Xử lý vi phạm qua giám sát hành trình: thách thức cho người tiên phong

Quyết tâm đẩy lùi vi phạm

Vấn nạn xe hợp đồng lách luật, đưa đón khách như xe tuyến cố định luồn sâu vào nội thành, gây mất trật tự, ATGT lâu nay đã trở thành nỗi nhức nhối với Hà Nội cũng như nhiều TP lớn trên cả nước. Với quyết tâm đẩy lui, tiến tới triệt xóa loại hình vi phạm phức tạp này, Sở GTVT Hà Nội là đơn vị đầu tiên giám sát, thu thập thông tin, xử phạt xe khách trá hình qua dữ liệu GPS do Cục Đường bộ Việt Nam cung cấp.

Phó Chánh Thanh tra Sở GTVT Hà Nội Cao Văn Hiệp cho biết, 5 tháng đầu năm 2024, đơn vị đã lập biên bản vi phạm hành chính 209 trường hợp; xử phạt gần 12 tỷ đồng, tước 64 giấy phép lái xe, 141 phù hiệu kinh doanh vận tải. Trong đó, thông qua dữ liệu GPS đã xử phạt 118 trường hợp bao gồm cả xe khách liên tỉnh, xe taxi, xe hợp đồng, du lịch.

“Đặc biệt, chúng tôi đã tiến hành theo dõi, phát hiện 24 xe hợp đồng hoạt động có hành trình, thời gian cố định đưa đón khách như xe tuyến cố định” - ông Cao Văn Hiệp thông tin.

Ông Cao Văn Hiệp cho biết thêm, tại khoản 3, Điều 7, Nghị định 10/2020/NĐ - CP quy định xe hợp đồng không được đón, trả khách thường xuyên lặp đi lặp lại hàng ngày tại trụ sở chính, trụ sở chi nhánh, văn phòng đại diện hoặc tại một địa điểm cố định khác do đơn vị kinh doanh vận tải thuê, hợp tác kinh doanh. Một tháng, mỗi xe không được thực hiện quá 30% tổng số chuyến có điểm đầu cuối trùng lặp, phạm vi trùng lặp được tính tại một địa điểm hoặc tại nhiều địa điểm nằm trên cùng một tuyến phố (một tuyến đường), ngõ (hẻm) trong đô thị.

Lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý phương tiện vi phạm thông qua thiết bị giám sát hành trình. Ảnh minh hoạ.

Dựa trên dữ liệu GPS do Cục Đường bộ Việt Nam cung cấp, Thanh tra Sở GTVT Hà Nội đã theo dõi, thiết lập hồ, kiên quyết xử phạt vi phạm của xe khách trá hình. Trưởng Phòng Quản lý vận tải, Sở GTVT Hà Nội Nguyễn Tuyến cho hay: “Dù gặp rất nhiều khó khăn nhưng bước đầu công tác xử lý đã cho hiệu quả tích cực. Lãnh đạo sở đã quán triệt các phòng ban, đơn vị tiếp tục đẩy mạnh xử lý vi phạm qua dữ liệu GPS, tổng hợp những khó khăn, báo cáo để Sở GTVT đề xuất lên TP Hà Nội và Bộ GTVT hỗ trợ, điều chỉnh”.

Ngoài xe khách trá hình, xe taxi đăng ký ngoại tỉnh về hoạt động thường xuyên trên địa bàn Hà Nội cũng nằm trong tầm ngắm của Thanh tra GTVT. Thông qua dữ liệu GPS, lộ trình, hoạt động của các xe này sẽ được giám sát chặt chẽ, xử lý nghiêm nếu cố tình vi phạm.

Bên cạnh đó đối với các vi phạm được xác định qua dữ liệu GPS khác như: chạy quá tốc độ, lái xe quá thời gian quy định, không truyền tín hiệu GPS… Thanh tra Sở GTVT Hà Nội cũng xử phạt rất mạnh. Lãnh đạo Hiệp hội Vận tải Hà Nội chia sẻ: “Chúng tôi đã thấy rõ quyết tâm của Sở GTVT Hà Nội trong thiết lập lại trật tự trên thị trường vận tải, ngăn chặn vi phạm, đặc biệt là xe khách trá hình. Những kết quả bước đầu này đã khiến đội ngũ DN vững tin hơn”.

Mỗi bước mỗi gian nan

Trưởng Phòng Quản lý vận tải Nguyễn Tuyển chia sẻ, việc xử lý vi phạm của xe khách trá hình qua dữ liệu GPS vẫn còn rất gian nan. Ví dụ như quy định: “Một tháng, mỗi xe hợp đồng không được thực hiện quá 30% tổng số chuyến có điểm đầu cuối trùng lặp”, nhưng điểm đầu cuối lại được xác định cụ thể trên một tuyến đường phố, hay một ngõ hẻm, nhiều đoàn xe khách trá hình luân phiên nhau thay đổi vị trí đón trả khách trong cùng một khu vực, chỉ cần không trùng lặp điểm đầu cuối là sẽ lách được quy định.

“Để quản lý chặt chẽ hơn cần phải quy định điểm đầu cuối của lộ trình xe hợp đồng theo tỉnh, TP, hoặc tối thiểu là khu vực quận, huyện mới có căn cứ vững chắc hơn xử lý vi phạm” - ông Nguyễn Tuyển nói.

Vị đại diện Sở GTVT cho biết thêm, một trong những bất cập hiện nay là việc theo dõi dữ liệu GPS do Cục Đường bộ Việt Nam cung cấp khá khó khăn do hệ thống chạy rất chậm. Với số lượng hàng chục nghìn xe hợp đồng, để thu thập và thiết lập hồ sơ xử phạt vi phạm quy định về lộ trình mất rất nhiều thời gian.

Mặt khác, với lỗi vi phạm không truyền dữ liệu GPS, DN và lái xe thường viện dẫn rất nhiều lý do để phản ứng, gây cản trở công tác xử lý vi phạm như báo hỏng liên tục, hoặc mượn cớ xe không vận hành, GPS không hoạt động. Thiếu dữ liệu GPS khiến việc theo dõi, thống kê lộ trình, thời gian hoạt động của xe hợp đồng không đầy đủ, dẫn đến thiếu căn cứ xử phạt.

Phó Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Đào Việt Long cho biết, thời gian qua, công tác phối hợp giữa chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng trong kiểm tra, xử lý vi phạm đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số vi phạm tại các văn phòng đại diện, các địa điểm có hiện tượng dừng đón trả khách không đúng quy định. Để đẩy mạnh hơn nữa công tác xử phạt, cần thống nhất xây dựng “Quy chế trách nhiệm của lực lượng Công an TP, Thanh tra Sở GTVT và Chính quyền địa phương”; cử đầu mối liên hệ và định kỳ ngày 15 hàng tháng thông tin kết quả kiểm tra gửi về Sở GTVT để tổng hợp, báo cáo TP và xử lý theo quy định.

Đối với hình thức giám sát, xử phạt qua dữ liệu GPS, trước mắt Sở GTVT Hà Nội vẫn sẽ nỗ lực đẩy mạnh hơn nữa. Tuy nhiên về lâu dài Bộ GTVT cần có những cải thiện về hệ thống kỹ thuật để thu thập thông tin nhanh chóng, chính xác hơn nữa. Bên cạnh đó cần điều chỉnh những quy định còn bất cập, lấp mọi lỗ hổng trong luật mà xe khách trá hình có thể lợi dụng, ví như quy định về điểm đầu cuối.

Một yếu tố khác rất quan trọng là, Hà Nội với vai trò tiên phong, đã áp dụng xử phạt xe khách trá hình qua dữ liệu GPS; các tỉnh, TP có dòng xe đối lưu cũng cần tích cực vào cuộc. Thực tế, dẫu còn gian nan, nhưng hình thức giám sát, xử phạt này đã cho thấy hiệu quả rõ rệt, cần đẩy mạnh trên toàn quốc. Nếu chỉ mình Hà Nội "xoay trần" ra với vi phạm sẽ khó lòng đạt được kết quả toàn diện, lâu dài.