Căng thẳng giữa Washington và Tehran gia tăng mạnh trong những tuần qua khiến xuất hiện những lo ngại sẽ dẫn đến một đối đầu quân sự giữa hai nước.
Trong bối cảnh leo thang căng thẳng giữa Iran và Mỹ hiện chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, nhiều cơ quan truyền thông quốc tế nhận định rằng hiện rất khó có khả năng xảy ra cuộc chiến tranh tại Trung Đông. Cụ thể, hãng tin RT đã phân tích 5 nguyên nhân cho thấy không thể sớm xảy ra cuộc đối đầu quân sự giữa Mỹ và Iran mặc dù căng thẳng song phương đã kéo dài trong nhiều tuần gần đây.
1. An ninh của Israel
Bất kỳ cuộc chiến tranh nào với Iran - dù được ủy quyền bởi Israel hay không - sẽ liên quan đến nhiều câu hỏi chưa được trả lời về an ninh của Israel. Mối đe dọa đối với Israel không đến trực tiếp từ Iran, mà từ Lebanon. Hiện lực lượng Hezbollah - nhóm vũ trang Lebanon đang sở hữu kho vũ khí lớn với khoảng 120.000 tên lửa dẫn đường có thể đe dọa lãnh thổ Israel.
Trong một bài phân tích gần đây, giáo sư về hành chính công Noam Chomsky tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) nhận định: “Nếu xảy ra cuộc đối đầu quân sự với Iran, nạn nhân đầu tiên sẽ là Lebanon. Và trong trường hợp có bất kỳ mối đe dọa chiến tranh nào với Iran, Israel chắc chắn sẽ gặp nguy hiểm khi phải đối mặt của số lượng tên lửa của lực lượng Hezbollah, hiện đang nằm rải rác khắp Lebanon. Đây có thể là lý do khiến Israel đã chuẩn bị cho một cuộc đối đầu với Hezbollah tại Lebanon trong nhiều năm, bao gồm cả tập trận mô phỏng xâm chiếm lãnh thổ Lebanon.
Tổ chức Hezbollah là một trong những nhóm vũ trang hùng mạnh và có uy lực nhất tại Trung Đông, giúp Iran đe dọa trực tiếp lãnh thổ Israel. Hezbollah được Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) thành lập vào năm 1982 nhằm đối phó với chiến dịch quân sự của Israel tại Lebanon.
Do đó, trừ khi vấn đề của lực lượng Hezbollah ở Lebanon được giải quyết trước tiên, Mỹ sẽ không vội vàng tấn công Iran mà để đảm bảo an ninh cho đồng minh thân cận và được đánh giá cao nhất của Washington tại Trung Đông.
2. Thông tin bị rò rỉ
Theo nội dung cựu Đại sứ Anh tại Mỹ Kim Darroch gửi về London bị rò rỉ trong thời gian gần gây và được tờ Daily Mail (Anh) đăng hôm 21/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump hầu như không có chiến thuật gì với Iran. Ông Kim Darroch miêu tả chính sách của Tổng thống Trump là “hỗn loạn” và “rời rạc” và không nhất quán.
Các nhà ngoại giao cho biết nhiều khả năng rằng ông Trump dường như đang lo lắng về việc sự đảo ngược chính sách không đúng với cam kết trong chiến dịch bầu cử năm 2016 có thể ảnh hưởng đến việc chạy đua bầu cử tổng thống Mỹ vào năm 2020.
3. Thiếu ủng hộ trong nước và cộng đồng quốc tế
Tờ TIME cho biết, Mỹ chủ trương trong trường hợp tấn công Iran sẽ không thông báo trước cho Anh. Dường như Mỹ thất vọng về cam kết của London đối với chính sách của Washington về Tehran.
Ông Iain Duncan Smith thuộc đảng Bảo thủ gần đây nói với đài BBC (Anh) rằng cựu Thủ tướng Theresa May đã từ chối đề nghị hỗ trợ Mỹ tại Vịnh Ba Tư. Anh cũng không tham gia Chiến dịch Lính gác của Mỹ thực hiện việc tuần tra tại vùng Vịnh.
Trong tháng 6, một nhà ngoại giao cấp cao của Nga khẳng định Iran sẽ không đơn độc khi bị Mỹ tấn công. Nhà ngoại giao này cho rằng không chỉ có Nga mà nhiều quốc gia khác cũng đồng cảm với Iran.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tuyên bố Moscow sẽ nố lực khởi xướng cuộc đối thoại giữa Washington và Tehran, song với điều kiện Mỹ phải chấm dứt chính sách ra tối hậu thư, trừng phạt và “tống tiền”.
Việc gây chiến sẽ gặp nhiều khó khăn khi cộng đồng quốc tế đồng loạt lên tiếng phản đối. Tuy nhiên, năm 2003, khi cộng đồng quốc tế không ủng hộ, Mỹ vẫn đưa quân đến Iraq.
Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, ngay cả người dân Mỹ cũng không ủng hộ viễn cảnh tấn công quân sự Iran. Trong các cuộc khảo sát gần đây, kết quả thu được là hầu hết những người được hỏi đều nhất trí với quyết định hủy không kích Iran của ông Trump. Đặc biệt, số người ủng hộ giải pháp quân sự chỉ chiếm 36% và 42% người dân Mỹ phản đối hành động này.
4. Iran tìm cách tránh chiến tranh
Iran hiện đang tuân thủ Thỏa thuận Hạt nhân nhân ký năm 2016 giữa Iran và các cường quốc trong Nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức), còn được gọi là Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA). Thậm chí, trước nhiều sự việc khiêu khích từ Israel, Iran vẫn phản ứng rất bình tĩnh.
Viện CATO của Mỹ lý giải: “Iran không thể chiến tranh với Mỹ. Bất kể cách Iran đánh giá về việc Mỹ rút khỏi JCPOA như thế nào, thiệt hại từ việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Mỹ gây ra, cũng như các tuyên bố gần đây của Mỹ thì kết quả tồi tệ nhất với Iran là chiến tranh. Một chiến dịch không kích của Mỹ có thể gây ra thiệt hại đáng kể và việc triển khai quân đội còn gây nên thảm họa”.
5. Thiếu cơ sở pháp lý
Trong một lá thư gần đây trả lời về khả năng liệu Mỹ có bắt đầu tiến hành cuộc chiến tranh với Iran, Bộ Ngoại giao Mỹ từng khẳng định cơ quan này tôn trọng vai trò của Quốc hội trong ủy quyền sử dụng lực lượng vũ trang. Như Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã lưu ý, mục tiêu của Cục Quản lý là tìm giải pháp ngoại giao cho các hoạt động của Iran, chứ không phải tham gia vào cuộc xung đột với Iran.
Đó là lý do chính quyền Tổng thống Trump thích chiến thuật “gây áp lực tối đa” thông qua các lệnh trừng phạt nhằm làm “tê liệt” toàn bộ nền kinh tế Iran./.
