BHYT bổ sung: giảm tỷ lệ chi tiền túi cho người bệnh
Kinhtedothi - Hiện nay, quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) mặc dù được đánh giá khá toàn diện so với mức đóng, tuy nhiên chưa đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của toàn bộ người dân. Trước tỷ lệ chi trả y tế từ tiền túi còn trên 40%, Bộ Y tế xác định BHYT bổ sung là bước đi cần thiết để lấp khoảng trống tài chính, mở rộng quyền lợi và bảo vệ người dân trước rủi ro bệnh tật.
Hiện thực hóa BHYT bổ sung
Theo Bộ Y tế, những năm qua, chính sách BHYT đạt nhiều kết quả quan trọng. Tỷ lệ bao phủ BHYT liên tục tăng, đến cuối năm 2024 đạt 94,29% dân số và dự kiến năm 2025 đạt 95,16%. Phạm vi quyền lợi của người tham gia BHYT ngày càng được mở rộng, chất lượng dịch vụ y tế từng bước cải thiện, giúp người dân tiếp cận nhiều kỹ thuật y học hiện đại, hiệu quả cao.Tuy nhiên, hiện nay chi tiêu tiền túi của người dân cho khám, chữa bệnh (KCB) ước tính vẫn trên 40%. Mức này vẫn cao so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới. Nguy cơ nghèo hóa do bệnh tật vẫn hiện hữu, nhất là đối với người nghèo, nhóm yếu thế, người mắc bệnh mạn tính hoặc điều trị dài ngày. Đặc biệt, dưới tác động của già hóa dân số thì áp lực tài chính do rủi ro về sức khỏe lên hộ gia đình ngày càng lớn, nếu chúng ta không có giải pháp, thay đổi mạnh mẽ từ chính sách tài chính y tế.
Theo Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà, BHYT là một trong hai chính sách an sinh xã hội trụ cột, là cơ chế tài chính công quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, vì mục tiêu công bằng, hiệu quả và phát triển trong chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe Nhân dân. Việc nghiên cứu, xây dựng và triển khai BHYT bổ sung theo nhu cầu của người dân là một yêu cầu khách quan, cần thiết, nhằm đa dạng hóa các cơ chế bảo vệ tài chính, góp phần giảm chi trả từ tiền túi, giảm áp lực tài chính cho người bệnh và gia đình khi tiếp cận các dịch vụ y tế. Đây là một trong những giải pháp quan trọng bên cạnh các giải pháp thiết yếu khác đang được đồng bộ triển khai thực hiện theo các chủ trương và chính sách của Đảng và Nhà nước.
Bác sĩ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư điều trị cho bệnh nhân. Ảnh: BVCC
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, tại hầu hết các quốc gia, BHYT công hoặc BHYT xã hội giữ vai trò chủ đạo trong bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân. Tuy nhiên, hệ thống này khó có thể chi trả toàn bộ chi phí y tế. Người dân vẫn phải đồng chi trả một tỷ lệ nhất định, dao động từ 10% đến 50–60% tổng chi phí, tùy từng quốc gia. Để giảm gánh nặng này, nhiều nước đã phát triển BHYT bổ sung như một công cụ hỗ trợ. Qua đó cho thấy, BHYT bổ sung đã giúp khỏa lấp các khoảng trống trong BHYT công, cung cấp thêm khả năng bảo vệ tài chính cho người dân trong KCB, giúp giảm chi tiền túi của hộ gia đình. Đây là những kinh nghiệm đáng tham khảo để Việt Nam xây dựng mô hình phù hợp với điều kiện thực tiễn về phát triển kinh tế, xã hội, các chính sách xã hội và nguồn lực trong nước.
Bước đi chiến lược để bảo vệ tài chính người dân
Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân; Chỉ thị số 52-CT/TW của Ban Bí thư về việc thực hiện BHYT toàn dân trong giai đoạn mới cũng đã xác định nhiệm vụ thí điểm, đa dạng hóa các gói BHYT, thực hiện BHYT bổ sung theo nhu cầu của người dân. Đây là một trong các nhiệm vụ chủ yếu để người dân có đầy đủ cơ chế bảo vệ tài chính cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân.
Hiện tại, Bộ Y tế đang xây dựng BHYT bổ sung. Theo đó, BHYT toàn dân vẫn là nền tảng, còn BHYT bổ sung được thiết kế để hỗ trợ, mở rộng quyền lợi, không thay thế và không làm suy yếu nguyên tắc bao phủ toàn dân.Theo định hướng, BHYT bổ sung được thực hiện trên cơ sở tự nguyện, dành cho người đã tham gia BHYT bắt buộc. Hoạt động này phải bảo đảm minh bạch, bền vững, tuân thủ nguyên tắc phi lợi nhuận hoặc kiểm soát lợi nhuận. Phạm vi quyền lợi của BHYT bổ sung không được trùng lặp với quyền lợi và mức hưởng của BHYT xã hội. Nhà nước khuyến khích DN mua hoặc hỗ trợ mua BHYT bổ sung cho người lao động và cho phép hạch toán chi phí này vào chi phí DN.
Đề cập đến lộ trình xây dựng chính sách, Phó Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế Vũ Nữ Anh cho biết, BHYT bổ sung tại Việt Nam dự kiến áp dụng cho những người đã tham gia BHYT bắt buộc. Người tham gia BHYT bổ sung hoàn toàn trên cơ sở tự nguyện. Khi tham gia loại hình BHYT này, người bệnh sẽ được tổ chức BHYT bổ sung chi trả các chi phí theo phạm vi hợp đồng. Các gói BHYT bổ sung dự kiến tập trung chi trả phần cùng chi trả chi phí KCB, các dịch vụ y tế tự chọn ngoài phạm vi BHYT xã hội và một số trường hợp bệnh hiểm nghèo, bệnh có chi phí điều trị lớn. Thời gian tới, Bộ Y tế tiếp tục nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về thí điểm BHYT bổ sung trước khi trình xem xét, quyết định.
