Bác sĩ Lương Cần Liêm kính mến, Cháu đang rất khó xử về chuyện tình cảm của mình và cần bác sĩ tư vấn. Long là bạn thân nhất của cháu. Hai đứa học cùng nhau từ lớp 1 đến lớp 12. Hai đứa cùng được gọi vào đội tuyển học sinh giỏi Toán của trường suốt những năm cấp 2 và cấp 3. Vụ "lộn xộn" nào thời học sinh của Long cũng có cháu và lần nào cháu "lâm trận" Long cũng góp mặt. Bọn cháu thân nhau đến mức hai bên gia đình coi chúng cháu như con em trong nhà. Khi thi đại học, chúng cháu thi cùng ngành, cùng trường. Chúng cháu cùng đỗ với số điểm cao. Hai bên gia đình vui lắm. Rồi Long có người yêu. Lan là một cô gái xinh như mộng, nhưng học hành thì bình thường. Thoạt đầu cháu bày tỏ ý kiến không thích, nhưng Long bỏ ngoài tai hết. Đây có lẽ là "lĩnh vực" duy nhất mà hai đứa chúng cháu không đồng quan điểm. Học hết năm thứ hai thì Long được học bổng đi học ở Anh nhờ thành tích học tập xuất sắc. Đây là ước mơ của Long từ khi còn học cấp 3 nên khỏi phải nói cậu ấy vui thế nào. Trước khi lên đường, những gì chuyển nhượng được là Long chuyển cho cháu hết. Duy nhất có một thứ mà khi Long ngỏ ý nhờ cháu chăm sóc hộ là Lan thì cháu từ chối. Cháu vốn không thích kiểu người "xinh mà không thông minh" như Lan. Và điều quan trọng hơn nữa là vì cô ấy mà tình bạn của cháu và Long bớt thân thiết hơn một chút. Những ngày đầu tiên chúng cháu vẫn thư từ qua lại thường xuyên. Một tối cháu đang ngủ thì Long gọi điện về nhờ cháu đến ngay nhà Lan giúp cô ấy đưa mẹ đến bệnh viện. Nhà Lan chỉ có hai mẹ con. Cả đêm hôm ấy cháu thức cùng Lan ngoài bệnh viện. Chứng kiến cảnh Lan lo lắng cho mẹ, chăm chút cho mẹ bên giường bệnh, cháu rất cảm động. Hôm sau Lan gọi điện cảm ơn cháu và nói cháu không phải đến nữa vì có người họ hàng ở quê lên trông mẹ giúp Lan rồi. Nhưng Long lại gọi điện về yêu cầu cháu phải đến giúp Lan hoặc nếu không giúp gì thì cũng nắm bắt tình hình rồi thông báo lại cho Long để cậu ấy đỡ lo lắng. Nể bạn cháu lại đến bệnh viện. Đến nơi mới biết thực ra chẳng có người bà con nào đến chăm mẹ Lan cả. Lan ngại làm phiền cháu nên nói thế thôi. Từ đấy cháu bắt đầu nhìn nhận Lan khác trước. Cháu thấy cô ấy là một người con hiếu thảo và là một cô gái có lòng tự trọng. Cháu đã nói với Lan là vì Long nhờ cháu nên cô ấy đừng ngại. Cháu đã chủ động xếp lịch để đến giúp Lan chăm mẹ. Mẹ Lan nằm viện 7 ngày, cháu đã cùng Lan thức trắng 3 đêm. Sau khi mẹ Lan ra viện, ngày nào cháu cũng đến nhà Lan. Lan nấu ăn rất ngon và cháu đã nhiều lần được thưởng thức tài nghệ của cô ấy. Thỉnh thoảng cháu còn chở Lan đi mua đồ cho mẹ. Khi mẹ Lan bình phục, cháu vẫn có thói quen qua nhà Lan chơi. Hôm nào không qua được thì cứ thấy thiêu thiếu. Rồi cháu chở Lan đi chơi… Mọi thứ cứ diễn ra rất tự nhiên cho đến lúc cháu và Lan cùng nhận ra là chúng cháu đã đi quá xa giới hạn của bạn bè. Hai đứa đã thống nhất là không gặp nhau nữa, nhưng không được bác sĩ ạ. Chúng cháu lại lao vào nhau còn cuồng nhiệt hơn trước. Đến bây giờ thì hai đứa chúng cháu đều thừa nhận là không thể thiếu nhau được nữa rồi. Nhưng chúng cháu vẫn rất hốt hoảng mỗi khi nghĩ đến ngày Long trở về. Chúng cháu bây giờ không biết phải xử lý như thế nào bác sĩ ạ. Rất mong bác sĩ cho chúng cháu lời khuyên sớm. Cháu cảm ơn bác sĩ.
Giáo sư tâm lý, bác sĩ tâm thần Lương Cần Liêm T.H thân, Trước hết, cháu cần phân biệt sự khác nhau giữa "thông minh" và "kiến thức". Người được đi học thường có kiến thức hiểu biết, nhưng chưa chắc đã thông minh. Có kiến thức là lặp đi lặp lại những gì đã hiểu, đã được học với những thay đổi nhỏ, còn người thông minh là có tiềm năng sáng tạo cái mới, dễ dàng ứng phó được với mọi bất trắc. Nói chung, người có kiến thức có khuynh hướng bảo thủ lấy kiến thức làm quyền và người thông minh có tính tìm tòi cái lạ. Lý tưởng (có Âm, có Dương) là thông minh có kiến thức và có kiến thức thêm thông minh. Không nên giữ quan niệm phụ nữ đẹp thì không thể thông minh (nam luôn thông minh hơn nữ; cái đẹp và cái thông minh không thể nào đi đôi ở phái nữ). Bởi vì nếu quan niệm như thế thì nếu phụ nữ đẹp yêu ta thì thế nào họ cũng sẽ bỏ ta (tức là nam khinh nữ xuất phát từ mặc cảm nam không thể nào bằng nữ vì… không giống nữ, không khéo bằng nữ)… Và như thế người ta tiếp tục quan niệm: "Mày đừng lấy vợ đẹp, nó sẽ bỏ mày thôi" hoặc "Mày đừng lấy vợ thông minh, nó sẽ không nghe lời mày đâu"… Vấn đề ở đây là ta phải giải một bài toán có hai ẩn số ("hai X") mà mình biết trước là sẽ có hai kết quả lẫn lộn: Một là tốt + yên lành, hai là buồn + yên tâm. 1) Trước hay sau, quan hệ bạn bè sẽ không còn như xưa vì một người đi học ở xa, một người ở lại… Hy vọng anh bạn đi xa sẽ "mến" một nữ sinh khác thì tình hình sẽ sáng sủa. 2) Trước hay sau thì cũng có cái ngại ngùng tội lỗi hoặc hổ thẹn vì mình yêu người yêu của bạn và đã từng đánh giá cô ấy là "xinh mà không thông minh". Để tránh tâm lý đi "cướp giật" thì phải xem cô bạn ấy không phải là "món hàng" mà là X (ẩn số). Nói cách khác, tình yêu là một tình cảm "tự do", tức là không thể nào "bắt yêu người ta là yêu được, không tự cho phép yêu mà không yêu, hoặc muốn yêu là yêu được (như thế là hiếp dâm)". Nói cách khác, không thể nào có cái tình yêu tuyệt đối và cái tự do tuyệt đối mà các cảm giác tuyệt đối đó là những tuyệt đối của "điều kiện" yêu và tự do yêu…. Nếu cháu yêu Lan thì cứ tự nhiên theo lòng mình. Cái X1 quyết định là "tùy" Lan chọn người yêu, lên tiếng và hành động. Cái X thứ nhì là kết quả của X1. Theo quyết định của Lan, sau cái lên tiếng "tuyên bố" của Lan, nếu cô ấy chọn cháu là người yêu thì cháu phải sớm giải thích minh bạch với Long ở xa. Nếu Lan vẫn tiếp tục chọn Long thì cháu sẽ buồn, nhưng yên tâm. Vì mình không xem "Lan" như món hàng và món (làm) tình nên phải tranh thủ Long cũng có những quan điểm tiến bộ như mình để giữ tình bạn tri kỷ. Nên nhớ là khi đi xa thì ta dễ có những thay đổi. Nhiều người đi du học được biết những điều mới là đổi tánh, đổi tình. Kết thúc đẹp nhất trong câu chuyện của cháu là Lan quyết định chọn cháu và Long tìm được một nữ du học sinh hợp hơn với cậu ấy ở Anh. Thân Bác sĩ Liêm
