Cần đột phá trong thu hút nguồn lực xã hội phát triển cơ sở chăm sóc người cao tuổi

Tiếp tục chương trình làm việc, sáng 2/12, các đại biểu Quốc hội thảo luận về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân; Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035 (CTMTQG).

Thách thức "già trước khi giàu"

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Trần Thị Hiền (Đoàn tỉnh Ninh Bình) cho biết, theo dự báo, đến năm 2036 Việt Nam trở thành dân số già và đến 2049 là “siêu già”. Đặt bên cạnh mục tiêu đến năm 2045 nước ta trở thành nước thu nhập cao thì có thể thấy thách thức “già trước khi giàu” là rất thực tế. Điều này sẽ tạo áp lực rất lớn đối với cả ngân sách Nhà nước và nguồn lực xã hội cho các vấn đề về chăm sóc y tế, bảo đảm an sinh, chuẩn bị hạ tầng xã hội phù hợp với người cao tuổi, đặc biệt là với việc phát triển các cơ sở dưỡng lão, chăm sóc người cao tuổi chuyên nghiệp.

Đại biểu tỉnh Ninh Bình cho rằng, trong bối cảnh nguồn lực đầu tư công có hạn thì đẩy mạnh xã hội hóa, thu hút nguồn lực tư nhân phát triển dịch vụ chăm sóc người cao tuổi là yêu cầu khách quan, cấp thiết và mang tính chiến lược. Tuy nhiên, ở 2 nội dung dự thảo gần như chưa có chính sách đột phá nào quan tâm đến việc xử lý “điểm nghẽn” để thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân: “Khuyến khích phát triển các cơ sở chăm sóc người cao tuổi”, “kết hợp hiệu quả giữa các cơ sở y tế và các cơ sở chăm sóc người cao tuổi”; “thúc đẩy mạnh mẽ sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân, huy động các nguồn lực xã hội trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân”.

Đồng thời, đại biểu nêu rõ, trong CTMTQG về y tế tuy có dự án 4 về phát triển cơ sở trợ giúp xã hội nhưng cũng còn những điểm chưa thực sự tương thích với quy hoạch có liên quan và chủ trương xã hội hóa.

Hiện các cơ sở bảo trợ xã hội mới chỉ đáp ứng 30% nhu cầu; hệ thống công lập hiện nay mới chỉ có 46 cơ sở chăm sóc người cao tuổi trên (chiếm khoảng 11% số cơ sở bảo trợ xã hội), nhiều địa phương chưa có cơ sở chuyên biệt cho người cao tuổi. Để đạt được mục tiêu đề ra trong giai đoạn 2026 - 2030 cần có cơ chế, chính sách thực sự đột phá để thu hút nguồn lực xã hội hóa phát triển khoảng 30 cơ sở chăm sóc người cao tuổi trong 5 năm tới.

Bên cạnh đó, về huy động vốn đầu tư, trong tổng vốn đầu tư giai đoạn 2026 - 2030 dự kiến vốn huy động hợp pháp khác chỉ 594 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng 0,67%) là quá thấp.

Để khơi thông nguồn lực xã hội phát triển cơ sở dưỡng lão ngoài công lập, đại biểu cho rằng cần xem xét, xử lý thấu đáo những “điểm nghẽn”, trong đó, cần xem xét, có chính sách ứng xử với cơ sở dưỡng lão thực hiện chức năng khám chữa bệnh, chăm sóc dài hạn, phục hồi chức năng cho người cao tuổi như là cơ sở y tế và được hưởng các chính sách đặc thù về đất đai, thuế, tài chính.

Đồng thời, đề nghị bổ sung quy định nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế, chính sách đẩy mạnh thu hút nguồn lực xã hội phát triển mạnh cơ sở dưỡng lão, chăm sóc nguời cao tuổi; hoàn thiện tiêu chuẩn kỹ thuật đối với cơ sở dưỡng lão; thí điểm mô hình chăm sóc bán trú đối với nguời cao tuổi.

Cân đối các nguồn vốn để chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

Cùng quan tâm nội dung này, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Mạnh (Đoàn tỉnh Phú Thọ) cơ bản nhất trí với mục tiêu trong CTMTQG và hệ thống giải pháp đề ra. Đại biểu nêu rõ, Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định những nhiệm vụ giải pháp cụ thể đối vấn đề mức sinh nâng cao chất lượng dân số thích ứng với giá hóa dân số, trong đó có giải pháp thích ứng với giá hóa dân số thông qua việc đầu tư phát triển bệnh viện lão khoa hoặc bệnh viện đa khoa có chuyên khoa lão khoa... chăm sóc tốt cho sức khỏe cho người cao tuổi.

Tuy nhiên, theo đại biểu, nội dung này chưa được Bộ Y tế cụ thể hóa trong CTMTQG về y tế. Do đó, đề nghị Chính phủ cần cân đối các nguồn vốn đầu tư phát triển đã bố trí trong Chương trình để bố trí nguồn vốn đầu tư cho tiểu dự án nâng cao chất lượng dân số và tiểu dự án thích ứng với giá hóa dân số, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi mà trong từng tiểu dự án đã xác định.

Cùng với đó, đại biểu tỉnh Phú Thọ cho rằng, CTMTQG chưa cụ thể nội dung về cơ chế, chính sách đột phá để huy động, sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực để nâng cao chất lượng công tác bảo vệ chăm sóc sức khỏe Nhân dân, đẩy mạnh phát triển y tế tư nhân, khuyến khích phát triển các bệnh viện, tư nhân có quy mô lớn.

Qua nghiên cứu cho thấy, nguồn vốn cơ bản Chương trình vẫn tập trung sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước, vai trò của nguồn vốn khác là rất ít. Cụ thể, trong tổng số kinh phí giai đoạn 2026 - 2030 là 88,6 nghìn tỷ đồng thì ngân sách Nhà nước (cả Trung ương, địa phương) chiếm 99,33%; nguồn vốn khác chỉ chiếm khoảng 0,67%.

"Nếu chúng ta chỉ trông chờ bằng ngân sách Nhà nước và không có giải pháp để huy động các cơ chế chính sách đủ mạnh để huy động và thu hút các nguồn lực của toàn xã hội thì khó có thể đạt được mục tiêu của Chương trình đã đề ra và không cụ thể thể hóa hết được tinh thần của nghị quyết 72 của Bộ Chính trị" - đại biểu Nguyễn Văn Mạnh nêu.