Nhãn là loại trái cây nhiệt đới, có chứa chất chống oxy hóa và vitamin C, có lợi cho việc bảo vệ chống lại tác hại của các gốc tự do, chống lão hóa và bổ dưỡng, an thần. Tuy nhiên, với phụ nữ có thai, khi đang dấu hiệu dọa sảy thai, mắc tiểu đường thai kỳ mà ăn nhãn lại chứa những nguy cơ.
|
TS. Lương y Phùng Tuấn Giang, Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam cho biết, nhãn là trái cây nhiệt đới có nhiều tác dụng đối với sức khỏe. Mặc dù nhãn cung cấp ít chất dinh dưỡng và chất chống oxy hóa hơn các loại trái cây như quả mọng, cam, kiwi hoặc xoài, nhưng nhãn cũng là nguồn cung cấp một số polyphenol, vitamin C, vitamin nhóm B, magie, kali và phospho.
Nhãn có nhiều lợi ích đối với sức khỏe như chống oxy hóa, chống viêm, kháng vi sinh vật, giảm đau, cải thiện não bộ.
Trong quả nhãn có chứa chất chống oxy hóa như polyphenol, có tác dụng chống lại các gốc tự do, viêm nhiễm, nhiễm trùng và stress oxy hóa. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Molecules đã xác định 4 polyphenol và flavonoid có hàm lượng cao nhất trong quả nhãn đó là axit gallic, ethyl gallate, corilagin và axit ellagic. Nhãn còn chứa các hợp chất hoạt tính sinh học như anthocyanins, corilagin, axit methylgallic, flavone glycoside, quercetin và kaempferol.
Chế độ ăn giàu polyphenol từ thực phẩm như trái cây và rau quả tươi có thể giúp bảo vệ cơ thể phòng chống các bệnh như tim mạch, ung thư, tiểu đường và bệnh gan.
Các nghiên cứu còn cho thấy nhãn có đặc tính chống viêm và có thể làm tăng hoạt động của các enzym chống oxy hóa, bao gồm catalase, superoxide dismutase và glutathione peroxidase. Chất chống oxy hóa trong long nhãn cũng có thể giúp hỗ trợ hệ thống miễn dịch và có tác dụng chống lão hóa khác, chẳng hạn như ngăn ngừa loãng xương.
Đồng thời, các nghiên cứu đã chứng minh rằng polysaccharides và các hoạt chất tự nhiên được tìm thấy trong nhãn có thể giúp tăng cường sức khỏe đường ruột và các chức năng của hệ thống miễn dịch. Điều này có nghĩa là nhãn có thể bảo vệ chống lại các phản ứng viêm, cảm cúm, viêm da.
Vitamin C trong nhãn có lợi cho hệ thống miễn dịch, sức khỏe của da và mắt. Mặc dù nghiên cứu sâu về tác dụng của nhãn đối với da và mắt còn hạn chế, nhưng nhãn chứa nhiều vitamin C và các chất chống oxy hóa khác có thể giúp làm chậm các dấu hiệu lão hóa, điều trị vết thương và có thể bảo vệ chống lại bệnh tật.
Theo Lương y Phùng Tuấn Giang, nhãn không chỉ sử dụng dưới dạng quả tươi mà y học cổ truyền còn sử dụng nhãn làm thuốc với tên gọi long nhãn hay long nhãn nhục, là cùi nhãn sấy khô.
Ở các nước khác ở châu Á nhãn đã dùng để làm thực phẩm và làm thuốc từ hàng trăm năm nay. Trong y học cổ truyền, long nhãn có vị cam (ngọt); tính ôn (ấm); quy các kinh tâm, tỳ. Có tác dụng ích tỳ trường trí (ích trí), dưỡng tâm bổ huyết (tâm hỏa sinh tỳ thổ), bài thuốc cổ phương “Quy tỳ thang” có sử dụng long nhãn với tác dụng này. Trị tư lự lao tâm tỳ, tư lự quá độ gây thương tâm tỳ mà hao tổn huyết, dẫn tới kiện vong (hay quên), chinh xung (lo sợ), kinh quý (sợ hãi, kinh hoàng).
|
| Có nhiều biến tấu khác nhau để thưởng thức thành bài thuốc |
Mặc dù công dụng chữa bệnh của long nhãn còn chưa được y học hiện đại nghiên cứu nhiều nhưng y học cổ truyền đã sử dụng long nhãn để chữa các chứng bệnh như: Đau và sưng, đau dạ dày, chữa rắn cắn (hạt nhãn), mệt mỏi, suy nhược thần kinh, mất ngủ, căng thẳng, giảm trí nhớ và nhận thức…
Long nhãn là vị thuốc quan trọng trong các phương thuốc bổ khí huyết, dưỡng tâm, kiện tỳ, an thần với liều dùng mỗi ngày từ 6-18g. Không chỉ vậy, vị thuốc long nhãn còn xuất hiện trong công thức các món ăn bài thuốc như món tiềm, yến chưng, chè dưỡng nhan…
Vào tháng 7-8 hàng năm là mùa nhãn chín rộ, đây là thời điểm mà chúng ta có thể thưởng thức nhãn tươi ngon nhất. Vì có hương vị thơm ngon nên nhãn thường được sử dụng một cách đơn giản đó là tách vỏ, ăn phần cùi trắng mọng nước mà không cần chế biến. Tuy nhiên, chúng ta có thể biến tấu các món ăn khác từ nhãn tươi như làm thạch, mứt, trà thảo mộc…
Nhãn là loại trái cây an toàn, nhưng sử dụng lượng vừa đủ sẽ nhận được nhiều lợi ích đối với cơ thể. Mỗi ngày, chúng ta có thể ăn khoảng 200 – 300g nhãn, nếu ăn quá nhiều có thể bị nóng (nhãn có tính ấm), mất cân bằng âm dương trong cơ thể.
Tuy nhiên, TS. Phùng Tuấn Giang lưu ý, với phụ nữ có thai nếu sử dụng nhãn lượng vừa đủ trong ngày, nhãn sẽ đem đến những tác dụng như nâng cao sức khỏe, cải thiện tiêu hóa, bổ sung vitamin…
Nhưng nếu bà bầu ăn quá nhiều nhãn cùng lúc và ăn liên tục nhiều ngày sẽ có thể bị nóng gây ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, thậm chí là xuất huyết và gây sảy thai.
Đặc biệt không nên ăn nhãn trong thời điểm mẹ bầu có dấu hiệu dọa sảy thai, mắc tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp, đang bị dị ứng mẩn ngứa.
