Nhiều thủ đoạn buôn lậu mới
Tại Hội nghị sơ kết công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2023 (ngày 11/7), Cục trưởng Cục Quản lý thị trường Hà Nội Chu Xuân Kiên cho biết: Hòng qua mắt lực lượng chức năng, thời gian gần đây xuất hiện nhiều thủ đoạn mới của các đối tượng buôn lậu như, khai hải quan không đúng thực tế hàng hóa; che giấu nguồn gốc lô hàng...
Hàng hóa vi phạm thường được cất giấu tinh vi, lẫn trong hàng hóa thông thường; mua bán, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới thông qua các nền tàng điện tử xuyên biên giới rồi vận chuyển về Việt Nam qua đường chuyển phát nhanh. Để hợp thức hóa hàng lậu, các đối tượng không khai báo, hoặc khai báo hải quan không đúng với thực tế lô hàng hoặc nhập khẩu hàng hóa không đáp ứng điều kiện tiêu chuẩn, quy chuẩn.
Trong 6 tháng đầu năm 2023, các lực lượng chức năng TP Hà Nội đã phát hiện, bắt giữ 1.801 vụ buôn lậu, 769 vụ vi phạm về hàng giả, 8.566 vụ vi phạm về gian lận thương mại, thu nộp ngân sách nhà nước 1.558,807 tỷ đồng (tăng 36,06% so cùng kỳ).
Theo Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội Nguyễn Thanh Tùng, để vận chuyển hàng lậu các đối tượng đã thành lập doanh nghiệp để xin cấp giấy phép nhập khẩu có điều kiện hàng hóa từ nước ngoài về Việt Nam nhưng không khai báo hoặc khai báo gian dối khi làm thủ tục nhập khẩu nhằm trốn thuế.
Bên cạnh đó, lợi dụng việc buông lỏng quản lý của một số đơn vị chức năng tại Sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất, các đối tượng nhập lậu hàng hóa từ nước ngoài về Việt Nam tiêu thụ. Đặc biệt, một số đối tượng buôn lậu đã lợi dụng hình thức gửi hàng vào kho ngoại quan để chờ xuất sang nước thứ ba để tráo đổi hàng hóa.
“Vừa qua Công an TP Hà Nội và Cục Hải quan Hà Nội đã phát hiện, bắt giữ một số đối tượng sau khi nhận hàng tại Sân bay quốc tế Nội Bài, thay vì phải di chuyển xe đến kho ngoại quan để chờ xuất đi Trung Quốc, đã tháo ốc ở cánh cửa bên hông xe để tráo đổi hàng hóa từ đồ điện tử, quần áo, thực phẩm chức năng thành nước giặt rẻ tiền nhưng vẫn giữ nguyên niêm phong kẹp chì của hải quan. Đây là lần đầu tiên lực lượng chức năng phát hiện phương thức rút ruột hàng thật để tráo đổi hàng giả” - ông Tùng nêu ví dụ.
Sửa đổi quy định pháp lý phù hợp thực tế
Để ngăn chặn hoạt động buôn bán vận chuyển hàng lậu, tại hội nghị các đại biểu có chung ý kiến, cần sửa đổi các quy định pháp lý phù hợp thực tế qua đó tạo điều kiện cho lực lượng chức năng ngăn chặn hoạt động này.
Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia Đặng Văn Dũng nêu rõ, quá trình xử lý buôn lậu chủ yếu chỉ xử lý vi phạm hành chính, mức xử phạt chưa đủ sức răn đe, ngăn chặn tội phạm. Đơn cử, hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu có giá trị 10 triệu đến 20 triệu đồng chỉ bị xử phạt 4 - 6 triệu đồng, trong khi các đối tượng có thể thu lợi bất chính gấp 3 - 4 lần giá trị thật của hàng hóa. “Thời gian tới các cơ quan chức năng cần sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) theo hướng tăng nặng đối với những trường hợp buôn bán vân chuyển hàng lậu” - ông Dũng kiến nghị.
Đồng tình với ý kiến này, đại diện Công an và Cục hải quan TP Hà Nội cho rằng, để ngăn chặn hiện tượng lợi dụng hoạt động nhập khẩu để vận chuyển hàng lậu, nhà nước nên xây dựng yêu cầu đối với hàng hóa nhập khẩu ngoài việc có hóa đơn mua bán hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam, phải có cả hóa đơn bán hàng của doanh nghiệp nước ngoài và tờ khai xuất nhập khẩu.
Dưới góc độ của ngành Hải quan, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Hà Nội Phan Quốc Đông cho biết, một số sản phẩm như điện thoại được các doanh nghiệp bưu chính vận chuyển rất khó phát hiện là sản phẩm giả hay thật, cơ quan chức năng phải tiến hành giám định với chi phí rất cao mới phát hiện được hàng giả. Nhưng khi tiến hành xử phạt, doanh nghiệp nại quyền bưu chính không chấp nhận vi phạm lại còn tổ chức khiếu kiện trở thành vướng mắc rất lớn. “Vì vậy cần có quy định, chế tài chặt hơn cho vấn đề này qua đó đối phó linh hoạt hơn với vấn nạn buôn lậu, buôn bán hàng giả và gian lận thương mại”-ông Đông kiến nghị.
Trước những kiến nghị của lực lượng chức năng, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền nêu rõ, từ nay đến hết năm 2023 cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ tại các tuyến, địa bàn, mặt hàng trọng điểm. Trong đó chú trọng các kho hàng, bến bãi tập kết hàng hóa tại các quân Hoàng Mai, Hai Bà Trưng, Thanh Trì... và các tuyến đường có địa bàn giáp ranh với các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hòa Bình... qua đó, lập kế hoạch, chuyên đề đấu tranh có trọng tâm, trọng điểm.
Tăng cường công tác phối hợp, chia sẻ thông tin và trao đổi kinh nghiệm trong công tác đấu tranh, phát hiện và xử lý các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại giữa các lực lượng chức năng. Đồng thời chủ động tham mưu, kiến nghị các cấp có thẩm quyền về những bất cập trong các văn bản pháp luật qua đó nâng cao hiệu quả việc đấu chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.
“Đặc biệt, chấn chỉnh, xử lý kịp thời các hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tiếp tay, bảo kê, bao che cho đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả”-Phó Chủ tịch UBNDTP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền nhấn mạnh.