nghệ kỹ thuật số vào tất cả các lĩnh vực của DN, tổ chức dẫn đến những thay đổi cơ bản đối với các DN, đơn vị hoạt động và cách họ cung cấp giá trị cho khách hàng. Lưu ý rằng đây không đơn thuần chỉ là một cuộc cách mạng về kỹ thuật mà còn là một sự thay đổi văn hóa, nó đòi hỏi các tổ chức phải liên tục thách thức hiện trạng, thử nghiệm và thoải mái với thất bại trong quá trình chuyển đổi.

Vì sao phải chuyển đổi số?

Nguyên trưởng phòng CNTT Agribank Nghệ An, thạc sĩ Nguyễn Thanh Toán chia sẻ: “Chỉ cần nhìn startup & unicorn áp dụng kỹ thuật số như Grab/ Uber đánh sập xe ôm, taxi truyền thống, Airbnb (viết tắt của từ tiếng Anh "Air Bed and Breakfast"), thành lập năm 2008, được nhìn nhận là một hệ thống đặt hàng trực tuyến khách sạn, văn phòng, căn hộ cho thuê đã đánh gục các công ty dịch vụ du lịch thì bạn biết điều gì sẽ đến nếu các DN, tổ chức đứng ngoài cuộc chơi chuyển đổi số”.

Người ta đang chứng kiến Netflix - nền tảng giải trí đánh ngã các hãng phim truyền thống, các rạp chiếu bóng hơn 100 quốc gia trên thế giới. Netflix là dịch vụ xem video trực tuyến của Mỹ, nội dung chủ yếu là phim và các chương trình truyền hình, rất phổ biến ở Mỹ và nhiều nước khác trên thế giới mang đến đa dạng các loại chương trình truyền hình, phim, phim tài liệu đoạt giải thưởng và nhiều nội dung khác trên hàng nghìn thiết bị có kết nối Internet. Netflix có một hệ thống phân tích sâu về hành vi người dùng dựa trên lịch sử xem của họ (cookies netflix) để đề nghị các tựa phim phù hợp với sở thích người dùng.

Một điển hình về ích lợi của việc thực hiện chuyển đổi số làm tăng lợi nhuận cho Google với một tốc độ chóng mặt. Ban đầu Google đơn thuần chỉ kiếm lợi nhuận nhờ bán công cụ tìm kiếm giản đơn. Nhưng từ năm 2003, công ty tung ra AdWords cho phép các công ty mua quảng cáo khi mọi người tìm kiếm trên Google.com. Alphabet - công ty mẹ Google hôm 2/2 công bố báo cáo tài chính quý IV và tài khóa 2020. Theo đó, doanh thu quý IV/2020 tăng lên kỷ lục 56,9 tỷ USD.

Mảng quảng cáo của Google, đã bao gồm YouTube, đóng góp 81% doanh thu cho Alphabet. Google hiện có doanh thu quảng cáo trên Internet nhiều nhất thế giới. Tuần trước, hãng nghiên cứu eMarketer ước tính Google sẽ sở hữu 30% thị phần năm nay.

Nhưng chính CEO Alphabet Sundar Pichai cho biết: Google tuy đang dẫn đầu thị phần mảng quảng cáo trực tuyến nhưng nó đang bị đe dọa của các đối thủ như Amazon hay Alibaba, nếu không nhanh chóng chuyển đổi số.

Kiềng ba chân tại doanh nghiệp

Điều này cho thấy, dù công ty to hay nhỏ, kinh doanh sản phẩm gì thì khó lòng đứng ngoài cuộc cách mạng chuyển đổi số toàn cầu đang diễn ra với tốc độ chóng mặt. Các CEO bắt buộc phải suy nghĩ lại về các mô hình hoạt động hiện tại của bạn. Tôi cho rằng, các DN, tổ chức tại Việt Nam bên cạnh thuật ngữ CEO phải dần làm quen với khái niệm CIO. Thuật ngữ CIO (Chief Information Officer) xuất hiện lần đầu trên thế giới vào năm 1994, dùng để chỉ chức danh của người phụ trách công nghệ thông tin trong một DN, tổ chức. Trên thế giới, không chỉ ở các cường quốc công nghệ như Mỹ, Anh, Ấn Độ... mà ở các nước châu Á khác như Nhật Bản, Thái Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc đây là một từ khóa quen thuộc. Ngay cả các cơ quan báo chí Việt Nam, thời xu thế báo điện tử lên ngôi cũng đã dần hình thành chức danh CIO.

Tại các DN, tổ chức người ta đã nhắc đến “chiếc kiềng ba chân”. Một là CEO - giám đốc điều hành, hai là CIO - giám đốc công nghệ thông tin, ba là CFO - giám đốc tài chính. Không cần phải nói nhiều, chắc các bạn cũng sẽ biết, nếu như có 2 chức danh CEO, CFO thì việc phát triển của DN sẽ gặp khó khăn gì?

Để nói đến tầm quan trọng và lý do phải tham gia cuộc cách mạng chuyển đổi số bạn cần biết con số dự báo chi tiêu trên toàn thế giới cho các công nghệ và dịch vụ cho phép chuyển đổi kỹ thuật số sẽ đạt 1,97 nghìn tỷ đô la vào năm 2022. Trong tài liệu Hướng dẫn chi tiêu cho chuyển đổi kỹ thuật số bán kỳ trên toàn thế giới (IDC) dự đoán rằng chi tiêu cho chuyển đổi kỹ thuật số sẽ tăng trưởng ổn định, đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm trong 5 năm là 16,7% từ năm 2017 đến năm 2022.