Trong lịch sử Mỹ, chưa từng có một tỷ phú nào hoạt động chính trị năng nổ như Elon Musk. Với tài sản ròng ước tính 247 tỷ USD, Giám đốc điều hành hãng xe điện Tesla và công ty hàng không vũ trụ SpaceX đang thể hiện sự giàu có và quyền lực chính trị của mình theo cách chưa một người giàu nhất thế giới nào từng làm.
Công khai gây ảnh hưởng chính trị
Gần đây, tỷ phú 53 tuổi tổ chức một sự kiện tại Pennsylvania, tiểu bang dao động quan trọng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024. Ông cam kết sẽ tổ chức nhiều sự kiện hơn nữa để ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump.
Không dừng lại ở đó, Elon Musk còn đầu tư ít nhất 75 triệu USD cho một siêu PAC (viết tắt của Ủy ban Hành động Chính trị) ủng hộ Trump do chính ông lập ra. Siêu ủy ban này, có tên gọi America PAC, thậm chí còn đề nghị tặng 47 USD cho bất kỳ ai vận động được người ủng hộ ghi danh vào một bản kiến nghị nhằm thu thập dữ liệu về các cử tri tiềm năng. Không dừng lại ở đó, ông Musk gần đây còn tăng mức thưởng này lên 100 USD cho mỗi cử tri ở bang Pennsylvania.
Dù không phải là nhà tài trợ lớn nhất trong cuộc bầu cử năm nay (thành tích đó thuộc về tỷ phú Timothy Mellon với số tiền lên tới 165 triệu USD), nhưng cách tiếp cận của tỷ phú Musk đối với chính trường Mỹ là độc nhất vô nhị. Khác xa những người giàu nhất thế giới trước kia như Bill Gates, Jeff Bezos hay Warren Buffett, Elon Musk đang tích cực tham gia vào các hoạt động chính trị một cách công khai và trực tiếp.
Roger Lowenstein, tác giả cuốn tiểu sử về Warren Buffett, nhận xét tính cách của tỷ phú Musk hoàn toàn khác biệt với Warren Buffett. Trong khi Chủ tịch tập đoàn Berkshire Hathaway tỏ ra khá thận trọng trong phát ngôn và tránh những cuộc đối đầu cá nhân, thì ông chủ của Tesla và SpaceX lại thẳng thắn và không ngần ngại bày tỏ quan điểm của mình về các vấn đề chính trị.
Không chỉ giới hạn ở tài trợ tiền bạc. Elon Musk còn sử dụng nền tảng mạng xã hội X (trước đây là Twitter) do chính ông quản lý để thúc đẩy các quan điểm của riêng mình. Không chỉ gỡ bỏ lệnh cấm đối với tài khoản cựu tổng thống Trump cùng nhiều nhân vật có khuynh hướng bảo thủ khác, ông còn tận dụng tài khoản cá nhân của mình trên nền tảng này, với khoảng 202 triệu người theo dõi, để chia sẻ các hình chế (meme) và thông tin có tính chất chính trị.
Thay đổi tầm ảnh hưởng của các tỷ phú
Sự tích cực của tỷ phú Elon Musk đặt ra câu hỏi về tác động của những người lắm tiền nhiều của lên các cuộc bầu cử tại Mỹ. Phán quyết Citizens United năm 2010 của Tòa án Tối cao Mỹ đã mở đường cho việc tài trợ không giới hạn vào chiến dịch vận động cử tri của các chính trị gia thông qua những siêu ủy ban hành động chính trị. Điều này làm dấy lên lo ngại về việc một nhóm nhỏ người giàu có thể định hình kết quả của mọi cuộc bầu cử.
Cựu tổng thống Mỹ Barack Obama từng cảnh báo chỉ khoảng 200 người có thể quyết định ai sẽ trở thành tổng thống trong mỗi cuộc bầu cử. Tỷ phú Warren Buffett, từng là người giàu nhất thế giới trong một thời gian ngắn, cũng tuyên bố rõ rằng ông sẽ không tham gia các hoạt động của những ủy ban hành động chính trị, với lý do điều này không tốt đối với nền dân chủ.
Thực tế là không phải tỷ phú nào cũng xa rời chính trị. Chẳng hạn, tỷ phú Bill Gates, thông qua Quỹ Bill và Melinda Gates, đã có tác động đáng kể đến các chính sách y tế mang tính toàn cầu. Kể cả Warren Buffett cũng từng trở thành biểu tượng cho nỗ lực tăng thuế đối với người giàu của chính quyền Obama thông qua "quy tắc Buffett". Hay như tỷ phú Jeff Bezos, thông qua việc sở hữu báo The Washington Post, cũng có tiếng nói quan trọng trong không gian truyền thông.
Tuy nhiên, cách tiếp cận của Elon Musk vẫn nổi bật vì tính trực diện và công khai của nó. Ông không chỉ tài trợ tiền bạc mà còn trực tiếp tham gia vào các buổi vận động cử tri, sử dụng nền tảng truyền thông xã hội của mình để thúc đẩy các quan điểm chính trị.
Sự tham gia tích cực của ông Musk vào chính trị đặt ra nhiều câu hỏi về vai trò của giới siêu giàu đối với nền dân chủ. Liệu một cá nhân nên có quyền lực lớn như vậy trong việc định hình dư luận và kết quả bầu cử hay không? Làm thế nào để cân bằng giữa quyền tự do ngôn luận và ảnh hưởng không cân xứng mà sự giàu có mang lại?
Khi ngày bầu cử tổng thống Mỹ càng cận kề, vai trò của người giàu nhất thế giới trong chính trường nước này sẽ tiếp tục là chủ đề được quan tâm và tranh luận. Cách tiếp cận độc đáo của ông đối với việc sử dụng sự giàu có và ảnh hưởng của mình có thể định hình lại cách công chúng nhìn nhận về mối quan hệ giữa tiền bạc và chính trị trong tương lai.
Dù ủng hộ hay phản đối cách tiếp cận của Elon Musk, không thể phủ nhận ông đang viết nên một chương mới trong lịch sử về ảnh hưởng của những người giàu nhất đối với nền chính trị Mỹ. Chỉ thời gian mới có thể giải đáp rằng liệu cách tiếp cận này sẽ trở thành tiêu chuẩn mới hay sẽ bị xem là một điểm “dị thường” trong lịch sử chính trị của nước Mỹ.
