Chặn lừa đảo qua tài khoản hộ kinh doanh

Tạm dừng giao dịch trực tuyến nếu chưa xác thực sinh trắc học

Nhiều ngân hàng vừa thông báo hộ kinh doanh bắt buộc phải cập nhật sinh trắc học để tiếp tục sử dụng tài khoản thanh toán. Quy định này nhằm tuân thủ Thông tư 17/2024/TT-NHNN của NHNN về việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.

“Không chỉ khách hàng DN mà các hộ kinh doanh đang sử dụng dịch vụ ngân hàng số VietinBank iPay cũng cần thực hiện cập nhật sinh trắc học trước hạn chót 1/7”- Vietinbank thông báo. Các trường hợp cần cập nhật gồm: chưa từng đăng ký sinh trắc học; đã đăng ký nhưng giấy tờ tùy thân của chủ hộ đã hết hạn; hoặc khách hàng có nhu cầu cập nhật lại ảnh sinh trắc học mới.

Nếu khách hàng hộ kinh doanh chưa có thông tin chủ hộ thì cần tới quầy giao dịch của VietinBank để bổ sung thông tin chủ hộ kinh doanh trước khi thực hiện cập nhật sinh trắc học trên ứng dụng VietinBank iPay. Trường hợp thông tin hộ kinh doanh trùng với mã khách hàng cá nhân tương ứng tại VietinBank đã có sinh trắc học tích xanh, hoạt động và giấy tờ tùy thân còn hiệu lực thì cũng thực hiện đồng bộ sinh trắc học hoặc thực hiện eKYC mới thông qua NFC - đọc thông tin chip trên căn cước công dân...

Khách hàng có thể dễ dàng kiểm tra tình trạng sinh trắc học tại phần thông tin khách hàng trên iPay, nếu tài khoản có tích xanh đồng nghĩa với việc khách hàng đã sinh trắc học và đủ điều kiện giao dịch trực tuyến. Sau thời gian này, trường hợp khách hàng chưa hoàn thành nội dung trên, VietinBank sẽ tạm dừng cung cấp dịch vụ thanh toán/rút tiền tài khoản thanh toán bằng phương tiện điện tử (bao gồm VietinBank eFAST, VietinBank ERP, Kết nối hệ thống trực tiếp (H2H/API), kết nối thanh toán song phương với Kho bạc Nhà nước/Bảo hiểm xã hội).

Không chỉ Vietinbank, BIDV cũng thông báo kể từ ngày 1/7, các hộ kinh doanh chưa cập nhật thông tin sinh trắc học của người đại diện theo pháp luật hoặc người đại diện theo ủy quyền sẽ bị tạm dừng các giao dịch, bao gồm: rút tiền, thanh toán bằng phương tiện điện tử trên tài khoản thanh toán và giao dịch thanh toán thẻ trực tuyến.

Hộ kinh doanh là khách hàng của các ngân hàng có thể cập nhật sinh trắc học trực tuyến qua ứng dụng ngân hàng số bằng CCCD gắn chip, VNeID, hoặc trực tiếp tại các điểm giao dịch trên toàn quốc.

Kiểm soát chặt tài khoản thanh toán hộ kinh doanh dưới 1 năm để chống lừa đảo

Theo Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN Phạm Anh Tuấn, xác thực sinh trắc học là giải pháp giúp làm sạch dữ liệu tài khoản ngân hàng, hạn chế tình trạng lừa đảo trực tuyến.

Ông Phạm Anh Tuấn cho biết, thời gian qua, khi buộc khách hàng cá nhân phải xác thực thông tin sinh trắc học, tội phạm mạng đã chuyển qua tài khoản tổ chức để lừa đảo.

Các tổ chức mới thành lập dưới một năm, hoạt động như hộ kinh doanh cá thể hay DN siêu nhỏ sẽ bị quản lý chặt chẽ khi thực hiện các hoạt động thanh toán. Đại diện NHNN lý giải có nhiều cơ sở cho rằng những tài khoản của tổ chức mở dưới 1 năm có thể là “nơi ẩn nấp” của các đối tượng lừa đảo nhằm lách quy định xác thực sinh trắc học có hiệu lực từ 1/7/2024.

Hiện đã có hơn 113,5 triệu tài khoản được xác thực đối chiếu thông tin sinh trắc học với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trong tổng số hơn 200 triệu tài khoản mở trên cả nước. Những tài khoản không cung cấp sinh trắc học có thể là tài khoản “chết”, “ngủ đông” hoặc thậm chí là tài khoản được dùng vào hành vi gian lận… sẽ bị đóng để phòng tránh bị lợi dụng cho mục đích lừa đảo.

“Việc xác thực này đơn giản nếu tổ chức tín dụng biết cách vận dụng. Hầu hết người đại diện DN đều có tài khoản cá nhân, do đó, việc “khớp” thông tin để xác thực là hoàn toàn khả thi. Trong trường hợp đơn vị được mời nhiều lần nhưng vẫn không hợp tác, NHNN sẽ có biện pháp kiểm tra vì có dấu hiệu bất thường”, ông Tuấn nói.

Ông Nguyễn Duy Thiện, quyền CEO Công ty công nghệ Kalapa, cho rằng kể từ khi các ngân hàng đồng loạt áp dụng xác thực sinh trắc học (khuôn mặt, vân tay) cho các giao dịch giá trị cao, tỷ lệ lừa đảo "mạo danh người thật" đã giảm rõ rệt - nhiều tổ chức tín dụng ghi nhận số vụ gian lận danh tính sụt hơn 40% chỉ sau 6 tháng triển khai.

Điều này buộc tội phạm tài chính phải chuyển hướng: thay vì giả mạo khách hàng cá nhân, họ dựng pháp nhân "rỗng" và lợi dụng tài khoản DN để rửa tiền, tài trợ hoạt động bất hợp pháp hoặc thao túng dòng tiền xuyên biên giới.

"Trong kỷ nguyên giao dịch số, bỏ qua bước xác thực chẳng khác nào để két sắt mở toang: gian lận có thể khoác vỏ bọc pháp nhân giả, chuyển tiền lòng vòng và "rửa sạch" chỉ trong vài phút"- ông Thiện nói.

Các chuyên gia cho rằng, bên cạnh biện pháp tăng cường xác thực sinh trắc học từ ngày 1/7, vẫn cần tăng cường tuyên truyền để người dân, tổ chức chủ động nhận biết các hình thức lừa đảo, và biết cách ứng phó với các đối tượng lừa đảo. Bên cạnh đó, tổ chức tín dụng và các đơn vị trung gian thanh toán cần tiếp tục đầu tư vào công nghệ bảo mật để nâng cao an toàn cho người dùng.

NHNN đang xây dựng một kho dữ liệu tập trung về các tài khoản có dấu hiệu nghi ngờ gian lận. Vụ trưởng Vụ Thanh toán cho biết danh sách các tài khoản nghi ngờ gian lận sẽ được cập nhật liên tục, có thể thêm mới hoặc loại ra tùy theo tình hình thực tế. “Dự kiến toàn hệ thống ngân hàng sẽ triển khai đồng bộ tính năng này trong năm 2025, sau khi tổng kết và rút kinh nghiệm từ giai đoạn thí điểm tại 5 ngân hàng lớn là BIDV, Vietcombank, VietinBank, MB và Agribank”- ông Phạm Anh Tuấn thông tin.