Châu Âu tìm đồng thuận trước những tranh luận quanh đề xuất hòa bình cho Ukraine

Các lãnh đạo châu Âu và một số nước phương Tây hôm thứ Bảy cho biết kế hoạch hòa bình do Mỹ đề xuất có thể trở thành cơ sở ban đầu cho đàm phán nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine, song cần được hoàn thiện thêm để phù hợp hơn với bối cảnh hiện nay.

Nhận định này được đưa ra khi nhiều quốc gia tìm cách phối hợp lập trường trước hạn chót mà Tổng thống Mỹ Donald Trump nêu ra cho Kiev.

Bên lề hội nghị thượng đỉnh G20, lãnh đạo nhiều nước châu Âu đã họp kín để thảo luận phản ứng chung trước yêu cầu của ông Trump rằng Ukraine nên đưa ra quyết định về kế hoạch 28 điểm trước thứ Năm (27/11), trùng với Lễ Tạ ơn của Mỹ. Hạn chót này được xem đã tạo sức ép đáng kể lên Kiev, dù ông Trump nói có thể xem xét gia hạn nhưng chưa xác định thời điểm cụ thể.

Trong tuyên bố chung, lãnh đạo EU cùng các nước Đức, Pháp, Anh, Canada, Hà Lan, Tây Ban Nha, Phần Lan, Ý, Nhật Bản và Na Uy đánh giá dự thảo chứa đựng những yếu tố quan trọng hướng tới một nền hòa bình bền vững, nhưng cần tiếp tục được chỉnh sửa để phản ánh đúng tình hình thực tế.

Những thảo luận này diễn ra ngay sau khi ông Zelensky cho biết Ukraine đang đứng trước một lựa chọn khó khăn trong quá trình xem xét đề xuất. Ông kêu gọi người dân đoàn kết và nhấn mạnh rằng lợi ích quốc gia luôn là ưu tiên hàng đầu.

Một nguồn tin từ Đức cho biết các lãnh đạo châu Âu đã gặp nhau tại Johannesburg để tìm cách tiếp cận thống nhất, nhằm thúc đẩy những điều chỉnh có lợi hơn cho Ukraine. Cùng lúc đó, Kiev xác nhận sẽ cử phái đoàn tới Thụy Sĩ để trao đổi với các quan chức cấp cao của Mỹ về các bước đi tiếp theo. Văn phòng tổng thống Ukraine khẳng định các đại diện sẽ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của đất nước và nguyên tắc an ninh khu vực.

Phát biểu sau đó, ông Zelensky nhấn mạnh vấn đề không chỉ nằm ở từng điều khoản cụ thể, mà còn ở nguyên tắc đảm bảo an toàn và quyền tự quyết cho người dân. Các cố vấn an ninh của Pháp, Anh và Đức dự kiến gặp đại diện EU, Mỹ và Ukraine tại Geneva vào Chủ nhật để tiếp tục thảo luận về kế hoạch.

Theo bản dự thảo được một chính trị gia đối lập Ukraine công bố và được một quan chức Mỹ xác nhận, đề xuất nêu ra một số điều chỉnh liên quan đến phạm vi kiểm soát, năng lực quân sự và định hướng liên kết quốc tế. Những nội dung này khiến nhiều nước châu Âu thận trọng vì có thể ảnh hưởng đến khả năng tự bảo vệ của Ukraine. Các nước cũng nhắc rằng những vấn đề liên quan đến EU và NATO cần được xem xét dựa trên sự đồng thuận của các thành viên.

Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng kế hoạch có thể trở thành cơ sở cho một giải pháp trong tương lai, nhưng Moscow chưa trao đổi sâu do Kiev chưa bày tỏ sự đồng thuận.

Trong bài phát biểu toàn quốc, ông Zelensky cảnh báo người dân về những thách thức phía trước và khẳng định hai giá trị quan trọng là phẩm giá và tự do phải luôn được bảo vệ.

Tại G20, lãnh đạo phương Tây tiếp tục xem kế hoạch 28 điểm là nền tảng ban đầu, nhưng nhấn mạnh cần có thêm điều chỉnh để đảm bảo nguyên tắc tôn trọng biên giới và xây dựng các cam kết an ninh rõ ràng cho Ukraine.

Đọc thêm: Ông Trump dỡ bỏ thuế 40% với thực phẩm Brazil giữa áp lực giá cả

Ông Trump khẳng định kế hoạch đã được hoàn thiện và yêu cầu Kiev phản hồi đúng thời hạn, cho rằng “đến một thời điểm nào đó, ông Zelensky sẽ phải chấp nhận một phương án phù hợp”.

Ông Putin xác nhận Nga đã nhận được văn bản từ Mỹ qua các kênh liên lạc hiện có, nhưng chưa thảo luận sâu do một số điểm trong dự thảo chưa đạt được sự thống nhất.

Đến thời điểm này, về phía Ukraine, ông Zelensky nhấn mạnh đất nước sẽ tiếp tục bảo vệ quyền tự quyết và không chấp nhận bất kỳ sức ép nào ảnh hưởng đến định hướng phát triển.

Ông Rustem Umerov, cựu bộ trưởng quốc phòng Ukraine, cho biết phái đoàn Ukraine sẽ sớm tới Thụy Sĩ để tham vấn với Mỹ về các thông số cho một thỏa thuận hòa bình trong tương lai. Theo văn phòng tổng thống, chín quan chức sẽ tham gia đàm phán và được trao quyền trao đổi trực tiếp về những nội dung liên quan.