Theo lịch sáng mai 23/6, TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh sẽ xét xử phúc thẩm vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” đối với 10 bị cáo. Trong số này có bị cáo là nữ đại gia bất động sản nổi tiếng một thời Dương Thị Bạch Diệp (SN 1948, nguyên Giám đốc Công ty TNHH Bất động sản Diệp Bạch Dương), bị cáo Nguyễn Thành Tài (SN 1952, nguyên Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh) và các bị cáo nguyên là lãnh đạo các Sở.
Phiên tòa phúc thẩm được mở do có 4 bị cáo kháng cáo, gồm: Bị cáo Dương Thị Bạch Diệp kháng cáo với nội dung đề nghị tòa án phúc thẩm tuyên bị cáo không phạm tội. Bị cáo Nguyễn Thành Tài kháng cáo xin miễn trách nhiệm hình sự. Bị cáo Nguyễn Thanh Nhàn (SN 1952, nguyên Phó Giám đốc Sở TN&MT) và bị cáo Nguyễn Thành Rum (SN 1953, nguyên Giám đốc Sở VH-TT&DL) kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.
Trong vụ án này, Công ty TNHH Bất động sản Diệp Bạch Dương (Công ty Diệp Bạch Dương) kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm đối với phần liên quan đến công ty.
Về phía Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) cũng kháng cáo với đề nghị sửa phần nội dung bản án liên quan đến tài sản số 185 Hai Bà Trưng. Sacombank không đồng ý với bản án sơ thẩm tuyên thu hồi tài sản số 185 Hai Bà Trưng, giao lại cho Trung tâm Ca nhạc nhẹ TP Hồ Chí Minh quản lý, sử dụng.
Trước đó vào ngày 19/11/2021, tại phiên tòa sơ thẩm, HĐXX TAND TP Hồ Chí Minh đã tuyên phạt bị cáo Dương Thị Bạch Diệp tù chung thân về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Nhóm bị cáo phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, gồm: Nguyễn Thành Tài, nguyên Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh bị tuyên 5 năm tù giam; Vy Nhật Tảo (SN 1956, nguyên Giám đốc Trung tâm ca nhạc nhẹ TP Hồ Chí Minh) và Nguyễn Thanh Nhàn cùng bị tuyên mỗi bị cáo 54 tháng tù giam
Các bị cáo Nguyễn Thành Rum, Đào Anh Kiệt (SN 1957, nguyên Giám đốc Sở TN&MT, đã bị xử tù trong nhiều vụ án khác) cùng bị xử 4 năm tù cho mỗi bị cáo; Lê Văn Thanh (SN 1962, nguyên Phó Chánh Văn phòng UBND TP) bị xử 2 năm 6 tháng tù. Các bị cáo Huỳnh Kim Phát (SN 1954, nguyên Phó Chánh Văn phòng UBND TP), Lê Tôn Thanh (SN 1956, nguyên Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL) và Trần Nam Trang (SN 1959, nguyên Phó Giám đốc Sở Tài chính) bị tuyên 3 năm tù treo, thời gian thử thách 5 năm.
Chưa bắt được nguyên Giám đốc Sở Tài chính Đào Thị Hương Lan
Bản án sơ thẩm cũng tuyên phong tỏa hơn 50.600 USD của bị can Đào Thị Hương Lan (nguyên Giám đốc Sở Tài chính) đã bỏ trốn, khi nào bắt được bị can này sẽ xử lý sau. Tuyên thu hồi nhà đất số 185 Hai Bà Trưng, phường 6, quận 3, để trả lại cho Trung tâm Ca nhạc nhẹ TP quản lý, sử dụng vì đây là tài sản Nhà nước. Không buộc bị cáo Dương Thị Bạch Diệp phải trả lại hơn 186 tỷ đồng. Các ngân hàng phải trả lại các quyền sử dụng đất; Trả lại sổ nhà đất số 57 Cao Thắng cho Công ty Diệp Bạch Dương để giải quyết quan hệ thế chấp; Các bên liên quan có quyền khởi kiện trong vụ kiện dân sự.
Theo nội dung bản án sơ thẩm, vào năm 2008, Công ty Diệp Bạch Dương, trụ sở tại 179Bis Hai Bà Trưng, phường 6, quận 3, TP Hồ Chí Minh, do bà Dương Thị Bạch Diệp làm giám đốc, đã bàn bạc thỏa thuận, thống nhất với ông Vy Nhật Tảo hoán đổi căn nhà 57 Cao Thắng, phường 3, quận 3 (tài sản 57 Cao Thắng), thuộc sở hữu của Công ty Diệp Bạch Dương với tài sản 185 Hai Bà Trưng (tài sản của Nhà nước) do Trung tâm ca nhạc nhẹ thuộc Sở VH-TT&DL quản lý, sử dụng làm trụ sở làm việc.
Quá trình hoán đổi 2 tài sản nêu trên, bà Diệp đã gian dối cung cấp bản photo có công chứng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà (QSDĐ&QSHN) số 57 Cao Thắng cho Ban chỉ đạo 09 TP Hồ Chí Minh.
Thời điểm cung cấp bản photo giấy tờ thể hiện nhà chưa thế chấp. Đến ngày 31/12/2008, bà Diệp đem thế chấp vay 8.700 lượng vàng tại Agribank TP Hồ Chí Minh, nhưng không báo cho các cơ quan chức năng, mà chỉ cam kết với ngân hàng sau khi hoán đổi xong tài sản 185 Hai Bà Trưng sẽ dùng tài sản này để thế tài sản 57 Cao Thắng, làm tài sản đảm bảo chung cho các khoản vay của Công ty Diệp Bạch Dương tại Agribank TP Hồ Chí Minh.
Sau khi được cấp giấy chứng nhận QSDĐ&QSHN tại số 185 Hai Bà Trưng vào ngày 4/2/2013, bà Diệp đem thế chấp tại Ngân hàng TMCP Phương Nam (hiện nay là Sacombank) để vay 160 tỷ đồng. Hiện vẫn còn dư nợ hơn 222,7 tỷ đồng (Nợ gốc hơn 99,2 tỷ đồng, nợ lãi hơn 123,5 tỷ đồng). Ngân hàng Phương Nam đã bán khoản vay này cho VAMC vào ngày 29/9/2016.
Đối với các bị cáo nguyên là lãnh đạo UBND TP Hồ Chí Minh và các Sở đã thiếu trách nhiệm. Cụ thể, ông Tảo được giao trực tiếp quản lý, sử dụng tài sản 185 Hai Bà Trưng đã chủ động thỏa thuận với bà Diệp ký các văn bản đề xuất Sở VH-TT&DL xin chủ trương hoán đổi tài sản. Căn cứ “Đơn đề nghị hoán đổi tài sản” của Công ty bà Diệp ngày 9/7/2009, ông Nguyễn Thành Tài đã chỉ đạo ông Huỳnh Kim Phát ký thông báo ý kiến chỉ đạo của ông Tài, giao Sở Tài chính phối hợp với Sở TN&MT, Sở Xây dựng, Sở VH-TT&DL nghiên cứu và đề xuất.
Gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 186 tỷ đồng
Trên cơ sở ý kiến của ông Tài, lúc này bà Đào Thị Hương Lan là Giám đốc Sở Tài chính đã chủ trì, tổ chức các cuộc họp với Sở VH-TT&DL, Sở TN&MT, Trung tâm ca nhạc nhẹ TP, Sở Xây dựng, Sở Quy hoạch - Kiến trúc và Công ty Diệp Bạch Dương, thống nhất ý kiến của các Sở, ngành xác định “đây là sự việc đã rồi”. Sau cuộc họp nêu trên, ông Nguyễn Thành Rum và Lê Tôn Thanh ký công văn xin chủ trương hoán đổi và phương thức hoán đổi tài sản. Đến ngày 18/1/2010, bà Hương Lan báo cáo đề xuất UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận cho Trung tâm ca nhạc nhẹ và Công ty Diệp Bạch Dương hoán đổi tài sản 185 Hai Bà Trưng.
Từ đề xuất của Ban chỉ đạo 09, ông Lê Văn Thanh cùng Huỳnh Kim Phát tham mưu, đề xuất và trình ông Tài ký công văn chấp thuận cho Sở VH-TT&DL và Công ty Diệp Bạch Dương hoán đổi tài sản 185 Hai Bà Trưng với nhà đất 57 Cao Thắng. Tiếp đó, ông Nhàn ký công văn xác định tính pháp lý tài sản 57 Cao Thắng để Ban vật giá Sở Tài chính làm căn cứ thẩm định giá tài sản hoán đổi nhưng không kiểm tra pháp lý, di biến động của tài sản 57 Cao Thắng.
Trên cơ sở đề xuất của Sở Tài chính và các sở, ngành liên quan, ông Lê Hoàng Quân - Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh (Trưởng Ban chỉ đạo 09) đồng ý cấp giấy chứng nhận QSHN&QSDĐ tại 185 Hai Bà Trưng cho Công ty Diệp Bạch Dương, và ông Đào Anh Kiệt ký cấp giấy chứng nhận QSDĐ&QSHN và tài sản gắn liền trên đất tại số 185 Hai Bà Trưng vào ngày 4/2/2013 cho công ty này, trong khi tài sản 57 Cao Thắng chưa được bà Diệp chuyển giao quyền sở hữu cho Trung tâm ca nhạc nhẹ TP.
Việc không yêu cầu Công ty Diệp Bạch Dương trình bản chính giấy chứng nhận QSDĐ&QSHN, không kiểm tra pháp lý, không kiểm tra di biến động tài sản 57 Cao Thắng dẫn đến bị Công ty Diệp Bạch Dương thế chấp vay vốn tại Agribank TP Hồ Chí Minh, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 186 tỷ đồng.
