Chính thức đổi tên Văn phòng Thừa phát lại từ 1/7/2026: hoàn thiện thể chế thi hành án dân sự

Chính thức đổi tên Văn phòng Thừa phát lại từ ngày 01/7/2026

Theo khoản 2 Điều 114 Luật Thi hành án dân sự năm 2025, Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật có liên quan, thống nhất thay cụm từ “Văn phòng Thừa phát lại” bằng “Văn phòng thi hành án dân sự”, đồng thời thay “Thừa phát lại” bằng “Thừa hành viên” tại nhiều quy định của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân và Luật Công chứng.

Quy định này thể hiện rõ định hướng chuẩn hóa thuật ngữ pháp lý, thống nhất mô hình tổ chức và vị trí pháp lý của các văn phòng này trong hệ thống thi hành án dân sự, góp phần nâng cao tính minh bạch, dễ tiếp cận đối với người dân và tổ chức.

Góc nhìn chuyên gia: Không chỉ là đổi tên, mà là tái cấu trúc thể chế

Trao đổi với phóng viên báo Kinh tế & Đô thị, Tiến sĩ luật Nguyễn Thành Huân - cố vấn Hãng luật MKLaw - cho rằng, việc đổi tên Văn phòng Thừa phát lại thành Văn phòng thi hành án dân sự cần được nhìn nhận trong tổng thể cải cách thể chế thi hành án, chứ không chỉ là thay đổi danh xưng.

Theo ông Huân, cách gọi mới phản ánh đúng bản chất pháp lý và chức năng của các văn phòng này, giúp người dân dễ hiểu, dễ tiếp cận hơn, đồng thời xác lập rõ mối quan hệ giữa hoạt động thi hành án xã hội hóa với trách nhiệm quản lý thống nhất của Nhà nước. “Luật đã rất thận trọng khi thiết kế điều khoản chuyển tiếp, bảo đảm tính ổn định nghề nghiệp của người hành nghề và sự liên tục của các vụ việc đang thi hành. Đây là điểm tiến bộ, thể hiện tư duy lập pháp hiện đại và thực tiễn”- ông Huân nhận định.

Luật Thi hành án dân sự năm 2025 dành khoản 5 Điều 116 để quy định cụ thể về điều khoản chuyển tiếp. Theo đó, Thừa phát lại được bổ nhiệm trước ngày 01/7/2026 được tiếp tục hoạt động, không phải bổ nhiệm lại nhưng phải đổi thẻ Thừa hành viên trước ngày 01/7/2027 theo quy định của Chính phủ. Văn phòng Thừa phát lại được thành lập trước ngày Luật có hiệu lực được tiếp tục hoạt động nhưng phải hoàn tất thủ tục đổi tên thành “Văn phòng thi hành án dân sự” trước ngày 01/7/2027.

Đáng chú ý, kết quả tổ chức thi hành án đã được thực hiện trước ngày 01/7/2026 vẫn được công nhận và không phải thực hiện lại, qua đó bảo đảm nguyên tắc kế thừa, tránh xáo trộn, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan.

Trách nhiệm quản lý Nhà nước của Chính phủ và vai trò đầu mối của Bộ Tư pháp

Theo Điều 10 Luật Thi hành án dân sự năm 2025, từ ngày 01/7/2026, Chính phủ thống nhất quản lý Nhà nước về thi hành án dân sự, tổ chức và hoạt động của Thừa hành viên, với trọng tâm là kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực; chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương; phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao; đồng thời định kỳ hằng năm báo cáo Quốc hội về công tác thi hành án dân sự.

Cùng với đó, Bộ Tư pháp được giao vai trò là cơ quan đầu mối giúp Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về thi hành án dân sự; chịu trách nhiệm xây dựng, ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật; hướng dẫn, chỉ đạo, đào tạo nghiệp vụ; kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; thực hiện thống kê, quản lý hành chính và biểu mẫu nghiệp vụ trong lĩnh vực này.

Việc đổi tên Văn phòng Thừa phát lại thành Văn phòng thi hành án dân sự từ ngày 01/7/2026 là bước đi quan trọng trong tiến trình hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và bảo đảm tốt hơn quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Các cơ quan, tổ chức và người hành nghề cần chủ động nắm vững quy định mới, thực hiện đúng lộ trình chuyển tiếp để Luật sớm đi vào cuộc sống.