Ngày 20/6, Bộ Công Thương cho biết, đến nay sau gần 3 tháng có sự vào cuộc quyết liệt của Bộ và nhiều cơ quan liên quan, hành trình đòi lại công lý và bảo vệ toàn vẹn cho 100 container hạt điều mà các DN Việt Nam bị lừa đảo khi xuất khẩu sang Italia đã kết thúc khi toàn bộ số container trên đã trở về sở hữu của các DN Việt Nam.
Theo Bộ Công Thương, ngay từ đầu tháng 3/2022, Bộ nhận được thông tin từ Hiệp hội Điều Việt Nam về việc một nhóm DN Việt Nam ký hợp đồng xuất khẩu điều sang Italia, tuy nhiên chưa nhận được thanh toán và có những dấu hiệu nghi bị lừa đảo.
Ngay lập tức, Bộ Công Thương đã chỉ đạo cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Italia nhanh chóng vào cuộc, xác minh. Cùng với đó, một tổ đặc trách gồm cán bộ các Cục, Vụ liên quan trong Bộ cũng được thành lập, trao đổi thông tin thường xuyên với Hiệp hội và DN liên quan.
Các đơn vị thuộc Bộ và cơ quan Thương vụ tại Italia đã liên hệ, làm việc với Đại sứ quán Italia tại Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam tại Italia, các cảng của Italia, cơ quan bảo vệ pháp luật, chính quyền, tòa án, luật sư phía Italia để đôn đốc giải quyết vụ việc.
Ngay khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo, các DN Việt Nam phối hợp với các đơn vị đã kịp thời dừng không giao 26 container. Trong số 74 container đã giao hàng xuống tàu thì có 39 container phía Việt Nam đã kịp thời dừng một số container tại cảng transit ở Singapore... cho quay trở lại Việt Nam. Một số container đã và đang trên đường đến cảng ở Italia, phía Việt Nam đề nghị đơn vị chuyển phát chứng từ giao lại những bộ chứng từ gốc chưa giao cho ngân hàng người mua.
Theo Bộ Công Thương, trong số 35 container mất bộ chứng từ gốc, các cơ quan chức năng đã giải quyết được 30 container đưa về Việt Nam, bán cho khách hàng khác tại Italia hoặc bán sang nước thứ ba. Với 5 container còn nằm lại tại cảng Italia, sau một quá trình làm việc với các cơ quan chức năng của Italia, ngày 27/5, Tòa án Dân sự Larino đã ra phán quyết trả lại quyền sở hữu của 3 container nằm trong phạm vi tố tụng của tòa này.
Ngày 15 và 16/6, Cảnh sát Kinh tế - Tài chính Napoli và Cảnh sát Quân đội cảng Genova đã ra quyết định trả 2 container cuối cùng cho DN Việt Nam. Như vậy, cho đến nay toàn bộ 100 container hạt điều đều đã được trả lại quyền sở hữu cho các DN Việt Nam.
Kết quả này có được là nhờ sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo các cấp và việc huy động nhanh chóng mọi nguồn lực trực tiếp, gián tiếp để bảo vệ quyền lợi của DN. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trực tiếp hội đàm với Thủ tướng Italia Mario Draghi để đề nghị hỗ trợ giải quyết sự việc.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng đã có công thư gửi Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Tài chính, Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Italia đề nghị các bên cùng phối hợp tham gia hỗ trợ giải quyết sự việc, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các DN Việt Nam. 5 Bộ ngành (Công Thương, Ngoại giao, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải, Công an) đã vào cuộc, cùng với sự tham gia tích cực của Hiệp hội Điều Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam tại Italia và nhiều cơ quan, chuyên gia khác.
Đặc biệt, Tham tán Công sứ phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Italia, ông Nguyễn Đức là người đã lăn lộn từ những ngày đầu khi vụ việc được báo cáo, không quản ngại thời gian, vất vả và cả sự nguy hiểm rình rập, đến làm việc với các cảng, các cơ quan bảo vệ pháp luật, chính quyền, tòa án, luật sư phía Italia để đôn đốc giải quyết vụ việc.
Về cơ bản, vụ việc đã được giải quyết thành công. Sau vụ việc này, cần có nhiều nghiên cứu, phân tích để rút ra những bài học cần thiết cho DN Việt Nam khi tham gia xuất khẩu trên thị trường quốc tế.
