Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế cho biết, gần đây, báo chí thông tin nhiều về hiện tượng mua bán trứng, tinh trùng, phôi và mang thai hộ vì mục đích thương mại (đẻ thuê). Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em đã nhiều lần có văn bản chấn chỉnh gửi các Sở Y tế và các đơn vị hỗ trợ sinh sản trên toàn quốc, gần đây nhất là công văn đề ngày 31/3/2023.
Cụ thể, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế Đinh Anh Tuấn cho biết, thời gian vừa qua, dịch vụ kỹ thuật hỗ trợ sinh sản đã có những bước phát triển đáng khích lệ, mang lại hạnh phúc cho nhiều gia đình.
Tuy nhiên, tại một số địa phương đã xuất hiện tình trạng không tuân thủ pháp luật như: buôn bán tinh trùng, noãn, phôi; mang thai hộ vì mục đích thương mại và đã bị cơ quan công an điều tra, xử lý theo pháp luật.
Để bảo đảm việc thực thi các quy định, phòng tránh tình trạng mang thai hộ vì mục đích thương mại, buôn bán giao tử xảy ra trong cơ sở y tế, hoặc các hành vi tiếp tay, tham gia vào những đường dây phi pháp nêu trên của cán bộ y tế.
Bộ Y tế đề nghị Sở Y tế, các bệnh viện có cung cấp dịch vụ thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON) và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo (MTH vì MĐNĐ) chỉ đạo và thực hiện các biện pháp cần thiết ngăn chặn tình trạng này.
Các địa phương cần nghiêm túc tuân thủ các quy định của pháp luật về hỗ trợ sinh sản. Rà soát, xây dựng bổ sung quy trình chống nhầm lẫn đối với tất cả các trường hợp cần phải nhận diện bệnh nhân để kiểm soát việc nhầm lẫn hoặc tráo đổi bệnh nhân, tinh trùng, noãn, phôi.
Trong đó, đặc biệt lưu ý các quy trình: Lấy mẫu tinh dịch; chọc hút noãn; chuyển phôi; vận chuyển, tiếp nhận tinh trùng, noãn, hôi giữa các bệnh viện; MTH vì MĐNĐ.
Khuyến khích các bệnh viện quản lý các trường hợp cho, nhận tinh trùng, noãn, phôi, TTTON, MTH vì MĐNĐ trên phần mềm có sử dụng các kỹ thuật nhận diện sinh trắc học hiện đại như chụp ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt để phòng tránh nhầm lẫn hoặc tráo đổi bệnh nhân do sử dụng giấy tờ giả.
Các địa phương cần rà soát kỹ tính pháp lý của hồ sơ MTH vì MĐNĐ. Chỉ định các trường hợp MTH vì MĐNĐ và xét nghiệm di truyền tiền làm tổ nên được Hội đồng chuyên môn thông qua và lãnh đạo bệnh viện ký xét duyệt để phòng tránh MTH vì mục đích thương mại và lựa chọn giới tính thai nhi.
Hoàn thiện quy trình và tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát nội bộ, bảo đảm không để cán bộ, nhân viên tham gia, dính líu, tiếp tay cho các đường dây buôn bán tinh trùng, noãn, phôi, đẻ thuê hoặc thực hiện lựa chọn giới tính thai nhi. Xử lý nghiêm các nhân viên vi phạm quy định.
Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để phát hiện, ngăn chặn và xử lý theo pháp luật các trường hợp đẻ thuê, lựa chọn giới tính thai nhi xảy ra trong cơ sở y tế.
Trong trường hợp phát hiện cán bộ, nhân viên có sai phạm, các bệnh viện phải báo cáo ngay về Bộ Y tế (Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Vụ Pháp chế) để giải quyết theo thẩm quyền.
