Động thái mới là một phần trong các cam kết tranh cử của ông, tuy nhiên, điều này có nguy cơ làm bùng phát các cuộc chiến thương mại và tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ông Trump cho biết sẽ áp mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, đồng thời yêu cầu hai quốc gia này phải có các biện pháp quyết liệt hơn trong việc ngăn chặn vận chuyển ma túy và người nhập cư bất hợp pháp qua đường biên giới.
Trong một bài đăng trên Truth Social, ông Trump tuyên bố rằng, ngay trong ngày đầu nhậm chức, ông sẽ ký sắc lệnh áp dụng mức thuế mới đối với toàn bộ sản phẩm nhập khẩu từ hai nước láng giềng.
Mặc dù các vụ bắt giữ người nhập cư đã đạt mức kỷ lục trong nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden, số vụ vượt biên trái phép đã giảm mạnh trong năm nay nhờ các biện pháp kiểm soát biên giới mới và động thái hợp tác của Chính phủ Mexico.
Với hơn 83% hàng xuất khẩu của Mexico và 75% của Canada được nhập sang Mỹ trong năm 2023, các mức thuế mới của ông Trump dự báo sẽ gây ra những tác động kinh tế đáng kể đối với cả hai nước.
Việc áp dụng thuế quan này không chỉ ảnh hưởng đến các nền kinh tế láng giềng mà còn tác động trực tiếp đến chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là các ngành công nghiệp phụ thuộc vào nguyên liệu và linh kiện từ Mexico, như ô tô và điện tử. Nhiều doanh nghiệp châu Á sử dụng Mexico như một hướng tiếp cận chi phí thấp để đưa sản phẩm vào thị trường Mỹ cũng có thể đối mặt với gián đoạn kinh doanh nghiêm trọng.
Ngoài ra, ông Trump còn cam kết áp thêm thuế "bổ sung 10%" đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, cáo buộc Bắc Kinh không đủ quyết liệt trong việc kiểm soát dòng chảy ma túy bất hợp pháp từ Mexico vào Mỹ. Phản ứng lại, người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington khẳng định rằng các cuộc chiến thương mại sẽ không mang lại lợi ích cho bất kỳ bên nào.
Bất chấp những lời đe dọa này, ông Trump có thể đang tính toán đến việc gây sức ép nhằm buộc các nước phải đàm phán lại điều khoản thương mại. Một số chuyên gia nhận định rằng đây có thể là chiến lược đòn bẩy của ông nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán sớm hơn so với thời hạn năm 2026.
Mối lo ngại không chỉ dừng lại ở thương mại khu vực. Kế hoạch của ông Trump được các nhà kinh tế đánh giá là có thể đẩy chi phí hàng hóa nhập khẩu tại Mỹ tăng mạnh, gây áp lực lạm phát. Họ cảnh báo rằng thuế quan thực chất là chi phí do các công ty nhập khẩu phải gánh chịu và các doanh nghiệp này thường sẽ chuyển chi phí đó cho người tiêu dùng hoặc chấp nhận lợi nhuận giảm.
Lịch sử cho thấy các mức thuế cao từng được ông Trump áp dụng trong nhiệm kỳ đầu đã khiến người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ phải gánh chịu chi phí tăng cao. Trong khi đó, ông Trump thường tuyên bố rằng các quốc gia khác "phải trả giá" cho chính sách thuế của mình, mặc dù phần lớn gánh nặng rơi vào người tiêu dùng trong nước.
Bất chấp những chỉ trích, ông Trump tiếp tục khẳng định rằng chiến lược thuế này sẽ giúp bảo vệ ngành sản xuất Mỹ và mang lại lợi ích dài hạn. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng các mức thuế mới của ông có thể đưa Mỹ trở lại thời kỳ chính sách bảo hộ của thập niên 1930, với những hậu quả khó lường trước đối với nền kinh tế toàn cầu.
Nếu các kế hoạch này được thực hiện, đây sẽ là một trong những chính sách kinh tế gây tranh cãi nhất của ông Trump, với tiềm năng thay đổi mạnh mẽ các mối quan hệ thương mại quốc tế của Mỹ và làm dấy lên các căng thẳng kinh tế toàn cầu.
Một số chuyên gia và người ủng hộ chính sách thuế của ông Trump cho rằng chiến lược này có thể mang lại những lợi ích nhất định, đặc biệt trong việc bảo vệ ngành sản xuất nội địa và thúc đẩy các thỏa thuận thương mại có lợi hơn cho Mỹ.
Việc áp thuế cao đối với hàng nhập khẩu, nhất là từ Trung Quốc và Mexico, có thể khuyến khích các doanh nghiệp chuyển dây chuyền sản xuất trở về Mỹ, tạo thêm việc làm và giảm sự phụ thuộc vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bên cạnh đó, ông Trump từng sử dụng thuế quan như một đòn bẩy để ép các đối tác phải nhượng bộ trong các cuộc đàm phán, như trường hợp USMCA thay thế NAFTA vào năm 2020. Chiến lược này được kỳ vọng sẽ mang lại các thỏa thuận thương mại công bằng hơn, giúp Mỹ đạt được lợi ích lớn hơn.
Một số người ủng hộ còn lập luận rằng thuế quan có thể giúp tăng nguồn thu ngân sách quốc gia, điều cần thiết trong bối cảnh thâm hụt tài chính hiện nay.
