Tổng quan chung
“Thành phố thông minh – Smart City” là một đô thị ứng dụng công nghệ để tăng cường lợi ích và giảm bớt những nhược điểm của quá trình đô thị hóa cho người dân của thành phố đó. Với những thành phố trên 10 triệu dân, người ta buộc phải áp dụng công nghệ hiện đại, tiên tiến nhất để nâng cao chất lượng cuộc sống, chính quyền có thêm công ty quản lý và cải thiện điều kiện sống về mọi mặt cho người dân.
Về bản chất, phát triển đô thị thông minh chính là thực hiện chuyển đổi số trong phạm vi, quy mô đô thị và lấy người dân làm trung tâm. Người dân có thể truy cập tất cả dịch vụ của Chính phủ, từ hồ sơ khai sinh và giao dịch thuế đến cập nhật thông tin về khoản vay thế chấp, đi lại, học hành và chăm sóc sức khỏe cho người dân.
Trong khu vực Đông Nam Á, một nền tảng hợp tác mới được thành lập, Mạng lưới các thành phố thông minh ASEAN (ASCN), đã ra đời nhằm mục đích để các thành viên khu vực cùng hợp tác, đạt được sự phát triển đô thị thông minh và bền vững. Hà Nội, TP Hồ Chí Minh đã tham gia mạng lưới này.
Ở các quốc gia châu Á khác, Hàn Quốc đã đạt được nhiều tiến bộ khi cả chính quyền địa phương và Trung ương đều tích cực tham gia chiến lược này. Theo trang web của chính phủ, 78 chính quyền địa phương trên toàn quốc đã thành lập ban chỉ đạo triển khai dự án thành phố thông minh.
Trong khi đó, Nhật Bản hiện đang hướng tới Xã hội 5.0 – tên gọi cho một xã hội siêu thông minh. Dự án này hứa hẹn một hệ thống kinh tế xã hội bền vững cho tất cả mọi người với việc sử dụng các công nghệ kỹ thuật số bao gồm: AI, IoT và robot.
PGS.TS Lê Trọng Vĩnh (Đại học quốc gia Hà Nội) cho biết: “Trung Quốc, quốc gia hiện đang dẫn đầu thế giới với sự phát triển thành phố thông minh, cũng đang đưa khái niệm của mình lên hàng đầu trong quy hoạch đô thị trên cả nước và hỗ trợ đầy đủ cho phúc lợi của người dân.
Việc xếp hạng thành phố thông minh trên thế giới dựa vào kết quả khảo sát người dân với đặt câu hỏi liên quan đến cơ sở hạ tầng hiện có, đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ và dịch vụ. Các câu hỏi này được chia thành 5 lĩnh vực chính: sức khỏe và an toàn, di chuyển, hoạt động, cơ hội và quản trị”.
Singapore city, thành phố thông minh nhất thế giới (2029-2022)
Viện Phát triển Quản lý (Institute of Management Development – IMD) của trường kinh doanh Thụy Sĩ và Đại học Công nghệ và Thiết kế Singapore (Singapore University of Technology and Design – SUTD) công bố Singapore là thành phố thông minh nhất thế giới trong 4 năm liên tiếp 2019-2022. Singapore tự hào có 94% dịch vụ chính phủ kỹ thuật số từ đầu đến cuối.
Trong số các yếu tố làm nên thành công của sáng kiến quốc gia thông minh của Singapore là ứng dụng dữ liệu lớn cho quy hoạch đô thị và quản lý tài nguyên, triển khai thành công ID kỹ thuật số của công dân, hệ sinh thái fintech đang phát triển nhanh chóng.
Các Dự án Chiến lược Quốc gia của Singapore là cơ sở để hiện thực hóa tầm nhìn thành phố thông minh. Thành phố-bang hiện có nền tảng GoBusiness dành cho doanh nghiệp trên toàn quốc để truy cập các tài nguyên và dịch vụ điện tử của chính phủ.
Singapore cũng đã hợp lý hóa các giao dịch tài chính của mình bằng cách tiếp tục phát triển một nền tảng kỹ thuật số đơn giản và an toàn hơn, hoạt động trên các hệ thống khác nhau.
Singapore cũng thay đổi cuộc sống của người dân bằng cách số hóa dịch vụ chăm sóc sức khỏe. HealthHub của nó hiện cho phép công dân truy cập vào tất cả các hồ sơ sức khỏe, trong khi công nghệ hỗ trợ và Robotics trong chăm sóc sức khỏe có tính năng robot, công nghệ hỗ trợ cung cấp các giải pháp giúp người già và người khuyết tật có thể di chuyển tốt hơn. Người Singapore cũng có thể truy cập các dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa và quản lý việc chăm sóc sức khỏe của họ thông qua nền tảng TeleHealth.
Hơn nữa, Singapore cũng đảm bảo rằng công nghệ có thể tiếp cận được và sẵn có cho tất cả mọi người. Singapore hiện có thể được sử dụng để truy cập hơn 2.000 dịch vụ cho hơn 4,5 triệu người dùng; nó cũng được chấp nhận tại tất cả quầy của Chính phủ và hiện có sẵn bằng cả bốn ngôn ngữ chính thức. Trong khi đó, ứng dụng LifeSG cung cấp nền tảng một cửa để truy cập hơn 100 dịch vụ của Chính phủ.
Nhật Bản, hướng tới xã hội 5.0
Hiện nay, tại Nhật Bản, các công ty công nghệ lớn đã hợp tác với Chính phủ để xây dựng và phát triển các thành phố thông minh. Bà Nguyễn Thị Ngọc Giao - Giám đốc Tài chính NTT Data Việt Nam cho biết: “Một số thách thức xã hội liên quan mà Nhật Bản đang phải đối mặt ngày nay là sự gia tăng dân số già, giảm tỷ lệ sinh và dẫn đến số lượng dân số trong độ tuổi lao động giảm đi. Do đó, Nhật Bản phải nhanh chóng cách biến xã hội 5.0 thành hiện thực”.
Fujitsu – Công ty công nghệ hàng đầu của Nhật Bản hiện đang tham gia vào các dự án nhằm phát triển thành phố thông minh và cộng đồng thông minh tại hơn 20 khu vực. Một trong số đó là ở thành phố Aizuwakamatsu, nằm trong vùng thảm họa do sự cố rò rỉ phóng xạ tại Nhà máy hạt nhân Fukushima. Fujitsu đã hợp tác với chính quyền thành phố và một nhà cung cấp điện tại địa phương để có kế hoạch xây dựng một nền tảng CNTT-TT để hỗ trợ sự quan tâm rộng rãi đến năng lượng tái tạo, đồng thời, đóng góp và kích thích nền kinh tế địa phương.
Một thành phố thông minh khác của Nhật Bản đang được triển khai là Fukuoka, nơi đang lên kế hoạch thực hiện tự động hóa bằng cách ứng dụng các công nghệ mới như: AI và robot. Để hợp lý hóa hệ thống chăm sóc sức khỏe, Fukuoka đề xuất phát triển hệ thống y tế từ xa thông qua các mạng truyền thông tiên tiến, giúp truyền hình ảnh, âm thanh chất lượng cao trong quá trình khám sức khoẻ và phẫu thuật từ xa.
Tập đoàn công nghệ của Nhật Bản NEC cũng đã triển khai nền tảng hệ điều hành thành phố (City OS), với công nghệ độc quyền về sinh trắc học, phân tích dữ liệu AI, hệ thống quản lý nhận dạng cá nhân (ID) và bảo mật toàn lớp, kết hợp với công nghệ nguồn mở FIWARE để cung cấp giải pháp độc đáo cho các vấn đề xã hội trong khu vực.
Hàn Quốc, ngân sách 366 triệu USD
Chính phủ Hàn Quốc đang phân bổ ngân sách 366 triệu USD các đơn đặt hàng liên quan đến các dự án thành phố thông minh. Hàn Quốc đang phát triển các thành phố thí điểm quốc gia trên vùng đất xanh, chẳng hạn như Sejong và Busan, sử dụng công nghệ mới bao gồm AI, chuỗi khối và 5G để phát triển các giải pháp sáng tạo như máy bay không người lái, xe tự lái và năng lượng thông minh.
Thành phố thông minh Sejong có khái niệm dựa trên AI để chăm sóc sức khỏe, di chuyển, giáo dục, việc làm và năng lượng, trong số những thứ khác. Trong khi đó, thành phố thí điểm Busan sẽ thúc đẩy khái niệm dữ liệu và thực tế tăng cường. Nó đang phát triển một thành phố ven sông hiện đại tập trung vào 10 yếu tố, bao gồm công nghệ nước, năng lượng và người máy. Trong số các mục tiêu của nó là sản xuất năng lượng của riêng mình bằng các nguồn năng lượng tái tạo. Và công nghệ nước thông minh tiên tiến của nó sẽ cho phép người dân thực hành tái chế 100% nước bằng các giải pháp sáng tạo.
Trung Quốc, 500 thành phố thông minh
Trung Quốc hiện đang bắt tay vào phát triển 500 thành phố thông minh đáng kinh ngạc, chiếm gần một nửa tổng số của thế giới. Thâm Quyến bắt đầu giới thiệu khái niệm thành phố thông minh của mình vào đầu năm 2010 và gã khổng lồ công nghệ có trụ sở tại Thâm Quyến, Huawei, là công ty công nghệ đầu tiên tham gia lĩnh vực thành phố thông minh.
Sự phát triển của cơ sở hạ tầng thông minh của Thâm Quyến cung cấp nhiều loại dịch vụ thông minh hơn cho người dân và doanh nghiệp của mình. Từ cuối năm 2021, Thâm Quyến đã xây dựng con đường dài 145 km để thử nghiệm lái xe tự động. Thâm Quyến là thành phố đầu tiên ở Trung Quốc đưa ra các quy định về phương tiện tự lái hoàn toàn, không người lái. Cho đến nay, nó đã cấp 93 giấy phép, trong đó có 23 giấy phép thử nghiệm không người lái với hành khách.
Khi nói đến chăm sóc sức khỏe, một số bệnh viện trong thành phố hiện có thể cung cấp dịch vụ tư vấn trực tuyến và 22 bệnh viện đã được cấp giấy phép bệnh viện Internet để cung cấp thêm dịch vụ tư vấn cho các bệnh thông thường và mãn tính.
Chính quyền Thâm Quyến cũng đang thúc đẩy sự tiến bộ của các dịch vụ được cá nhân hóa như giao thuốc trực tuyến, bác sĩ tại nhà trực tuyến và chăm sóc y tế qua Internet+ để cho phép người dân tiếp cận các dịch vụ y tế nhanh chóng và thuận tiện hơn trong sự thoải mái ngay tại nhà của họ.
Khu vực ASEAN, bắt đầu nổi lên
Chuyên gia CNTT Phạm Trung Thành cho biết: "Nhiều thành phố trong khu vực ASEAN dự kiến sẽ nổi lên như những thành phố thông minh được báo trước trên toàn cầu. Trong số đáng chú ý nhất, Thái Lan đã dành 37 tỷ đô la cho thành phố thông minh gần Bangkok và đã nhận được hàng tỷ đô la cam kết đầu tư từ các công ty ô tô, chăm sóc sức khỏe, hậu cần và robot toàn cầu".
Philippines cũng đang bắt đầu biến giấc mơ thành phố thông minh thành hiện thực. Cơ quan CNTT-TT của nó đã nói rằng các địa điểm bên ngoài thủ đô khu vực Metro Manila đã đặt mục tiêu phát triển hơn một trăm nghìn việc làm địa phương tại các thành phố tương ứng của họ vào năm 2025.
Malaysia cũng đang theo chân các nước láng giềng trong việc phát triển các thành phố thông minh trong nước. Chính phủ Malaysia mong muốn có một thành phố thông minh được hỗ trợ bởi CNTT, công nghệ và đổi mới để giải quyết các thách thức đô thị, nâng cao chất lượng cuộc sống, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy các hoạt động quản lý đô thị hiệu quả.
* Tham khảo Telecomreviewasia
